Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (Крычаў)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі
Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі
Краіна	Беларусь
Места	Крычаў
Каардынаты	53°41′48″ пн. ш. 31°43′0″ у. д. / 53.69667° пн. ш. 31.71667° у. д. / 53.69667; 31.71667Каардынаты: 53°41′48″ пн. ш. 31°43′0″ у. д. / 53.69667° пн. ш. 31.71667° у. д. / 53.69667; 31.71667
Эпархія	Менска-Магілёўская архідыяцэзія
Архітэктурны стыль	несапраўдная готыка^[d]
Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі на мапе Беларусі Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі
Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі на Вікісховішчы

Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі — помнік архітэктуры XIX стагодзьдзя ў Крычаве. Знаходзіўся ў цэнтры места, на Рынку. Твор архітэктуры нэаготыкі.

Утвараў адзіны ансамбль з плябаніяй. Напярэдадні Другой сусьветнай вайны савецкія ўлады зруйнавалі касьцёл.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Фарны касьцёл у Крычаве збудавалі ў 1620 або 1628 годзе (упамінаецца ў 1633 годзе). Новы драўляны касьцёл збудавалі ў 1745 годзем з фундацыі Гераніма Флярыяна Радзівіла і Марыі Юзэфы, жонкі караля і вялікага князя Аўгуст Саса.

Паводле інвэртару 1747 году, будаваньне новага касьцёла вялося на 5 пляцах на рагу Рынку і Ражэственскай вуліцы. Таксама ў гэты час у Крычаве існаваў іншы касьцёл на Пятніцкай вуліцы.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Крычаў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзеяць. Будынак касьцёла значыцца на пляне места 1788 году^[1]. У 1824 годзе пры касьцёле пачаў дзеяць кляштар дамініканаў, ліквідаваны расейскімі ўладамі 19 ліпеня 1832 году^[2] па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831).

У 1855 годзе драўляны касьцёл згарэў. На яго месцы збудавалі новую мураваную сьвятыню. На 1913 год касьцёл налічваў каля 500 парафіянаў.

Найноўшы час

Схематычны малюнак касьцёла на сьцяне будынка ў Крычаве

У 1929 годзе савецкія ўлады зачынілі касьцёл і перарабілі яго пад клюб, а па 1937 годзе — зруйнавалі сьвятыню.

Архітэктура

Помнік архітэктуры нэаготыкі. Гэта была 3-нэфавая 2-вежавая базыліка з 5-граннай апсыдай. Франтальны фасад у цэнтры вылучаўся 3-пралётнай аркай на 4 гранёных слупах, аб’яднанай агульным кілепадобным франтонам у завершы. Фасады і 4-гранныя ярусы вежаў рытмічна падзяляліся стральчатымі аконнымі праёмамі. Галоўны ўваход меў выгляд пэрспэктыўнага стральчатага партала. Над ім разьмяшчалася круглае акно-ружа. Гатычны характар будынка ўзмацняла афармленьне вежаў кутнімі гранёнымі пілёнамі з востракутнымі вімпэргамі: паміж імі аркатурныя нішы з стрэльчатымі броўкамі.

Унутраная прастора падзялялася магутнымі слупамі і аркадамі на тры нэфы. Апсыду ўпрыгожваў 2-ярусны алтар у формах нэабарока — 4 калёны несьлі магутны хвалісты антаблемэнт, паміж калёнамі стаялі скульптуры Сьвятых Пятра і Паўла; другі ярус — прастакутны шчыт з выгнутым карнізам^[3].

Галерэя

Старыя здымкі
1890-я гг.
1913 г.
1913 г.
Плябанія, 1913 г.

1915—1918 гг.
да 1918 г.
1937 г.
Плябанія, 21 жніўня 1941 г.

Крыніцы

^ Мяцельскі А. Старадаўні Крычаў: Гіст.-археал. нарыс горада ад старажыт. часоў да канца XVIII ст. — Менск, 2003. С. 51—52.
^ Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі. — Менск, 2008. С. 427.
^ Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі. — Менск, 2008. С. 428.

Літаратура

Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.

Вонкавыя спасылкі

Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі ў Крычаве, Radzima.org

[1] Мяцельскі А. Старадаўні Крычаў: Гіст.-археал. нарыс горада ад старажыт. часоў да канца XVIII ст. — Менск, 2003. С. 51—52.

[2] Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі. — Менск, 2008. С. 427.

[3] Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі. — Менск, 2008. С. 428.

[1]

[2]

[3]