Бутаўт
Бутаўт (у каталіцтве Генрык; каля 1346 — па 1381) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, князь дарагічынскі.
Асабістыя зьвесткі | |
---|---|
Нарадзіўся | каля 1346 |
Памёр | па 1381 |
Пахаваны | |
Род | Гедымінавічы |
Бацькі | Кейстут Бірута |
Дзеці | Вайдута[d] |
Імя рэдагаваць
- Асноўны артыкул: Бутаўт (імя)
Імя Бутаўт зьмяшчае той жа фармант (-таўт-), што і імя Вітаўт — літоўская (беларуская) форма старажытнага германскага імя Вітольд (Witold, Witolt)[1].
Паводле менскага дасьледніка Алёхны Дайліды, які разьвівае германскую (перадусім усходнегерманскую) этымалёгію імёнаў літоўскіх князёў і баяраў, імя Бутаўт складаецца з фармантаў -бут-, які паходзіць ад усходнегерманскага but- з значэннем 'корань, камель' (гепіцкае butilo — 'камель'), і -таўт-, які паходзіць ад ад гоцкага theuda 'род, народ'[2]. Такім парадкам, імя Бутаўт азначае «камель роду»[3].
Варыянты імя князя ў гістарычных крыніцах: Rex Butaut (Хроніка Віганда)[4]; Buthaw (Ян Длугаш)[5].
Біяграфія рэдагаваць
Сын вялікага князя літоўскага Кейстута і яго жонкі Біруты. У 1365 годзе перайшоў на бок Тэўтонскага ордэну, ахрысьціўся ў каталіцтва ў Караляўцы, потым браў удзел у няўдалай выправе крыжакоў на Вільню. Дзесьці паміж жніўнем 1365 і 1368 годам прыбыў да двара імпэратара і чэскага караля Карла IV Люксэмбурскага ў Празе, ад якога атрымаў тытул герцага і зямельныя ўладаньні.
Апошні раз упамінаецца крыніцамі ў 1381 годзе, у паведамленьні пра ўцёкі зь Літвы яго сына Вайдуты, які таксама прыняў каталіцкі хрост і скіраваўся да двара чэскага караля. Спачыў ў аўгустынскім касьцёле Сьвятога Тамаша ў Празе[6].
Крыніцы рэдагаваць
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 21.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 16, 18.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 20.
- ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 551.
- ^ Joannis Długossii seu longini canonici Cracoviensis Historiae Polonicae libri XII. T. 3. L. 9, 10. — Cracoviae, 1876. P. 172, 306, 406.
- ^ ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2010 Т. 3. С. 88.
Літаратура рэдагаваць
- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2010. — Т. 3: Дадатак А — Я. — 690 с. — ISBN 978-985-11-0487-7
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)