Турын
Туры́н (па-італьянску: Torino) — горад, найбуйнейшы індустрыяльны цэнтар паўночна-заходняй Італіі. Адміністрацыйны цэнтар рэгіёну П’емонт і правінцыі Турын. Разьмяшчаецца на заходнім беразе ракі По. Насельніцтва — 878 074 чалавекі (на 2017 год). Чацьверты паводле колькасьці жыхароў горад Італіі (пасьля Рыму, Міляну і Нэапалю). Турын — сталіца XX зімовых Алімпійскіх гульняў.
| Турын | |||||
| італ. Torino | |||||
| |||||
| |||||
| Краіна: | Італія | ||||
| Рэгіён: | П’емонт | ||||
| Правінцыя: | Турын | ||||
| Мэр: | П’ера Фасына | ||||
| Плошча: | 130,17 км² | ||||
| Насельніцтва (2017) | |||||
| колькасьць: | 878 074 чал. | ||||
| шчыльнасьць: | 6745,59 чал./км² | ||||
| Часавы пас: | UTC+1 | ||||
| летні час: | UTC+2 | ||||
| Тэлефонны код: | 011 | ||||
| Паштовыя індэксы: | 10100, 10121—10156 | ||||
| Нумарны знак: | TO | ||||
| Геаграфічныя каардынаты: | 45°4′ пн. ш. 7°42′ у. д. / 45.067° пн. ш. 7.7° у. д.Каардынаты: 45°4′ пн. ш. 7°42′ у. д. / 45.067° пн. ш. 7.7° у. д. | ||||
Турын на мапе Італіі   Турын | |||||
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |||||
| comune.torino.it | |||||
.png)
ГісторыяРэдагаваць
У I стагодзьдзі да н. э., верагодна, у 28 годзе да н. э., рымляне стварылі вайсковы лягер Кастра Таўрынорум, які пазьней быў прысьвечаны Аўгусту. Тыповую рымскую сетку вуліц усё яшчэ можна ўбачыць у сучасным горадзе, асабліва ў раёне вядомым як Квадрылятэра Рамана.
Пасьля падзеньня Рымскай імпэрыі, горад быў захоплены лянгабардамі, а потым франкамі на чале Карла Вялікага у 773 годзе. Графства Тарына была заснавана ў 940-я гады. У XI стагодзьдзі кантроль над графствам перайшоў да графаў Савоі.
У 1548 годзе Турын быў абраны сталіцай герцагства Савойскага, кіраўнікі якога перабраліся сюды з Шамбэры. Празь некалькі дзесяцігодзьдзяў тут быў закладзены Каралеўскі палац. У канцы XVI стагодзьдзі з Шамбэры ў новую сталіцу перавезлі Плашчаніцу, рэлігійную рэліквію, якая вядомая цяпер як Турынская. Герцаг Эмануіл Філібэрта аднавіў Турынскі ўнівэрсытэт, заснаваны яшчэ ў 1404 годзе, але затым адменены.
Росквіт гораду пачаўся ў XVIII стагодзьдзі, калі ён стаў сталіцай Сардынскага каралеўства. Сардынскія каралі жадалі мець палацы, плошчы ў сталіцы як у Парыжы і паляўнічыя замкі ў прадмесьцях. Прыкладам служыў Вэрсаль.
ГеаграфіяРэдагаваць
Турын знаходзіцца ў паўночна-заходняй частцы Італіі. На захадзе і поўначы ён абкружаны Альпамі, а на ўсход ад гораду месьцяцца пагоркі Манфэрата. Праз горад праходзяць чатыры ракі, галоўнай зь якіх зьяўляецца рака По, астатнія рэкі — ейныя прытокі.
КліматРэдагаваць
Турын знаходзіцца на мяжы зонаў вільготнага субтрапічнага і марскога кліматаў паводле клясыфікацыі Кёпэна, у адрозьненьне ад міжземнаморскага клімату, які характэрны для ўзбярэжнай Італіі.
Зіма ўмерана халодная, але сухая, лета мяккае на пагорках і даволі горачае на раўнінах. Дождж назіраецца ў асноўным вясной і ўвосень; у самыя гарачыя месяцы, наадварот, колькасьць дажджоў рэзка скарачаецца, але ўзрастае колькасьць навальніц. Падчас зімовых і восеньскіх месяцаў нярэдка маюць месца туманы.
Вядомыя жыхарыРэдагаваць
Вонкавыя спасылкіРэдагаваць
Турын — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
 |
Гэта — накід артыкула па геаграфіі. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |