Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа (Магілёў)

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа
Узьвіжанская царква (налева). Аўтэнтычны выгляд
Узьвіжанская царква (налева). Аўтэнтычны выгляд
Краіна Беларусь
Места Магілёў
Каардынаты 53°53′46″ пн. ш. 30°19′29″ у. д. / 53.89611° пн. ш. 30.32472° у. д. / 53.89611; 30.32472Каардынаты: 53°53′46″ пн. ш. 30°19′29″ у. д. / 53.89611° пн. ш. 30.32472° у. д. / 53.89611; 30.32472
Канфэсія Беларускі экзахат
Эпархія Магілёўская 
Архітэктурны стыль барокавая архітэктура[d], псэўдарускі стыль[d] і барока
Статус Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа на мапе Беларусі
Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа
Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа
Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа
Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа на Вікісховішчы

Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа — помнік архітэктуры XVII—XIX стагодзьдзяў у Магілёве. Знаходзіцца на правым беразе ракі Дубравенкі, каля Быхаўскага Рынку, на гістарычнай Глебабарысаўскай вуліцы[a]. Дзейнічае. Твор архітэктуры барока і клясыцызму, які пацярпеў ад маскоўскай перабудовы. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Утварае адзіны комплекс з царквой-мураўёўкай Сьвятых Барыса і Глеба.

Гісторыя рэдагаваць

Вялікае Княства Літоўскае рэдагаваць

 
Царква па маскоўскай перабудове

Мураваны будынак царквы збудавалі ў XVII ст. як жылы дом[1].

Пад уладай Расейскай імпэрыі рэдагаваць

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Магілёў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у пачатку XIX ст. жылы дом перабудавалі пад царкву.

У другой палове XIX ст. расейскія ўлады перабудавалі царкву ў маскоўскім стылі.

Найноўшы час рэдагаваць

Да Другой сусьветнай вайны савецкія ўлады на пэўны час зачынялі царкву.

Архітэктура рэдагаваць

Помнік архітэктуры барока і клясыцызму. Першапачаткова гэта быў 1-павярховы квадратны ў пляне будынак, падзелены сьцяной на 2 рознавялікія памяшканьні. Меў рысы дэкору, уласьцівыя XVII ст.: атынкаваныя фасады дэкараваў расьлінны арнамэнт, які нагадваў беларускія матывы, паўднёвую сьцяну аздаблялі фрэскі, пэрымэтарам будынка праходзіў шырокі карніз. У пачатку XIX ст. палову ўсходняй сьцяны перарабілі ў 3-гранную апсыду, да заходняй сьцяны прыбудавалі 2-ярусную званіцу з шатровым дахам і купалам складай формы, першы ярус яе мае выгляд тамбуру, у другім разьмяшчаюцца званы. На вільчыку паставілі вялікі купал.

У другой палове XIX ст. вялікі купал замянілі на драўляны барабан (васьмярык на чацьверыку) з купалам-цыбулінай, над званіцай таксама паставілі купал-цыбуліну над высокім шатровым дахам.

Галерэя рэдагаваць

Гістарычная графіка рэдагаваць

Гістарычныя здымкі рэдагаваць

Заўвагі рэдагаваць

  1. ^ Цяперашні афіцыйны адрас — завулак Брусава

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ Лаўрэцкі Г. Магілёўскія Барысаглебскія цэрквы // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 291.

Літаратура рэдагаваць

  • Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
  • Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.— 653 с.: іл. ISBN 978-985-11-0389-4.

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць

  Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  512Г000011