Ліпа

Ліпа
	Ліпа
	Ліпа буйналістая
Клясыфікацыя
Царства	Расьліны
Аддзел	Пакрытанасенныя
Кляса	Двудольныя
Атрад	Мальвакветныя
Сямейства	Мальвавыя
Падсямейства	Ліпавыя
Род	Ліпа
Бінамінальная намэнклятура
	Tilia
	Ліпа на Віківідах Ліпа ў Вікісховішчы ITIS 21535 · NCBI 64580

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Ліпа (неадназначнасьць).

Ліпа (па-лацінску: Tilia) — род лістападных дрэваў сямейства ліпавых.

Этымалёгія назвы рэдагаваць

Біялягічнае апісаньне рэдагаваць

Кветкі ліпы

Дрэвы вышынёй да 15—20 м (часам да 40 м), дыямэтрам да 2 м. Лісьце нераўнабокае, круглавата-сэрцападобнае, завостранае, пілаватае. Кветкі жоўтыя, або жоўта-белыя, духмяныя, у паўпарасоніках. Плод — арэшак. Садовыя формы адрозьніваюцца сылюэтам кроны, афарбоўкай лісьця й кветак.

Цене-, мароза- і ветраўстойлівае дрэва. Жыве 300—400 гадоў.

Лісьце й ствол ліпы эўрапейскай

У Беларусі расьце паўсюдна.

Выкарыстаньне рэдагаваць

У якасьці лекавай расьліны рэдагаваць

Драўніна рэдагаваць

Ліпавы цьвет рэдагаваць

Мёд рэдагаваць

Ліпа ў гісторыі, паэзіі й культуры рэдагаваць

Назвы рэдагаваць

ліпа «дала» назву аднаму зь беларускіх месяцаў — ліпень. Таксама й у іншых славянскіх мовах: па-ўкраінску: Липень, па-польску: Lipiec, па-баўгарску: Ліпень, па-харвацку: Lipanj
назва гэтае расьліны прысутнічае ў шматлікіх мястэчках і вёсках Беларусі: Вялікая Ліпа, Высокая Ліпа, Высокая Ліпа, Ліпкі, Ліпляні, Ліпляны, Ліпнякі, Ліпнішкі.
да жніўня 2009 году ў месцы Слонім у былым маёнтку Пуслоўскіх «Албэртын» захадзіўся амаль 100-гадовы экзот — ліпа Каралінская. На жаль, падчас моцнага ветру дрэва ня вытрымала й напалову зламалася.

Паэзія рэдагаваць

Ліпа на паштовай марцы Беларусі

Ліпа

Высока, разлажыста
Расьселася пры хаце
Стара-старая ліпа,
Паважная, як свацьця.

Сто лет ужо старухе,
А можа, нават болей,
Ад віхраў і ад бураў
Ня мела век патолі.

Сто лет – кавалак часу,
Ня сто дзён, ня сто тыдняў,
Якіх зайшло праменаў
Збадаці ўсё абрыдне.

Няшчасьцяў, кляцьбы, плачу
Было, што, Божа мілы!
Нябожчыкаў бязь ліку
Сыходзіла ў магілу.

А ліпа ані дбае,
Жыве, стаіць пры хаце
Высока, разлажыста,
З павагай, нібы свацьця.

—Янка Купала

Літаратура рэдагаваць

М. Зьбіткоўскі. «Ліпа» / Плаўнік С. // «Наш край» : часопіс. — Менск: Штомесячнік Цэнтральнага Бюро Краязнаўства пры Беларускай Акадэміі Навук., 1926. — № 12. — С. 23–24.
А. А. Чахоўскі. «Ліпа» // Энцыклапедыя прыроды Беларусі: у 5 т. Т. 3: Катэнарыя ― Недайка / Рэдкал.: І. П. Шамякін (галоўны рэдактар) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1984. — 485 с. С. 184—185.
Манина Л. Лекарственные растения. — 4-е. — Минск: Наука и техника, 1968. — С. 161-163. — 340 с. — 55 000 ас.

Гэта — накід артыкула пра батаніцы. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць

Ліпа — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў