Арктычная пустэльня
Арктычная пустэльня — частка арктычнага гэаграфічнага паса, басэйна Паўночнага Ледавітага акіяна. Гэта самая паўночная з прыродных зон, якая характарызуецца арктычным кліматам. Прасторы пакрыты ледавікамі, друзам і абломкамі камянёў і гораў.
Частка ад | Палеарктыка ![]() |
---|---|
Краіна | Расея, Нарвэгія ![]() |
Геаграфічныя каардынаты | 81°0′0″N 55°0′0″E ![]() |
Клясыфікацыя клімату Кёпэна | tundra climate ![]() |
![Map](https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,a,81,55,300x300.png?lang=be-tarask&domain=be-tarask.wikipedia.org&title=%D0%90%D1%80%D0%BA%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%83%D1%81%D1%82%D1%8D%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8F&revid=2350733&groups=_8fd1de6222a0026ba884f2845845e6a72495a676)
Клімат
рэдагавацьМае нізкія тэмпэратуры паветра зімой (да -60 °С). Гадавая сума атмасфэрных ападкаў да 400 мілімэтраў. Улетку глеба насычаецца пластамі сьнегу і ледзьве адталага лёду.
Клімат у Арктыцы вельмі суровы. Ледзяны і сьнежны пакроў трымаюцца амаль увесь год. Узімку тут доўгая палярная ноч (на 75 ° з. ш. - 98 добаў; на 80 ° с. ш. - 127 добаў; у раёне канцавосься - паўгода). Тэмпэратура паніжаецца да -40 °C і ніжэй, дзьмуць моцныя вураганныя вятры, частыя завірухі. Улетку кругладобавае асьвятленьне, аднак цяпла мала, у зьвязку з тым, што глеба не пасьпявае цалкам адтаць. Тэмпература паветра крыху вышэйшая за 0 °С. Неба часта зацягнута шэрымі і грубымі аблокамі, ідзе дождж (нярэдка са сьнегам), з-за моцнага выпарэньня вады з паверхні акіяна ўтвараюцца густыя туманы.
Расьліннасьць і жывёльны сьвет
рэдагавацьАрктычная пустэльня практычна пазбаўлена расьліннасьці: няма хмызнякоў, лішайнікі і імхі не ўтвараюць суцэльнага покрыва. Глебы Арктычныя і Тундравыя-глеевыя, маламагутныя, з плямістым (астраўным) распаўсюджваньнем у асноўным толькі пад расьліннасьцю, якая складаецца галоўным чынам з асок, некаторай травы, лішайнікаў і мхоў. Флёра арктычных пустыняў налічвае каля 100 відаў вышэйшых расьлін, найбольш характэрнымі зь якіх зьяўляюцца: каменялом, палярны (канцавосны) мак, казялец сьнежны і інш. Характэрнай асаблівасьцю арктычных пустынь зьяўляюцца сбнежныя калёніі мікраскапічных водарасьцяў, якія насяляюць сьнежную паверхню. У канцавосны дзень для іх створаны ўсе ўмовы для хуткага разьвіцьця: сонечнага сьвятла дастаткова за кошт сьвятлаадбівальных уласьцівасьцяў сьнегу; дастатковую колькасьць вільгаці, якая даецца шляхам тапленьня; даволі аднастайныя тэмпэратуры, што абумоўлена самім працэсам раставаньня сьнегу. Такія калёніі водарасьцей афарбоўваюць сьнежную скарынку ў чырвоны і буры колеры. Вельмі павольная аднаўляльнасьць расьліннасьці. Фаўна пераважна марская: морж, цюлень, улетку ёсьць птушыныя кірмашы. Наземная фаўна бедная: пясец, белы мядзьведзь, лемінг, паўночны алень.
-
Палярны мак
-
Казялец сьнежны
-
Палярны мак
Месцазнаходжаньне
рэдагавацьЗона арктычных пустэльняў, самая паўночная з прыродных зон, разьмяшчаецца ў высокіх шыротах Арктыкі. Яе паўднёвая мяжа праходзіць прыкладна па 71° п. ш. Зона ўключае выспы Арктычнага басэйна: Грэнляндыю, паўночную частку Канадзкага архіпэляга, архіпэлягі Шпіцбэрген, Зямля Франца-Ёсіпа, Паўночная Зямля, Новая Зямля, Навасыбірскія выспы, а таксама вузкую паласу ўздоўж узьбярэжжа Паўночнага Ледавітага акіяна ў межах паўвыспаў Ямал, Гыданскі, Таймыр, Чукоцкі.
Крыніцы
рэдагавацьГэта — накід артыкула па геаграфіі. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |