Стэфан Банах
Стэфан Банах (па-ўкраінску: Степан Степанович Банах, па-польску: Stefan Banach; 30 сакавіка 1892, Кракаў — 31 жніўня 1945, Львоў) — матэматык, адзін са стваральнікаў сучаснага функцыянальнага аналізу і львоўскай матэматычнай школы, прафэсар Львоўскай палітэхнікі і Львоўскага ўнівэрсытэту з 1924 году, дэкан фізыка-матэматычнага факультэту Львоўскага ўнівэрсытэту з 1939 году. Чалец Польскай АН з 1924 году і чалец-карэспандэнт АН УССР з 1940 году, дэпутат Львоўскага гарадзкога савету (1940). Кіраўнік Львоўскага філіялу Інстытуту матэматыкі АН УССР з 1940 году.
Стэфан Банах | |
| укр. Степан Степанович Банах | |
 | |
| Дата нараджэньня | 30 сакавіка 1892[1][2][3][…] |
|---|---|
| Месца нараджэньня | |
| Дата сьмерці | 31 жніўня 1945[4][1][2][…] (53 гады) |
| Месца сьмерці | |
| Прычына сьмерці | рак лёгкіх |
| Месца пахаваньня | |
| Месца вучобы | |
| Занятак | матэматык, прафэсар унівэрсытэту |
| Навуковая сфэра | матэматыка |
| Месца працы | АН УССР |
| Вядомы як | стваральнік функцыянальнага аналізу, Прастор Банаха, Альгебра Банаха, Тэарэма Банаха-Штэйнгаўза, Парадокс Банаха-Тарскага, Тэарэма Гана-Банаха, Тэарэма Банаха аб нерухомай кропцы |
| Сябра ў | Польская акадэмія ведаў[d], Польскае навуковае таварыства ў Львове[d], Polish Mathematical Society[d], Нацыянальная акадэмія навук Украіны і Варшаўскае навуковае таварыства[d][8] |
| Навуковая ступень | доктар філязофіі (1920) |
| Навуковы кіраўнік | Гуго Штэйнгаўз |
| Вучні | Marceli Stark[d][1], Josef Schreier[d] і Станіслаў Улам[d] |
| Узнагароды |  |
Жыцьцяпіс
рэдагавацьПасьля навучаньня ў IV Кракаўскай гімназіі (1902—1910) паступіў на факультэт будовы машын Львоўскай політэхнічнай школы. У 1911 годзе яго перавялі на факультэт інжынэрыі па спэцыяльнасьці «Сухапутная інжынэрыя», дзе скончыў чацьверты апошні (1913—1914) навучальны год. З 1920 г. да 1922 г. працаваў асыстэнтам на катэдры матэматыкі Львоўскай палітэхнікі ў прафэсара Антонія Ломніцкага. Апублікаваў шэраг навуковых прац. У 1920 годзе атрымаў навуковую ступень доктара філязофіі. У 1924 годзе быў зацьверджаны ў вучоным званьні надзвычайнага прафэсара катэдры матэматыкі Львоўскага ўнівэрсытэту і абраны на чальца-карэспандэнта Польскай акадэміі ведаў. У 1927 годзе стаў звычайным прафэсарам.
Працы
рэдагаваць- Rachunek różniczkowy i całkowy (tom 1), wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów, 1929 r., s. 294 (пол.)
- Rachunek różniczkowy i całkowy (tom 2), wyd. Książnica-Atlas, Lwów-Warszawa, 1930 r., s. 248 (пол.)
- Teoria operacji. Tom I: Operacje liniowe, wyd. Kasy im. Mianowskiego Instytutu Popierania Nauki, Warszawa, 1931 r., s. VIII + 236 (пол.)
- Théorie des opérations linéaires. — Warszawa: 1932. (фр.)
- Banach S. Mechanika. — Warszawa-Lwów-Wilno: 1938. (пол.)
- Банах С. Курс функціонального аналізу» (лінійні операції). — Київ: Радянська школа, 1948. — 216 с. (укр.)
- Banach S. Mechanics = Mechanika. — Warszawa-Wrocław: 1951. (анг.)
- Banach S. Wstęp do teorii funkcji rzeczywistych. — Warszawa-Wrocław: 1951. (пол.)
- Banach S. Œuvres. — Warszawa: PWN, 1967. — Т. 1. (пол.)
- Банах С. Дифференциальное и интегральное исчисление» (Rachunek różniczkowy i całkowy). — Москва: «Наука», 1972. — 424 с. (рас.)
- Banach S. Œuvres. — Warszawa: PWN, 1979. — Т. 2. (пол.)
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б в г д MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
- ^ а б Stefan Banach // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
- ^ Stefan Banach // Store norske leksikon (бук.) — 1978. — ISSN 2464-1480
- ^ а б в Банах Стефан // Большая советская энциклопедия (рас.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ^ Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
- ^ Криса Л. Личаківський некрополь (укр.) — 2006. — С. 119. — ISBN 978-966-8955-00-6
- ^ Матэматычная генеалогія (анг.) — 1997.
- ^ http://www.tnw.waw.pl/index.php/czlonkowie/96-lista-czonkow-od-1907-r
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць
Стэфан Банах — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў