Інстытут хіміі новых матэрыялаў
Інстытут хіміі новых матэрыялаў (анг. Institute of Chemistry of New Materials) — дасьледчая ўстанова Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, заснаваная ў 1998 годзе.
| Інстытут хіміі новых матэрыялаў | |
| рас. Институт химии новых материалов | |
| Абрэвіятура | ІХНМ |
|---|---|
| Папярэднік | Хіміка-тэхналягічны цэнтар Акадэміі навук Беларусі |
| Дата ўтварэньня | 1998 (26 гадоў таму) |
| Тып | навуковая |
| Юрыдычны статус | дзяржаўная ўстанова |
| Мэта | распрацоўка нанаструктурных кампазыцыйных матэрыялаў |
| Штаб-кватэра | Першамайскі раён, вул. Францішка Скарыны, д. 36 |
| Месцазнаходжаньне | Менск |
| Каардынаты | 53°56′7″ пн. ш. 27°41′28″ у. д. / 53.93528° пн. ш. 27.69111° у. д.Каардынаты: 53°56′7″ пн. ш. 27°41′28″ у. д. / 53.93528° пн. ш. 27.69111° у. д. |
| Дзейнічае ў рэгіёнах | Беларусь |
| Афіцыйныя мовы | расейская |
| Кіраўнік | Аляксандар Рагачоў |
| Навуковы сакратар | Юры Міхайлоўскі |
| Матчына кампанія | Нацыянальная акадэмія навук Беларусі |
| Колькасьць супрацоўнікаў | 83 (2021 год) |
| Сайт | ichnm.by |
На 2022 год уваходзіў у склад Аддзяленьня хіміі і навук аб Зямлі НАНБ[1]. У ІХНМ распрацоўвалі нанаструктурныя тонкія плёнкі і кампазыцыйны матэрыялы з драўніны і нафты. Дзейнічала асьпірантура па 2-х спэцыяльнасьцях: арганічная хімія і фізычная хімія. Інстытут вырабляў: элемэнты вадкакрышталічных экранаў; прасьветную і паўпрасьветную, адлюстравальную і шырокадыяпазонную паводле тэмпэратуры паляроідную плёнку; змазачна-ахаладжальныя вадкасьці (ЗАВ); фарбавальнікі і люмінатары; біяцыды і палімэрныя матэрыялы для трохвымернага друку[2].
Будова
рэдагавацьНа 2020 год Інстытут хіміі новых матэрыялаў улучаў 2 аддзелы:
- фізыка-хіміі тонкаплёначных матэрыялаў у складзе 4-х лябараторыяў — 1) мікра- і нанаструктураваных сыстэмаў, 2) біяпалімэрных капсуляваных сыстэмаў, 3) аптычных анізатропных плёнак (з досьледнай вытворчасьцю), 4) матэрыялаў і тэхналёгіі вадкакрышталічных прыладаў (зь Міністэрствам прамысловасьці Беларусі);
- арганічных кампазыцыйных матэрыялаў у складзе лябараторыяў — 1) поліспалучаных арганічных злучэньняў (з досьледным участкам), 2) палімэрных біяактыўных рэчываў (з досьледным участкам), 3) леса- і нафтахімічных прадуктаў (з досьледным участкам сумесна зь Беларускім дзяржаўным тэхналягічным унівэрсытэтам)[2].
Мінуўшчына
рэдагавацьУ 1998 годзе Нацыянальная акадэмія навук Беларусі заснавала Інстытут хіміі новых матэрыялаў (ІХНМ) на аснове Хіміка-тэхналягічнага цэнтру і аддзелу кінэтыкі і рэакцыйнай здольнасьці Інстытуту фізыка-арганічнай хіміі. Першым кіраўніком Інстытуту стаў акадэмік Уладзімер Агабекаў. ІХНМ налічваў 83 супрацоўнікі, зь іх 38 дасьледнікаў, у тым ліку доктара навук і 19 кандыдатаў навук. На 1 лістапада 1998 году засталося 73 супрацоўнікі, зь іх 35 дасьледнікаў. Інстытут дзейнічаў у складзе Аддзяленьня хіміі і навук аб Зямлі НАНБ[3]. На 2004 году ІХНМ улучаў 7 лябараторыяў, 2 досьледныя дзялянкі і асьпірантуру. Асноўнымі кірункамі дасьледаваньняў былі: фізыкахімічныя ўласьцівасьці арганічных злучэньняў паводле структурна-фазавых станаў, атрыманьне і выкарыстаньне новых хімічных матэрыялаў, распрацоўка прамысловых спосабаў іх вырабу[4].
На 2004 год у Інстытуце распрацавалі: правілы кіраваньня хімічнымі рэакцыямі ў тонкіх арганічных плёнках; фізыка-хімічныя асновы стварэньня новых шматслойных танкаплёначных матэрыялаў з зададзенымі электрафізычнымі, аптычнымі і маскавальнымі ўласьцівасьцямі; новыя фота- і электронарэзысты для сухой вакуўмнай літаграфіі; кантрастныя пакрыцьці для прамысловай вытворчасьці вялікіх і звышвялікіх інтэгральных схемаў; высокаадчувальныя арганічныя матэрыялы для нагляднасьці выдарыса пад дзеяньнем бачнага сьвятла, ультрафіялетавага і лазэрнага выпраменьваньня на падложках і для выяўленьня браку (падмікроннага разьдзяленьня) мэталічных вырабаў; утварэньне на цьвёрдай паверхні ўльтратонкіх плёнак Лэнгмюра—Блоджэт і спосабы выяўленьня створаных структураў пры дапамозе сканавальнай тунэльнай і атамна-сілавой мікраскапіі; токаправодную тонкую плёнку для працоўных складнікаў чуйнікаў; тонкія плёнкі з унутраным праводным слоем; адна- і шматмалекулярныя пакрыцьці для вымярэньня электрафізычных уласьцівасьцяў плёнак Лэнгмюра—Блоджэт і люмінісцэнтнага слоя ў біячуйніках; шматслойныя матэрыялы зь фільтрацыяй часьцінак да 10 нанамэтраў, звыштонкія плёнкі для зносаўстойлівасьці прэцызійных дэталяў да церця; плёначныя матэрыялы для ўтварэньня анізатропных эпітаксіяльных структураў тэрманапыленьнем арганічных злучэньняў; вытворчасьць палярызатараў і паляроідных плёнак для вадкакрышталічнага экрану; аптычныя адбельвальныя рэчывы для палімэрных матэрыялаў, люмінэсцэнтныя фарбавальнікі для маркіроўкі вырабаў; змазачна-ахаладжальныя вадкасьці для мэханічнай апрацоўкі дэталяў; тэрмаацьвярджальныя лакі, вадкакрышталічныя матэрыялы для знакасынтэзавальных індыкатараў, сынтэз тэрмастойкіх пераксыдаў, біяцыдных поліалькіленгуанідаў; сынтэз прыродных фітагармонаў для сельскай гаспадаркі (зь Інстытутам біяагранічнай хіміі); сынтэз другасных тэрпэноідных вырабаў на аснове лесахімічнай сыравіны. Стварылі досьледныя вытворчасьці складнікаў вадкакрышталічных дысплэяў. Супрацоўнікі ІХНМ атрымалі 2 Дзяржаўныя прэміі Беларусі[4].
У красавіку 2005 году стварылі групу біялягічна актыўных гетэрацыклічных прадуктаў. У 2005 годзе ў ІХНМ стварылі Навукова-вытворчы цэнтар нафта- і лесахімічных тэхналёгіяў, які працаваў сумесна зь Інстытутуам каталізу Сібірскага аддзяленьня Расейскай акадэміі навук. У 2006 годзе заснавалі Хіміка-тэхналягічны цэнтар малатанажных кампазыцыйных матэрыялаў, які дзейнічаў пры Інстытуце хімічных тэхналёгіяў Хэйлунцзяну ў Кітаі. У 2007 годзе ІХНМ перадалі «Навукова-практычнаму цэнтру матэрыялазнаўства» ў складзе Аддзяленьня фізыка-тэхнічных навук НАНБ. 1 лістапада 2008 году паводле Пагадненьня аб супрацы з Дэпартамэнтам дзяржаўных знакаў Міністэрства фінансаў Беларусі стварылі лябараторыю сродкаў аховы з досьледным участкам матэрыялаў для вырабу каштоўных папераў і плястыкавых картак для УП «Крыптатэх». На заказ «Крыптатэху» распрацавалі і паставілі пігмэнты, люмінафоры і асновы фарбаў на 450 000 даляраў. У 2008 годзе падпісалі кантракты з Навукова-тэхнічным мястэчкам імя карала Абдулазіза (Саудаўская Арабія) на 4,2 млн даляраў аб заказе беларускай распрацоўкі: тэрмаахоўнай вугляроднай матрыцы, угнаеньняў з брасінастэроіднымі гармонамі росту, гнуткай электроннай паперы з аптычнай адрасацыяй, ахоўных пакрыцьцяў для адтулінаў колаў на магістральных нафтавых помпах, біяцыдаў з вытворных полігексамэтыленгуанідзіну. У 2010 годзе лік дасьледнікаў вырас да 70. Таксама ў 2010 годзе стварылі Хіміка-тэхналягічны цэнтар, які супрацоўнічаў зь Інстытутам хіміі прыродных злучэньня Віетнамскай акадэміі навук і тэхналёгіяў. У 2015 годзе на заказ Міністэрства аховы здароўя Беларусі распрацавалі і вырабілі 8 камплектаў імунамагнітных мікрасфэраў «Авідзін». У 2016 годзе ўтварылі лябараторыю прадукцыі малатанажнай хіміі, якая была сумеснай зь Інстытутам хіміі Акадэміі навук Туркмэністану[3].
