Вікіпэдыя

Барут (імя)

Барут (Парут), Барута — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Барут
лац. Barut
Baruth
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад Baro + суфікс з элемэнтам -т- (-t-)
Іншыя формы
Варыянт(ы) Барута, Парут
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Барут»

Паходжаньне

рэдагаваць
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Барут (Baruthus) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -бар- (-бор-) (імёны ліцьвінаў Барвід, Барвін, Вісбар; германскія імёны Barvid, Barwin, Wisbar) паходзіць ад гоцкага bara, baur 'чалавек, дзіця' (літаральна — «народжаны»)[2]. Антрапанімічны суфікс-пашыральнік -ут- (-ut-) адзначаецца як у германскіх, так і ў славянскіх мовах[3][a].

Імя Барут гістарычна бытавала ў Польшчы: Paulo dicto Baruth (1296 год), Henrico Baruth (1347 год), Zifrido Baruth (1423 год), Sigmund Baruth (1470—1480 гады)[8].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Скомондъ и Бороуть (Галіцка-Валынскі летапіс)[9]; Борута Микулич Мстиславец (1512 год)[10]; terrarum desertarum in districtu Nowogrodensi… Boruthyewsczyna… Boruthiewsczyna (2 ліпеня 1519 году)[11]; Ян, Борутинъ зять[12], Шимко Борутичъ[13], Немера Борутичъ[14], Станиславъ Борута[15] (1528 год); земяне Ганязскіи… Борута Жаконскій (1536 год)[16]; на бояр господаръскихъ судеревскихъ… а Миколая Борутевича (22 чэрвеня 1538 году)[17]; Boruta Klimasz (1558 год)[18]; Станиславъ сынъ Яна Борутича… Станиславъ Борута[19], Войтехъ Борута… Себестыянъ Борута[20], Павелъ Борутичъ… Себестыянъ Борутичъ… Михалъ Борутичъ[21] (1567 год); Стасюкъ Барутовичъ (24 красавіка 1580 году)[22]; Jakub Parota (29 кастрычніка 1698 году)[23].

Носьбіты

рэдагаваць
  • Барут († 750) — князь Карантаніі
  • Барута Мікуліч — літоўскі баярын з Амсьціслава, які ўпамінаецца ў 1512 годзе
  • Барута — падляскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
  • Шымка Баруціч — падляскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
  • Нямера Баруціч — падляскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
  • Станіслаў Барута — падляскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
  • Мікалай Баруцевіч — судэраўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1538 году
  • Амбражэй Барутавіч — расенскі зямянін, які ўпамінаецца ў 1598 годзе[24]

Прыдомкам Барута карыстаўся літоўскі княскі род Чартарыйскіх гербу Любіч[25].

Баруты — путныя баяры маёнтку Койданава, вядомыя з XVII стагодзьдзя[26].

Баруты — парафіяне Катэдральнага касьцёла ў Менску на 1851—1857 гады[27].

Баруты-Клімашэўскія[28] і Баруты-Цераховічы[29] — літоўскія шляхецкія роды.

Парутовічы (Porutowicz) гербу Радван — літоўскі шляхецкі род з ваколіцаў Цельшаў[30].

На гістарычнай Ашмяншчыне існуе вёска Баруцішкі.

Заўвагі

рэдагаваць
  1. ^ Іншыя германскія імёны на -ут[4][5][6]: Diemut, Forut, Gamuth, Gersuth, Haruth, Helut, Kerdut (Гердут), Liuzut, Ramut (Рамут), Ricsut, Samut, Sambut, Tarut (Тарут), Warmut, Welut (Велют), Wermut, Wirut. Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы наступных германскіх імёнаў з суфіксам -ут (-ut): Barnut, Hajuta, Harnut, Owruta, Rangut[7]

Крыніцы

рэдагаваць
  1. ^ Björkman E. Nordische Personennamen in England in alt- und frühmittel-englischer Zeit: Ein Beitrag zur englischen Namenkunde. — Halle, 1910. S. 25.
  2. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 16.
  3. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 204.
  4. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 385.
  5. ^ Bach A. Deutsche Namenkunde: Die deutschen Personennamen. — Heidelberg, 1952. S. 119.
  6. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 204.
  7. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 3, 8, 16, 89, 204.
  8. ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 1. — Wrocław, 1965—1967. S. 105.
  9. ^ ПСРЛ. Т. 2. — СПб., 1845. С. 182.
  10. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 8 (1499—1514). — Vilnius, 1995. P. 163.
  11. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 11 (1518—1523). — Vilnius, 1997. P. 92.
  12. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 113.
  13. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 126.
  14. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 131.
  15. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 146.
  16. ^ Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-западной Руси. Т. 1. — Вильна, 1867. С. 23.
  17. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 8 (1499—1514). — Vilnius, 1995. P. 159.
  18. ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 430.
  19. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 902.
  20. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 950—951.
  21. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1164.
  22. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 14. — Вильна, 1887. С. 213.
  23. ^ Lietuvos inventoriai XVII a. — Vilnius, 1962. P. 433.
  24. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 5. ― Вильна, 1907. С. 66.
  25. ^ Stekert A. Przydomki polskie, litewskie i rusińskie. — Kraków, 1897. S. 19.
  26. ^ Калечыц В. Зямяне і баяры маёнтка Койданаў Менскага павета ў XVI―XVIII стст. // Герольд Litherland. № 22, 2021. С. 57.
  27. ^ Яўген Анішчанка, Минский кафедральный костел. Список прихожан 1851—1857, Архіў гісторыка Анішчанкі, 29 студзеня 2016 г.
  28. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на К, Згуртаваньне беларускай шляхты
  29. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Ц, Згуртаваньне беларускай шляхты
  30. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 4. — Rzeszów, 2001. S. 386.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Барут_(імя)&oldid=2524257»