Эйса
Эйса (Ейса) — мужчынскае імя.
| Эйса лац. Ejsa | |
| Eyse | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Ейса |
| Зьвязаныя імёны | Ізбут, Ісавін, Ісад, Эйсман, Ізмунт / Эйсімонт |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Эйса» | |
Паходжаньне
рэдагавацьІса, Гэйса або Эйса (Iso, Heyse, Eyse, Eisa[1]) — імя германскага паходжаньня[2]. Іменная аснова ісан- (эйс-, іс-) паходзіць ад гоцкага eisarn, германскага *isarna-, стараверхненямецкага îsarn, îsan 'жалеза'[3][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Ізбут, Ісавін, Ісад, Ізмунт, Эйсман, Эйсімонт (Эйсмант, Эйсмунт). Адзначаліся германскія імёны Isbodus, Isovin, Isada, Eismann, Ismund (Isimund, Isemund), Eismund (Eisenmund).
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Hysinboldus, Izbracht, Isinger, Isinrich, Isintrud (Istrud), Izalda (Izolda, Isaldis, Isoldis)[7].
У Прусіі бытавалі імёны: Ayskawde[b] (1400 год)[9], Eyskant, Eyskor[c] (1400 год)[11]. У Інфлянтах у 1624 годзе адзначаўся шляхецкі род Эйсмутаў (Eismuth)[12].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Павел Еисович (1524—1566 гады)[13]; Jeysy… Eysaie… Isowicze (1744 год)[14][d].
Носьбіты
рэдагаваць- Павал Эйсавіч — лідзкі баярын, які ўпамінаецца паміж 1524 і 1566 гадамі
На гістарычнай Рэчыччыне існуе вёска Гайшын.
Заўвагі
рэдагаваць- ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае за найбольш адэкватнае тлумачэньне іменнай асновы -эйс- зь летувіскай мовы eisà, eĩšena 'хада, спосаб хады'[4] (не адзначаючы, аднак, часу першай фіксацыі адпаведных словаў і іх значэньняў у летувіскіх слоўніках, тым часам слова ei̇̃sena упершыню фіксуецца толькі ў прускім слоўніку 1870—1874 гадоў[5], а слова eisà — толькі ў сучасным Вялікім слоўніку летувіскай мовы[6])
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Isgaudus[8]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Eiskeri[10]
- ^ Таксама:
- Ісель, Ішаль (адзначалася старажытнае германскае імя Isula[15]): Marianna Isielewicz (1847 год)[16], Andrzej Iszalewicz (1886 год)[17];
- Эйсен (адзначалася старажытнае германскае імя Isinus, пазьнейшае Eisen[15]): Эйсен (Eisen) — прозьвішча, гістарычна зафіксаванае на тэрыторыі цяперашняй Летувы[18];
- Эйжвід: у Болцох 8 чоловековъ… Еижвидъ (1440—1492 гады)[19];
- Ішкалд (адзначалася старажытнае германскае імя Isgaudus[8]): именье на Исколти, на имя Дудичи (17 жніўня 1518 году)[20], на гістарычнай Наваградчыне існуе мястэчка Ішкальдзь;
- Эйшар (адзначалася старажытнае германскае імя Iser, пазьнейшае Eiser[21]): у інвэнтары 1738 году ўпаміналася дзяржава Эйшарышкі (Ейшеришки) у Троцкім ваяводзтве[22];
- Ішман (адзначалася германскае імя Issmann[23]): у актах Вялікага Княства Літоўскага ўпаміналася сяло Ішманы (Ишманы) каля Прэнаў[24];
- Есімут (адзначалася германскае імя Eisenmut, Eisemuth[25]): людеи… въ Белскомъ повете… Наръко доилид з братьею своею Есимутовича (3 красавіка 1525 году)[26];
- Айшнар (адзначалася старажытнае германскае імя Isinar, Isner[27]): до бояр Виленского повета… Одама Оишнаровича (25 ліпеня 1525 году)[28]
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Schlaug W. Die altsächsischen Personennamen vor dem Jahre 1000. — Lund, 1962. S. 77.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 41, 45, 970.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 161.
- ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 22.
- ^ ei̇̃sena, Lietuvių kalbos žodynas
- ^ eisà, Lietuvių kalbos žodynas
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 114, 278—279.
- ^ а б Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 147—148.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 11.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 43, 572.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 27.
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 5. — Warszawa, 1936. S. 196.
- ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 102.
- ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 971.
- ^ Butrymańce, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
- ^ Butrymańce, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
- ^ Lietuvių pavardžių žodynas. T. 1. — Vilnius, 1985. P. 568.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 27.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 11 (1518—1523). — Vilnius, 1997. P. 62.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 972.
- ^ Каталог древним актовым книгам губерний: Виленской, Гродненской, Минской и Ковенской, а также книгам некоторых судов губерний Могилевской и Смоленской, хранящимся ныне в Центральном архиве в Вильне. — Вильна, 1872. С. 733.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 972.
- ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 279.
- ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1954. S. 248.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 366.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 977.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 14 (1524—1529). — Vilnius, 2008. P. 214.