У траўні 2017 году ІХНМ распрацаваў палімэр для трохвымерных прынтэраў замест АБС-плястыка. Распрацоўка грунтавалася на палімэрах з «Нафтану» і «Магілёўхімвалакна». Таксама сумесна зь Інстытутам цепла- і масаабмену стварылі шырокафарматны 3-вымерны прынтэр, які працаваў пры высокай тэмпэратуры[5]. У 2018 годзе ў Інстытуце стварылі нанакаталізатары з галуазітавых нанатрубак для сынтэзу біяактыўных гетэрацыклічных злучэньняў[6]. У 2019 годзе ў супрацы з загаднікам 2-й катэдры хірургічных хваробаў БДМУ Станіславам Трацьцяком стварылі пэктынавае сіта для перасадкі мэзэнхімальных ствалавых вузаў[7].
У 2020 годзе заснавалі лябараторыю нафтахіміі, якая дзейнічала сумесна з «Волскім навукова-дасьледчым інстытутам вуглевадароднай сыравіны» ў Казані (Расея). У 2020 годзе Інстытут вярнулі ў склад Аддзяленьня хіміі і навук аб Зямлі НАНБ. На студзень 2021 году ІХНМ налічваў 83 супрацоўнікі, зь іх 73 займаліся навуковымі распрацоўкамі, уттым ліку 51 дасьледнік: 17 кандыдатаў навук і 5 дацэнтаў, 4 дактары навук і 3 прафэсары, а таксама акадэмік[3].У 2021 годзе навукоўцы Інстытуту стварылі каалінавыя нанатрубкі-каталізатары з алюмасылікатных матэрыялаў[8]. На 2022 год навукоўцы ІХНМ валодалі 64-ма патэнтамі[9].
Кіраўнікі
рэдагаваць- Уладзімер Агабекаў (1998 — красавік 2020)
- Аляксандар Рагачоў (ад красавіка 2020 году)[3]
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Аддзяленьне хіміі і навук аб Зямлі // Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, 2022 г. Праверана 14 верасьня 2022 г.
- ^ а б Арганізацыі Аддзяленьня фізыка-тэхнічных навук (Інстытут хіміі новых матэрыялаў) // Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, 8 лістапада 2018 г. Архіўная копія ад 15 чэрвеня 2019 г. Праверана 14 верасьня 2022 г.
- ^ а б в г Пра Інстытут (рас.) // Інстытут хіміі новых матэрыялаў, 2022 г. Праверана 13 верасьня 2022 г.
- ^ а б Тацяна Кенігзберг. Інстытут хіміі новых матэрыялаў // Беларуская энцыкляпэдыя ў 18 тамах / гал.рэд. Генадзь Пашкоў. — Менск: Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі, 2004. — Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — Яя. — С. 394—395. — 473 с. — 10 000 ас. — ISBN 985-11-0295-4
- ^ Яраслаў Лыскавец. «Друкаваць» будзем сваім // Зьвязда : газэта. — 24 траўня 2017. — № 96 (28460). — С. 3. — ISSN 1990-763x.
- ^ НАН Беларусі назвала топ-10 вынікаў вучоных за 2018 год // Газэта «Зьвязда», 31 сьнежня 2018 г. Праверана 13 верасьня 2022 г.
- ^ НАН Беларусі назвала топ-10 рэзультатаў вучоных за 2019 год // Беларускае тэлеграфнае агенцтва, 8 студзеня 2020 г. Праверана 13 верасьня 2022 г.
- ^ Топ-10 вынікаў вучоных за 2021 год вызначыла НАН // БелТА, 31 сьнежня 2021 г. Праверана 13 верасьня 2022 г.
- ^ Публікацыі і манаграфіі (рас.) // Інстытут хіміі новых матэрыялаў, 2022 г. Праверана 13 верасьня 2022 г.
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- Навіны (рас.) // Інстытут хіміі новых матэрыялаў, 2022 г. Праверана 12 верасьня 2022 г.
- Падзеі (рас.)
 |
Гэта — накід артыкула пра Беларусь. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |