Архірэйскі палац (Магілёў)

Ня варта блытаць з Арцыбіскупскі палац (Магілёў).

Помнік грамадзянскай архітэктуры
Магілёўскі архірэйскі палац
Архірэйскі палац
Краіна	Беларусь
Месцазнаходжаньне	Магілёў
Каардынаты	53°53′43″ пн. ш. 30°20′05″ у. д. / 53.89528° пн. ш. 30.33472° у. д. / 53.89528; 30.33472Каардынаты: 53°53′43″ пн. ш. 30°20′05″ у. д. / 53.89528° пн. ш. 30.33472° у. д. / 53.89528; 30.33472
Архітэктурны стыль	позьняе барока
Аўтар праекту	Ян Гляўбіц
Заснавальнік	Георгі (Каніскі)
Дата заснаваньня	1772
Будаваньне	1772—1785 гады
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Магілёўскі архірэйскі палац на мапе Беларусі Магілёўскі архірэйскі палац
Магілёўскі архірэйскі палац на Вікісховішчы

Архірэйскі палац — помнік архітэктуры апошняй траціны XVIII ст. у Магілёве. Знаходзіцца на гістарычнай Ветранай вуліцы^[a], у глыбіні квартала на высокім беразе Дняпра. Твор архітэктуры позьняга барока. Аб'ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі^[1].

Уваходзіў у ансамбль Спаскага манастыра, разам зь якім і будынкам духоўнай сэмінарыі складаў адзіны архітэктурны комплекс^[2]

ГісторыяРэдагаваць

Георгі Каніскі

Палац, 1917 г.

Мураваны палац дзеля архіяпіскапа Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы) Георгія Каніскага ў Магілёве збудавалі ў 1772—1785 гадох паводле праекту віленскага архітэктара Яна Гляўбіца. Да 1795 годй быў рэзыдэнцыяй Георгія Каніскага, з 1797 году — А. Братаноўскага. Па 1853 годзе перад палацам збудавалі мураваную браму.

У 1918 годзе будынак займала Магілёўская губэрнская надзвычайная камісія^[1].

АрхітэктураРэдагаваць

Помнік архітэктуры позьняга барока. Гэта 3-павярховы будынак, прастакутны ў пляне з сымэтрычнымі 2-павярховымі рызалітамі з бакоў, накрыты высокім ламаным дахам. Галоўны і дваровы фасады маюць крывалінейныя пераходы да рызалітаў. Сьцены аздабляюцца глыбокім гарызантальным рустам і руставанымі пілястрамі на вуглах, прасакутнымі аконнымі праёмамі зь ліштвамі, філянговымі нішамі, тонкапрафіляванымі карнізамі. Трэці паверх атыкавы ў цэнтральнай частцы^[1]. Галоўны ўваход вылучаецца аркавым парталам з брылём на мэталічных калёнках^[2].

Цэнтральнае месца ў інтэр’еры палаца займаў вэстыбюль з трохмаршавай лесьвіцай. На першым паверсе знаходзілася парадная заля для прыёмаў і службовыя пакоі, на другім — асабістыя пакоі ахіяпіскапа: адпачывальня, кабінет, бібліятэка, на трэцім — гаспадарчыя памяшканьні^[2]. У XX ст. унутраны плян быў зьменены^[1].

На тэрыторыі архірэйскага двара на галоўнай восі палаца як галоўны ўезд стаіць мураваная брама^[1]. Гэта два масіўныя пілёны, аздобленыя дзьвюма калёнкамі дарычнага ордэру і завершаныя франтонамі, накрытыя 2-схільным дахам. Далучаныя да яе паўкругам слупы злучаюцца мэталічнай агароджай.