Нарач (курортны пасёлак)
На́рач[2], Ку́па[2] — курортнае мястэчка ў Беларусі, на беразе возера Нарачы. Уваходзіць у склад Мядзельскага раёну Менскай вобласьці. Насельніцтва на 2018 год — 3466 чалавек[1]. Знаходзіцца за 18 км ад Мядзелу, за 3 км на паўднёвы ўсход ад Кабыльніку, за 31 км ад чыгуначнай станцыі Паставы (лінія Варапаева — Лынтупы); на аўтамабільнай дарозе Менск — Паставы.
| Нарач | |
| трансьліт. Narač | |
 Панарама мястэчка | |
| Дата заснаваньня: | 27 кастрычніка 1964 |
| Краіна: | Беларусь |
| Вобласьць: | Менская |
| Раён: | Мядзельскі |
| Сельсавет: | Нарацкі сельсавет |
| Вышыня: | 170 м н. у. м. |
| Насельніцтва: | 3466 чал. (2018)[1] |
| Часавы пас: | UTC+3 |
| Тэлефонны код: | +375 1797 |
| Паштовы індэкс: | 222395 |
| СААТА: | 6240833905 |
| Нумарны знак: | 5 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 54°54′24.376″ пн. ш. 26°42′23.756″ у. д. / 54.90677111° пн. ш. 26.70659889° у. д.Каардынаты: 54°54′24.376″ пн. ш. 26°42′23.756″ у. д. / 54.90677111° пн. ш. 26.70659889° у. д. |
Нарач на мапе Беларусі ±   Нарач | |
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |
Нарач — бальнеагразевы і кліматычны курорт нацыянальнага значэньня, адзін з найбуйнейшых курортаў Беларусі.
Гісторыя
рэдагавацьПершапачаткова Купа была нявялічкай рыбацкай вёскай. Яе назва паходзіць ад месца паганскага культу. У Купе знаходзіўся найбліжэйшы да Кабыльніку бераг Нарачы, таму яна заўсёды была купалішчам гэтага мястэчка.
У верасьні 1915 году Купу занялі нямецкія войскі. Непадалёк праходзіла лінія фронту (1915—1918), таму насельніцтва вёскі адсялілі, а на яе тэрыторыі засталіся толькі нямецкія вайскоўцы.
25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Купа абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Беларускай ССР.
З кастрычніка 1920 году Купа ўваходзіла ў склад Сярэдняй Літвы, з 1922 году — у склад міжваеннай Польскай Рэспубліцы. Возера Нарач было найбуйнейшым возерам тагачаснай Польшчы, таму турыстычная важнасьць Купы пачала ўзрастаць. Спачатку летнікі з усёй краіны затрымліваліся ў Кабыльніку, а ў Купе толькі купаліся. Пазьней тут збудавалі школьны цэнтар адпачынку і яхтавы клюб. У 1937 годзе да Купы дайшла лінія вузкакалейкі зь Сьвянцянаў, якая дапамагала спрашчэньню прыезду летнікоў і дала чарговы штуршок разьвіцьцю вёскі.
У 1939 годзе Купа ўвайшла ў БССР, у Мядзельскі раён. 27 кастрычніка 1964 году згодна з пастановай Менскага абласнога выканаўчага камітэту адбылося ўтварэньне куротнага пасёлку Нарачы вакол аднайменнай санаторыі. У склад пасёлку ўвайшлі вёскі Купа, Урлікі, Сьцепянёва і дамы адпачынку «Нарач» (адкрыўся ў 1964 годзе), «Зьвязда» (адкрыўся ў 1956 годзе), санаторыя «Нарач» (адкрылася ў 1963 годзе), рыбная гаспадарка «Нарач», станцыя ДАТСААФ, біялягічная станцыя БДУ (утварылася ў 1946 годзе), турыстычная база «Возера Нарач» (адкрылася ў 1958 годзе), піянэрскія лягеры «Зорачка» і «Зубраня».
На 1 студзеня 1997 году ў Нарачы было 1337 гаспадарак. Да 1999 году мястэчка было цэнтрам курортнага пасялковага савету.
Насельніцтва
рэдагавацьДэмаграфія
рэдагаваць- XX стагодзьдзе: 1 студзеня 1997 году — 3213 чал.; 2000 год — 3,4 тыс. чал.[3]
- XXI стагодзьдзе: 2006 год — 3,4 тыс. чал.; 2009 год — 2931 чал.[4] (перапіс); 2015 год — 3299 чал.[5]; 2016 год — 3481 чал.[6]; 2017 год — 3495 чал.[7]; 2018 год — 3466 чал.[1]
Інфраструктура
рэдагавацьУ Нарачы працуюць 2 дашкольныя ўстановы, сярэдняя і музычная школы, каапэратыўна-гандлёвая вучэльня, амбуляторыя, бібліятэка, 8 крамаў, дом побыту, аптэка, філія банку, вузел сувязі, рэстаран «Азёрны», аўтастанцыя, станцыя выратаваньня на вадзе.
Эканоміка
рэдагавацьЛясьніцтва, біялягічная станцыя, досьледная рыбная гаспадарка «Нарач».
Турыстычная інфармацыя
рэдагавацьІнфраструктура
рэдагавацьУ Нарачы разьмяшчаюцца турыстычны комплекс «Нарач»; санаторыі «Нарач», «Нарачанскі бераг», «Белая Русь», «Прыазёрны», «Будаўнік»; пансіянат «Спадарожнік»; яхт-клюб «Нарачанскі»; дом адпачынку «Нарач»; гасьцініца «Нарач», гасьцявы дом «Возера Нарач».
Славутасьці
рэдагавацьНа тэрыторыі мястэчка часткова захаваўся закладзены ў XIX ст. парк (плошча складае 3 га), існуе мінэральная крыніца — радовішча мінэральнай вады на паўночна-заходнім беразе возера Нарачы (адкрытая ў 1963 годзе).
Галерэя
рэдагаваць- Краявіды Нарачы
-
Цэнтар гандлю і паслуг -
Цэнтар курортнага мястэчка -
Дырэкцыя нацыянальнага парку Нарачанскага -
Жылыя дамы
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б в Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ а б Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (djvu) С. 327—328
- ^ БЭ. — Мн.: 2000 Т. 11. С. 149.
- ^ Перепись населения — 2009. Минская область (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Численность населения на 1 января 2015 г. и среднегодовая численность населения за 2014 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
Літаратура
рэдагаваць- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2000. — Т. 11: Мугір — Паліклініка. — 560 с. — ISBN 985-11-0188-5
- Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мядзельскага р-на. — Мн.: БелЭн, 1998. — 635, [3] с. ISBN 985-11-0107-9.