Biblia Hebraica Stuttgartensia

Biblia Hebraica Stuttgartensia (па-беларуску: Біблія Гэбраіка Штутгартэнзія — Штутгарцкая габрэйская Біблія), скарочана bhs, часам BH⁴ — крытычная рэдакцыя масарэцкага тэксту Юдэйскай Бібліі паводле Ленінградзкага кодэксу, дапоўненая масарэцкімі і тэкстуальна-крытычнымі заўвагамі. Чацьвертая рэдакцыя сэрыі Biblia Hebraica(d), запачаткаванай Рудольфам Кітэлем(d). Выдадзеная Deutsche Bibelgesellschaft (нямецкім Біблійным таварыствам) у Штутгарце.

Вокладка Biblia Hebraica Stuttgartensia

Мінуўшчына

bhs — выпраўленае Нямецкім Біблійным таварыствам трэцяе выданьне Biblia Hebraica, адрэдагаванае Паўлем Калем(de). Першая друкаваная Біблія, заснаваная на Ленінградзкім кодэксе. Цалкам перагледжаная крытычная частка. Выдавалася 15-ю часткамі ў 1968—1976 роках; у 1977 выйшла поўнае аднатомнае выданьне, якое пасьля перавыдавалася ў 1983, 1987, 1990. Чацьвертае выданьне bhs было перагледжанае і пераразьмеркаванае ў 1997.

Асноўныя адрозьненьні bhk і bhs:

• новы від гарнітуры ў сувязі зь пераходам да машыннага набору;
• тэкст выданьня больш адпавядае арыгінальнаму тэксту Ленінградзкага кодэкса;
• у тэксьце цалкам прыведзеныя як вялікая, так і малая масоры;
• цалкам перагледжаны крытычны апарат тэксту.

У 2014 року Deutsche Bibelgesellschaft выдала чытацкую вэрсію Biblia Hebraica Stuttgartensia, якая месьціць той самы тэкст, але без масораў на палёх, а заўвагі замест дадатку ў канцы кнігі перанесеныя ў зноскі ўнізе старонак.

Зьмест

Тэкст bhs — «дакладная» (глядзіце ніжэй) копія масарэцкага тэксту, які захаваўся ў Ленінградзкім кодэксе. Рэдактары ўстрымаліся нават ад выпраўленьня відавочных памылак перапісчыкаў (яны пералічаныя ў даведкавай сэкцыі). Таксама не дадаваліся дыякрытыкі, якія адсутнічаюць у Ленінградзкім кодэксе.

Аднак, у адрозьненьне ад крыніцы, Хронікі былі перанесеныя ў канец bhs, як гэта сустракаецца ва ўсіх юдэйскіх Бібліях, у той час у кодэксе пасьля гэтай кнігі ідуць яшчэ Псальмы.

bhs традыцыйна падзяляецца на тры разьдзелы: Тору (תורה «інструкцыя»), Нэвіім (נבאים «прарокі») і Кетувім (כתבים «пісаньні»).

На палях разьмешчаныя масарэцкія нататкі. Яны ўзятыя з кодэксу, аднак былі значна выпраўленыя дзеля дакладнейшага дапасаваньня і лепшага разуменьня. Больш за тое, дзеля тлумачэньня гэтых нататак створаныя асобныя кнігі. Некаторыя з нататак, пазначаныя sub loco (бел. у гэтым месцы), азначаюць, што тут паўстала праблема з разуменьнем, часта гэтыя нататкі нават супярэчаць тэксту.

Зноскі пазначаюць магчымыя выпраўленьні ў юдэйскім тэксьце. Многія заснаваныя на Самарытанскім Пяцікніжжы, Скрутках Мёртвага мора і на раньніх перакладах Бібліі — Сэптуагінце, Вульгаце і Пэшыце. Астатнія — каньяктурныя паляпшэньні(en).

