Царква Прачыстай Багародзіцы (Пярковічы)

праваслаўны храм у Пярковічах (Беларусь)
Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Прачыстай Багародзіцы
Прачысьценская царква да надбудовы купалоў-цыбулінаў
Прачысьценская царква да надбудовы купалоў-цыбулінаў
Краіна Беларусь
Вёска Пярковічы
Каардынаты 52°10′28.14″ пн. ш. 25°01′40.74″ у. д. / 52.1744833° пн. ш. 25.0279833° у. д. / 52.1744833; 25.0279833Каардынаты: 52°10′28.14″ пн. ш. 25°01′40.74″ у. д. / 52.1744833° пн. ш. 25.0279833° у. д. / 52.1744833; 25.0279833
Канфэсія Беларускі экзархат
Эпархія Берасьцейская і Кобрынская япархія 
Архітэктурны стыль клясыцызм
Заснавальнік Зянон Казімер Віславух
Дата заснаваньня 1805
Царква Прачыстай Багародзіцы на мапе Беларусі
Царква Прачыстай Багародзіцы
Царква Прачыстай Багародзіцы
Царква Прачыстай Багародзіцы
Царква Прачыстай Багародзіцы на Вікісховішчы

Царква Прачыстай Багародзіцы[a] — помнік архітэктуры XIX стагодзьдзя ў Пярковічах. Знаходзіцца на заходняй ускраіне вёскі, пасярод сядзібна-паркавага комплексу Віславухаў. Пры пабудове была ў юрысдыкцыі Сьвятога Пасаду, цяпер — у валоданьні Маскоўскага патрыярхату. Твор архітэктуры клясыцызму, мастацкае аблічча якога пацярпела ў выніку надбудовы купалоў-цыбулінаў. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Гісторыя

рэдагаваць
 
Надмагільле Кірылы Цярлецкага

Мураваную царкву ў Пярковічах збудавалі ў 1805 годзе на месцы драўлянай з фундацыі ўладальніка маёнтку падкаморыя берасьцейскага Зянона Віславуха. У царкве зрабілі асобныя крыпты для роду Віславухаў і для япіскапа луцкага і астроскага Кірылы Цярлецкага, пахаванага тут у 1607 годзе. На надмагільлі апошняга (захоўваецца ў Музэі старажытнабеларускай культуры ў Менску) кірылічны надпіс[1]:

  Түт лежит тѣло ве
лебного еп(и)ск(о)па
Лүцкого и Ѡстроз
ского Кирила Терлец
кого. А положено
рокү ҂а҃х҃(…) (16…) м(е)с(я)ца (…).
Которыи был прежде
еп(и)ск(о) пом Пінским лѣт і҃ (10),
(…) еп(и)ск(о)п(о)м
лѣтъ двадесѧт.
К(ирилъ) Т(ерлецкии),
е(пископъ) Л(уцкии) і Ѡ(строзскии)
 

Па гвалтоўнай ліквідацыі Ўніяцкай царквы ў 1839 годзе расейскія ўлады адабралі будынак царквы ў Сьвятога Пасаду і перадалі ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскага патрыярхату).

Па Другой сусьветнай вайне савецкія ўлады зачынілі царкву. У 1980-я гады будынак перадалі Беларускаму экзархату Маскоўскага патрыярхату. У 1990-я гады ў выніку рэканструкцыі купал-баню замянілі на маскоўскі купал-цыбуліну. Яшчэ адзін купал-цыбуліну паставілі над дахам.

Архітэктура

рэдагаваць

Помнік архітэктуры клясыцызму. Гэта 1-нэфавы прастакутны ў пляне аб’ём пад 2-схільным дахам з вальмай над алтарнай сьцяной. Дах з краёў завяршаецца драўлянымі 8-граннымі барабанамі. Галоўны аркавы ўваход вылучаецца 4-паўкалённым портыкам з трыкутным франтонам, які рытмічна спалучаецца з драўляным франтонам даху. Бакавыя фасады падзяляюцца высока ўзьнятымі аркавымі аконнымі праёмамі і масіўнымі злучанымі пілястрамі ў прасьценках.

Усярэдзіне сьцены малітоўнай залі падзяляюцца шырокімі злучанымі пілястрамі. У паўднёвай частцы хоры, якія падтрымліваюцца 2 масіўнымі пілёнамі. У агульнай прасторы залі бакавыя прастакутныя рызьніцы вылучаюць квадратную апсыду з 3-ярусным іканастасам[2].

  1. ^ Назва помніка архітэктуры прыводзіцца паводле беларускай гістарычнай традыцыі. Цяперашні афіцыйны тытул: «Царква Ўсьпеньня Прасьвятой Багародзіцы» або «Сьвята-Ўсьпенская царква» (рас. Церковь Успения Пресвятой Богородицы, Свято-Успенская церковь)
  1. ^ Лісейчыкаў Д. Надмагільныя камяні з «рускімі» надпісамі XVI—XVII стст. каля в. Малькавічы Ганцавіцкага раёна // Архіварыус. Вып. 13, 2015. С. 106.
  2. ^ Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.

Літаратура

рэдагаваць
  • Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.— 653 с.: іл. ISBN 978-985-11-0389-4.

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць
  Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  113Г000214

  Царква Прачыстай Багародзіцы (Пярковічы)сховішча мультымэдыйных матэрыялаў