Ян Радзівіл (сын Мікалая)
Ян Радзівіл (1492, Гонядзь — 1542, Хоўхла) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Падчашы вялікі літоўскі (з 1517), староста генэральны жамойцкі (з 1535).
.jpg) Ян Радзівіл | |
 Герб Трубы | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзіўся | 1492[1] або 1492 |
| Памёр | студзень 1542[2] |
| Род | Радзівілы |
| Бацькі | Мікалай Радзівіл Альжбета з Саковічаў |
| Жонка | Ганна з Касьцевічаў |
| Дзеці | Ганна, Пэтранэля, Альжбета |
| Дзейнасьць | палітык |
Валодаў маёнткамі на тэрыторыі сучаснай Летувы і на Падляшшы. Быў старостам васілішкаўскім (1523) і бельскім (1522), дзяржаўцам маркаўскім (1520—1534). Князь Сьвятой Рымскай імпэрыі на Гонядзі і Мядзелі.
Біяграфія
рэдагаваць._%D0%93%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%B2%D1%96%D0%BB_(%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87)_(H._Lajbovi%C4%8D,_1758).jpg)
З гонядзка-мядзельскай лініі княскага роду Радзівілаў гербу «Трубы», сын Мікалая, канцлера вялікага літоўскага, і Альжбеты з Саковічаў. Меў брата Мікалая, біскупа жамойцкага. Апошні мужчына-прадстаўнік гэтай галіны роду.
У 1516—1521 гадох ваяваў супраць Тэўтонскага ордэна. Браў удзел у вайне з Маскоўскай дзяржавы 1534—1537 гадоў.
У 1517 годзе атрымаў урад падчашага вялікага літоўскага. Уваходзіў у склад камісіяў датычна разьмежаваньня Вялікага Княства Літоўскага з Мазовіяй (1529), Прусіяй (1532) і Інфлянтамі (1540—1541). У 1535 годзе стаў старостам генэральным жамойцкім.
У 1530—1540-х гадох трыюмвірат у складзе Ян Радзівіла, ягонага дзядзькі Юрыя Радзівіла і Альбрэхта Гаштольда фактычна кіраваў Вялікім Княства Літоўскім у час адсутнасьці ў дзяржаве Жыгімонта Старога.
У 1524 годзе ажаніўся з Ганнай, адзінай дачкой і спадкаемніцай мечніка вялікага літоўскага Януша Касьцевіча. У шлюбе нарадзіліся 3 дачкі[3]:
- Ганна (1525—1600), жонка ваяводы віцебскага Станіслава Кішкі (пам. 1554)
- Пэтранэля (1526—1564), жонка ваяводы полацкага Станіслава Давойны (пам. 1573)
- Альжбета (пам. 1565), жонка ваяводы рускага Гераніма Сяняўскага (1519—1582)
Галерэя
рэдагаваць- Іканаграфія Яна Радзівіла
-
З альбома «Выявы роду Радзівілаў». Г. Ляйбовіч, 1758 г. -
М. Старкман, 1857 г. -
В. Герсан, 1860 г.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
У картцы да артыкула прыводзіцца партрэт зь Нясьвіскай партрэтнай галерэі, напісаны каля 1733 году невядомым мастаком. У 1950 годзе на загад уладаў СССР гэты партрэт перадалі Польшчы, цяпер ён захоўваецца ў Нацыянальным музэі ў Варшаве.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Jan Radziwiłł // MAK (пол.)
- ^ Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386—1795 (пол.) / пад рэд. J. Wolff — Kraków: 1885. — С. 92, 289–290.
- ^ Грыцкевіч А. Радзівіл Крыштоф // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 500.
Літаратура
рэдагаваць- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8