Бітаўт
Бітаўт (Біталт) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
| Бітаўт лац. Bitaŭt | |
| Bitold | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Bitto + Wald |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Біталт, Петаўт |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Бітаўт» | |
Паходжаньне
рэдагавацьБідалд, Бідаўт, Беталд або Біталд, пазьней Бэтэльт (Bidualdus[1], Bidaut[2], Betuald[3][4], Betald, Bitold, Betelt[5]) — імя германскага паходжаньня[6]. Іменная аснова бід- (біт-) (імёны ліцьвінаў Біцейка, Біцель, Біцін; германскія імёны Bettika, Bydilo, Bitinus) паходзіць ад гоцкага beodan 'чакаць, спадзявацца'[7], а аснова -валд- (-алд, -олт) (імёны ліцьвінаў Геральт, Левалт, Рамвольт; германскія імёны Gerwald, Lewolt, Romuald) — ад гоцкага і германскага waldan 'валодаць, гаспадарыць' або wulþus 'слава, мажнасьць'[8].
Германскае паходжаньне імя Бітаўт сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[9].
У Прусіі бытавала імя Бітаўт: Bitawte (1347 год)[10]; Bytout (1396 год)[10].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Битовту осмъ чоловековъ[11], Битовту его люди Домановичи а Воидатъ[12] (1440—1492 гады); Битовъта Кинътовътовича… к его ойчызне еще отцу его Кинътовъту, и потомъ Кинътовът умер, а Битовтъ… Битовъту Кинътовътовичу (30 траўня 1481 году паводле выпісу 19 верасьня 1568 году)[13]; ego nobilis Bogdan Bytholthowicz (1483 год)[14]; Богдану Битовътовичу а Римъку Васковичу по возу соли з мыта берестеиского (7 жніўня 1488 году)[15]; Ego vero suprafatus Bogdan Bytholtowycz (8 траўня 1496 году)[16]; боярынь нашъ Богданъ Битовътовичъ (22 сакавіка 1499 году)[17]; з Мемижи… Миколаи Битовтович — 3 кони… Щастныи Битовтович — кон. Юрии Битовтович — кон. (1524—1566 гады)[18]; Щасныи Битовтя 2 кони. Миколаи Битовтевич кон.[19], Богдан Битовтовичъ[20] (1528 год); боярыни господарская Яновая Битовътовичъ Святохна (21 красавіка 1529 году)[21]; отъ земянина господаръского Миколая Миколаевича Битовтовича (19 лістапада 1546 году)[22]; miedzy borem Krzysztofa Bohuszewicza a Jura Bitoltowicza… ku granicy ziemian j. k. m. Krzysztofa Bohuszewicza y Jura Bitołtowicza… a Jura Bitołtowicza (30 ліпеня 1560 году)[23]; Размусъ Юрьевичъ Битовтъ[24], з ыменья Битовтовичъ (1567 год)[25]; продку его неякому Битовъту Кинътовътовичу… Битовъта… Битовтъ (19 верасьня 1568 году)[26]; Andrzej Łukaszewicz Bitowt (1621 год)[27].
Носьбіты
рэдагаваць- Бітаўт — літоўскі баярын, які атрымаў наданьні ад вялікага князя Казімера
- Шчасны Бітаўця і Мікалай Бітаўтавіч — меміскія баяры, якія ўпамінаюцца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
- Багдан Бітаўтавіч — лейпунскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Юзэф і Нікадзім Кляўсы Петаўты — электары караля польскага і вялікага князя літоўскага Станіслава Аўгуста Панятоўскага ад Аршанскага павету[28]
Бітаўты-Александровічы, Бітаўты і Бітаўтовічы гербу Грыф[29] — літоўскія шляхецкія родя[30][31].
Бітальдовічы (Bitoldowicz) гербу Гадземба — шляхецкі род Рэчы Паспалітай[29].
У акце Вялікага Княства Літоўскага ўпамінаўся Петаўт (Петовт)[32]
У 1621 і 1727[33] гадох упамінаўся маёнтак Бітаўтавічы ў Троцкім павеце[34].
На гістарычнай Троччыне існуе вёска Бітаўтаны.
Глядзіце таксама
рэдагавацьКрыніцы
рэдагаваць- ^ Boullón Agrelo A. I. Antroponimia medieval galega (ss. VIII—XII). — Tübingen, 1999. P. 157—158.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne dans les registres de comptes de l’Hôtel-Dieu de Soissons au XVe siècle // L’Onomastique, témoin de l’activité humaine. Actes du Colloque d’onomastique du Creusot (mai/juin 1984). — Paris, 1985. P. 288.
- ^ The Durham Liber Vitae: Linguistic commentary. — London, 2007. P. 94.
- ^ Gerchow J. Die Gedenküberlieferung der Angelsachsen. — Berlin; New York, 1988. P. 381.
- ^ Brons B. Friesische Namen und Mitteilungen darüber. — Emden, 1877. S. 30.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 258, 487.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 57.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Schmittlein R. Les noms d’eau de la Lituanie (suite) // Revue internationale d’onomastique. Nr. 1, 1964. P. 19.
- ^ а б Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 19.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 32.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 52.
- ^ Jablonskis K. Nauji Vytauto laikotarpio aktai // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 393.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 390.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 66.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 515.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 5 (1427—1506). — Vilnius, 2014. P. 122.
- ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 89.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 69.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 225 (6) (1528—1547). — Vilnius, 1995. P. 86.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 225 (6) (1528—1547). — Vilnius, 1995. P. 84.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 234 (19) (1546—1548). — Vilnius, 2009. P. 73.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 142—144.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 538.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 669.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 305.
- ^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 78.
- ^ Elektorów Poczet kłórzy niegdyś głosowali na elektóv. — Lwów, 1845. S. 267.
- ^ а б Gajl T. Herby Szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodow. — Gdańsk, 2003. S. 260.
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на А, Згуртаваньне беларускай шляхты
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Б, Згуртаваньне беларускай шляхты
- ^ Каталог древним актовым книгам губерний: Виленской, Гродненской, Минской и Ковенской, а также книгам некоторых судов губерний Могилевской и Смоленской, хранящимся ныне в Центральном архиве в Вильне. — Вильна, 1872. С. 613.
- ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 24.
- ^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 35.