Адраджэньне (выдавецтва)

Адраджэньне
Тып	Акцыянэрнае таварыства
Заснаваная	1 сакавіка 1922 (102 гады таму)
Заснавальнікі	Народны камісарыят асьветы
Краіна	Беларусь;
Разьмяшчэньне	Менск
Закрытая	сьнежань 1922
Ключавыя фігуры	Антон Баліцкі , Сьцяпан Некрашэвіч, Язэп Дыла
Галіна	Выдавецкая
Прадукцыя	Кнігі, літаратурна-навуковы весьнік «Адраджэньне»

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Адраджэньне (неадназначнасьць).

«Адраджэ́ньне» — беларускае каапэратыўна-выдавецкае таварыства, заснаванае ў сакавіку 1922 году ў Менску. Таварыства ставіла перад сабой асьветніцкія задачы й мела на мэце выданьне мастацкіх твораў і падручнікаў для беларускіх школ.

Гісторыя рэдагаваць

Выдавецтва паўстала па ініцыятыве Акадэмічнага Цэнтру ў складзе: Народны камісарыят асьветы (5704 паі), Цэнтрабелсаюз (2852 пая), Наркамзем (100 паёў), Народны камісарыят унутраных спраў (25 паёў), Цэнтрабелсельгас (25 паёў), Беларускі Акадэмічны Тэатар (25 паёў) і прыватныя асобы (7 паёў). Пай лічыўся па 10 рублёў золатам. Выдавецтвам было выдадзена 15 кніжных найменьняў, адзін нумар часопіса «Адраджэньне»^[1]. Кнігарня выдавецтва месьцілася ў былым гатэлі «Эўропа» на Губэрнатарскай вуліцы. Кнігі прадаваліся ў Ігумене, Слуцку, Бабруйску, Барысаве, Віцебску, Гомлі й Маскве.

Цэнтральны камітэт КПБ заўважыў у артыкулах часопіса «Адраджэньне» пра адраджэньне беларускай культуры й літаратуры антысавецкі напрамак, і дзеля ўзмацненьня кіраўніцтвам выдавецтва «Адраджэньне» ператварылі ў каапэратыўна-выдавецкае таварыства «Савецкая Беларусь», якому пляны выдавецкай працы замацоўваліся Агітацыйна-прапагандысцкім аддзелам ЦБ КПБ. Плян складаўся з трох частак: школьныя падручнікі й навуковая літаратура; палітычная літаратура; мастацкая літаратура^[2]^[3].

Кіраўнікі рэдагаваць

Антон Баліцкі (1891—1937) — старшыня праўленьня.
Сьцяпан Некрашэвіч (1883—1937) — заступнік старшыні на правах дырэктара Таварыства.
Язэп Дыла (1880—1973), Біруля, Валадкевіч — чальцы праўленьня.

Бібліяграфія рэдагаваць

Адраджэньне: літаратурна-навуковы весьнік Інстытута Беларускай Культуры / рэдактар Язэп Лёсік. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — Т. Сшытак 1. — 330 с. — 1000 ас.
Багушэвіч, Францішак. Дудка беларуская ; Смык беларускі / прадмова: Максім Гарэцкі. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — 92 с. — 3000 ас.
Зоркі — Беларуская дзіцячая часопісь. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — 52 с. — 1750 ас.
Валасковіч С. і Лукашэвіч Т. Зборнік арытмэтычных задач. Ч. І. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — 122 с. — 15 000 ас.
Валасковіч С. і Лукашэвіч Т. Зборнік арытмэтычных задач. Ч. ІІ. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — 152 с. — 10 000 ас.
Валасковіч С. і Лукашэвіч Т. Методыка арытметыкі. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — X,176 с. — 2000 ас.
Кармовыя расьліны «сэрадэля» й «пялюшка» / Народны камісарыят земляробства ССРБ. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — 16 с. — 5000 ас.
Колас, Якуб. Водгульле : вершы. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — 4,107.ІІІ с. — 3000 ас.
Купала, Янка. Спадчына. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — 221 с. — 4000 ас.

Лёсік, Язэп. Практычная граматыка. Ч.1, Асноўныя правілы беларускага правапісу з практыкаваннямі. — 2-е выданьне пераробленае. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — 98 с. — 20 000 ас.
Лёсік, Язэп. Практычная граматыка. Ч. 2: Кароткі курс этымалогіі і сінтаксу. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — 314 с.
Маладая Беларусь : навукова-літаратурны зборнік. Бюро беларускіх студэнцкіх арганізацый у Маскве. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — Т. Сшытак 1. — 83,3л.карт с. — 2000 ас.
Некрашэвіч С. Роднае слова : другая пасля лемантара кніга да чытання / пад рэдакцыяй Сьцяпана Некрашэвіча. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — 161 с. — 22 000 ас.
Чарот, Міхась. Босыя на вогнішчы : Паэма з 10-ма малюнкамі і з крытычным нарысам Ў. Ігнатоўскага і артыкулам В. Кнорына / Малюнкі М.Філіповіча. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — 48ст.тэксту+20ст.малюнкаў с. — 10 000 ас.
Янчук, Мікалай. Нарысы па гісторыі беларускай літаратуры : старадаўні перыяд : (курс прачытаны ў Маскоўскім універсітэце) / пад рэдакцыяй Уладзімера Дзяржынскага. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — 118 с. — 3000 ас.
Ясакар. Пад родным небам : зборнік вершаў. (З году ў год ; Грымоты й цішы ; Зачарованы край). — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — 134 с. — 3000 ас.

Крыніцы рэдагаваць

^ «Адраджэньне»: літаратурна-навуковы весьнік Інстытута Беларускай Культуры / рэдактар Язэп Лёсік. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — Т. Сшытак 1. — 330 с. — 1000 ас.
^ Выдавецкая справа. / рэдакцыя // Полымя : часопіс. — Менск: Савецкая Беларусь, 1922. — № 1. — С. 90—91.
^ Волк, Алексей Арсентьевич. Ракович, Алексей Ильич Книгоиздательское дело в Белоруссии : исторический очерк. — Минск: БДУ, 1977. — С. 46—47, 269. — 280 с. — 2400 ас.

Літаратура рэдагаваць

Адраджэньне: літаратурна-навуковы весьнік Інстытута Беларускай Культуры / рэдактар Язэп Лёсік. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — Т. Сшытак 1. — 330 с. — 1000 ас.
Адраджэнне. // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 1: А — Аршын. — 552 с. — ISBN 985-11-0036-6 — С. 134—135.
Бібліяграфія. Сьпіс кніг надрукаваных В-м «Савецкая Беларусь» . (Менск, пляц Волі, Наркамасьветы). / рэдактар-выдавец М. Шыла // Сын Беларуса : газэта. — Вільня: друкарня Левін і сын, 15 жніўня 1924. — № 27. — С. 4.
// Вестник Народного комиссариата просвещения ССРБ : часопіс. — Менск: 1922. — № 5—6 (июнь/июль). — С. 45—46.
Гісторыя беларускага мастацтва: у 6 т. / Рэдактары тома: Л. М. Дробаў, В. Ф. Шматаў. — Мінск: Навука і тэхніка, 1990. — Т. 4 (1917 — 1941). — С. 117—134. — 352 с. — 2450 ас. — ISBN 5-343-00157-2.
Ліс, Арсень. Адраджэнне. // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: М. В. Біч і інш.; Прадм. М. Ткачова; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1993. — Т. 1: А — Беліца. — 494 с. — ISBN 5-85700-074-2 — С. 61—62.
Луцэвіч, Ів. Выдавецкая справа ў Савецкай Беларусі за 1922 год. / рэдакцыя // Полымя : часопіс. — Менск: Савецкая Беларусь, 1923. — № 2. — С. 86—91.

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць

Адраджэньне (выдавецтва) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Купала, Янка. Спадчына — Менск : Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэнне», 1922. — 221 с. «Нацыянальная бібліятэка Беларусі»

[1] «Адраджэньне»: літаратурна-навуковы весьнік Інстытута Беларускай Культуры / рэдактар Язэп Лёсік. — Менск: Беларускае кааперацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1922. — Т. Сшытак 1. — 330 с. — 1000 ас.

[2] Выдавецкая справа. / рэдакцыя // Полымя : часопіс. — Менск: Савецкая Беларусь, 1922. — № 1. — С. 90—91.

[3] Волк, Алексей Арсентьевич. Ракович, Алексей Ильич Книгоиздательское дело в Белоруссии : исторический очерк. — Минск: БДУ, 1977. — С. 46—47, 269. — 280 с. — 2400 ас.

[1]

[2]

[3]