Парадак кніг

Парадак разьмяшчэньня кнігаў адпавядае Ленінградзкаму кодэксу, у тым ліку ў Кетувіме, дзе ён адрозны ад традыцыйных гэбрайскіх Бібліяў. Так, кніга Ёва стаіць паміж Псальмамі і Выслоўямі, а Пяцёх мэгілёт разьмешчаныя ў парадку: Рут, Найвышэйшая песьня, Эклезіяст, Ераміін плач, Эстэр. Зьмененае разьмяшчэньне толькі Хронікаў.

Тора

1. Род [בראשית / B^ere’shit]

2. Выхад [שמות / Sh^emot]

3. Лявіт [ויקרא / Vayik^era’]

4. Лікі [במדבר / Bamid^ebar]

5. Паўтораны Закон [דברים / D^evarim]

Нэвіім

6. Ісуса [יהושע / Y^ehoshua‛]

7. Судзьдзі [שופטים / Shoph^etim]

8. Самуіл (I & II) [שמואל / Sh^emuel]

9. Цароў (I & II) [מלכים / M^elakhim]

10. Ісая [ישעיה / Y^esha‛yahu]

11. Ерамія [ירמיה / Yir^emiyahu]

12. Езэкііль [יחזקאל / Y^ekhezq’el]

13. Дванаццаць прарокаў [תרי עשר]

a. Асія [הושע / Hoshea‛]

b. Ёілі [יואל / Yo’el]

c. Амос [עמוס / Amos]

d. Аўдзей [עובדיה / ‛Ovadyah]

e. Ёна [יונה / Yonah]

f. Міхей [מיכה / Mikhah]

g. Навум [נחום / Nakhum]

h. Абакум [חבקוק /Havaquq]

i. Сафон [צפניה / Ts^ephanyah]

j. Агей [חגי / Khagai]

k. Захарыя [זכריה / Z^ekharyah]

l. Малахія [מלאכי / Mal’akhi]

Кетувім

Паэтычныя кнігі:

14. Псальмы [תהלים / Tehilim]

15. Ёў [איוב / ’Iyov]

16. Выслоўі [משלי / Mishlei]

«Пяць скруткаў»:

17. Рут [רות / Ruth]

18. Найвышэйшая песьня [שיר השירים / Shir Hashirim]

19. Эклезіяст [קהלת / Qoheleth]

20. Лямант [איכה / Eikhah]

21. Эстэр [אסתר / Esther]

Рэшта:

22. Данііл [דניאל / Dani’el]

23. Эзра-Нээмія [עזרא ונחמיה / ‛Ezra’ v^eNekhemiah]

24. Хронікі (I & II) [דברי הימים / Div^erei Hayamim]

Літаратура

Выданьні bhs:

• Biblia Hebraica Stuttgartensia, Standard Edition, ISBN 978-3-438-05218-6
• Biblia Hebraica Stuttgartensia, Pocket Book Edition, ISBN 978-3-438-05219-3
• Biblia Hebraica Stuttgartensia, Study Edition (paperback), ISBN 978-3-438-05222-3
• Biblia Hebraica Stuttgartensia, Wide-Margin Edition, ISBN 978-3-438-05224-7
• Biblia Sacra Utriusque Testamenti Editio Hebraica et Graeca (з Novum Testamentum Graece), ISBN 978-3-438-05250-6

Крытыка bhs

• Kelley, Page H, Mynatt, Daniel S and Crawford, Timothy G: The Masorah of Biblia Hebraica Stuttgartensia: Eerdmans, 1998
• Mynatt, Daniel S: The Sub Loco Notes in the Torah of Biblia Hebraica Stuttgartensia: Bibal Press, 1994
• Wonneberger, R: Understanding bhs: Biblical Institute Press, 1984
• Würthwein, Ernst: The Text of the Old Testament, an Introduction to the Biblia Hebraica (2nd edition): SCM Press, 1995
• Introduction to the Massoretico-Critical Edition of the Hebrew Bible by C.D. Ginsburg