Вікінт
Вікінт (па-летувіску: Vykintas; памёр каля 1253) — жамойцкі князь, дзядзька (па маці) Таўцівіла і праціўнік вялікага князя літоўскага Міндоўга.
| Вікінт | |
 Уяўны партрэт Вікінта з «Апісаньня Эўрапейскай Сарматыі» Аляксандра Гваньіні, 1578 | |
| Вялікі жамойцкі князь | |
|---|---|
| 1219 — 1253 | |
| Папярэднік: | Монтвіл |
| Наступнік: | Міндоўг |
| Асабістыя зьвесткі | |
| Нарадзіўся: | XIII стагодзьдзе |
| Памёр: | 1253 |
ЖыцьцяпісРэдагаваць
Першая згадка пра князя Вікінта адносіцца да 1219 году (згодна з Галіцка-Валынскім летапісам, 1215), калі ён разам зь іншымі літоўскімі князямі ўдзельнічаў у падпісаньні мірнай дамовы з Галіцка-Валынскім княствам[1].
Хроніка Быхаўца паведамляе, што жамойцкі князь Монтвіл меў 2 сыноў: В. і Эрдзівіла. Пасьля сьмерці бацькі вялікім князем жамойцкім стаў Вікінт, а яго брат Эрдзівіл княжыў у Новагародку, Гародні, Бярэсьці і іншых гарадах, разбураных ханам Батыем[2].
У 1236 годзе адбылася Саўлеўская бітва паміж мечаносцамі і жамойтамі ды зэмгаламі, у якой Вікінт мог узначальваць жамойцкае войска[3]. Ордэн Мечаносцаў пацярпеў поўную паразу і вымушаны быў у хуткім часе ўвайсьці ў склад Тэўтонскага.
У 1248 годзе Міндоўг паслаў Вікінта і сваіх пляменьнікаў (па бацьку) Таўцівіла і Эрдзівіла (або Эдзівіда) у ваенны паход на Смаленск. Паход распачаўся ўдала, але ў 1249 годзе ў бітве каля Зубцова літоўскае войска пацярпела паразу. Даведаўшыся пра гэта, Міндоўг вырашыў адабраць у іх маёнткі князёў.
Вікінт, Таўцівіл і Эрдзівіл былі вымушаныя бегчы да мужа сястры Таўцівіла князя галіцка-валынскага Данілы Раманавіча.
У 1250 годзе супернікам Міндоўга ўдалося ўтварыць моцную кааліцыю, куды ўвайшлі войскі Лівонскага ордэну і Галіцка-Валынскага княства[4], адбыліся два паходы, адзін на Нальшу, а другі на Варуту, абаронай апошняй Міндоўг кіраваў сам[5].
Тым ня менш, Міндоўгу ўдалося разьяднаць кааліцыю, накіраваную супраць яго. Яму ўдалося вывесьці з вайны Ордэн, прыняўшы хрост і аддаўшы зямлі паўночных балтыйскіх плямёнаў (куршы, зэмгалы і інш.) у рукі крыжакоў[6]. Ўжо ў 1252 годзе Міндоўг перайшоў у контрнаступ і аблажыў сталіцу Вікінта, Тверымет, зрэшты, няўдала. Неўзабаве Міндоўгу ўдалося падпісаць мір і з Данілам Галіцкім, па якому сын апошняга, Шварн Данілавіч узяў у жонкі дачку Міндоўга.
Прыкладна ў 1253 годзе Вікінт памёр, Таўцівіл быў вымушаны зноў бегчы да Даніла Галіцкага, кааліцыя распалася, а Міндоўг прыняў тытул караля Літвы.
КрыніцыРэдагаваць
- ^ Галіцка-Валынскі летапіс па Іпацьеўскаму спісу
- ^ Хроніка Быхаўца ПРА СЫНОЎ КЕРНУСА І ГІМБУТА, ЖЫВІНБУДА ДЫ МАНТВІЛА, І ЎНУКАЎ, ВІКІНТА ДЫ ЭРДЗІВІЛА, А ТАКСАМА ПРА НАВАЛУ БАТЫЕВУ
- ^ Lietuvos valdovai (XIII-XVIII a.): enciklopedinis žinynas.
- ^ Насевіч В. Л. Пакаленне першае: Міндоўг (1230-ыя — 1250-ыя гады) // Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: Падзеі і асобы. — Мн., 1993.
- ^ Іпацьеўскі летапіс // Полное собрание русских летописей. — Т. 2. — СПб., 1908. — С. 808
- ^ Sužiedėlis S. Tautvilas // Encyclopedia Lituanica.