Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены (Менск)

Сабор
Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены
Чырвоны касьцёл
Краіна	Беларусь
Горад	Менск
Каардынаты	53°53′47.47″ пн. ш. 27°32′50.92″ у. д.
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Менска-Магілёўская архідыяцэзія
Тып будынка	касьцёл
Архітэктурны стыль	новараманскі стыль
Аўтар праекту	Тамаш Пайздэрскі Уладзіслаў Марконі
Заснавальнік	Эдвард Вайніловіч
Дата заснаваньня	1905
Будаваньне	1905—1910 гады
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Стан	дзейны
Сайт	chyrvony.by
Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены
Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены на Вікісховішчы

Касьцё́л Сьвяты́х Сымо́на і Але́ны (таксама вядомы як Чырво́ны касьцё́л) — найвядомейшы рыма-каталіцкі касьцёл Менску, разьмешчаны на плошчы Незалежнасьці і пабудаваны ў 1905—1910 гадах у новараманскім стылі на сродкі беларускага палітычнага і грамадзкага дзеяча Эдварда Вайніловіча паводле архітэктурнага праекту польскіх архітэктараў Тамаша Пайздэрскага і Ўладзіслава Марконі. Належыць Менскаму дэканату Менска-Магілёўскай архідыяцэзіі. 20 верасьня 1910 году паводле жаданьня галоўнага фундатара архібіскупам Ключынскім касьцёл быў кансэкраваны .

Будаваньне касьцёла ажыцьцяўлялася польскім дойлідам Генрыкам Гаем. Аздабленьне будынку выконвалася на сродкі графа Эмэрыка Чапскага і сям’і Скірмунтаў. Цэгла і дахоўка была перавезеная з Коўна. Вітражы і росьпісы выканаў слуцкі мастак Францішак Бруздовіч паводле беларускіх народных мастацкіх традыцыяў. Галоўны партал упрыгожвае фамільны герб Вайніловічаў.

Гісторыя

У 1903 годзе звыш 2000 прыхаджанаў катэдральнага касьцёлу накіравалі ў Менскую гарадзкую думу просьбу дазволіць узьвядзеньне новага храма. Яго кошт перавысіў 300 000 расейскіх рублёў, што складала палову гадавога даходу Менска.

Касьцёл быў пабудаваны ў 1905—1910 гадах паводле праекта польскага архітэктара Тамаша Пайздэрскага ў новараманскім стылі. Фундатарам выступіў Эдвард Вайніловіч, касьцёл асьвечаны і названы ў гонар сьвятых апекуноў ягоных памерлых дзяцей Сымона і Алены. Менавіта Вайніловіч выбраў архітэктара, зацікавіўшыся падобным храмам, які Пайздэрскі збудаваў раней — касьцёлам сьвятой Альжбэты ў мястэчку Ютросін у заходняй частцы Польшчы (Велікапольскае ваяводзтва).

У 1915 годзе па ініцыятыве Ядзвігі Кастравіцкай, сястры Эдварда Вайніловіча, у плябаніі касьцёла была размешчана бібліятэка Польскага таварыства «Асьвета» у Менску, для якой Кастравіцкая ахвяравала польскамоўныя кнігі.

У 1923 годзе касьцёл быў разрабаваны бальшавікамі, а ў 1932 годзе — канчаткова зачынены і прыстасаваны пад патрэбы Дзяржаўнага польскага тэатру БССР. Перад Другой сусьветнай вайной у касьцёле разьмясьцілася кінастудыя.

У 1941 годзе нямецкія акупацыйныя ўлады дазволілі адчыніць касьцёл для набажэнстваў, пасьля вайны храм быў зноў зачынены камуністамі. Пасьля Другой сусьветнай вайны будынак касьцёлу быў перабудаваны пад кінастудыю «Савецкая Беларусь».

У 1990 годзе храм быў вернуты каталіцкаму касьцёлу, пачаліся працы па яго адраджэньні і рэстаўрацыі. Касьцёл зрабіўся цэнтрам рэлігійнага, культурнага і грамадзкага жыцьця, пры ім утварыліся хор, бібліятэка, моладзевы тэатар.

Галерэя

• 
  Качкi перад касьцёлам
• 
  Чырвоны касьцёл, упрыгожаны да свайго 100-годзьдзя
• 
  Унутранае ўбраньне касьцёла да 100-годзьдзя
• 
  Рэльеф у інтэр’еры касьцёла. Скульптар Яўген Колчаў

Сьпіс пахаваных у касьцёле

• Эдвард Адамавіч Вайніловіч (1847—1928) — заснавальнік касьцёла, буйны гаспадарчы і палітычны дзеяч Беларусі
• Гай Пікарда (1931—2007) — брытанскі дасьледчык беларускай культуры.

Літаратура

• Гізэля Хмелеўская Cierń Kresowy. Opowieść o Edwardzie Woyniłłowiczu i jego rodzinie. — Ломянкі: Wydawnictwo LTW, 2011. — 370 с. — ISBN 978-83-7565-128-7

Вонкавыя спасылкі

• Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены , Radzima.org
• Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены (Менск) (рас.) на «Глёбусе Беларусі»
• Красный костёл
• Таямніцы Чырвонага касцёла // газета «Звязда»