Катэдра сьвятога Міхала (Ціндао)

Рыма-каталіцкі касьцёл
Катэдра сьвятога Міхала 圣弥爱尔大教堂
Краіна	Кітай
Месцазнаходжаньне	Шаньдун
Каардынаты	36°4′4″ пн. ш. 120°18′56″ у. д.
Канфэсія	Рыма-каталіцтва
Эпархія	Дыяцэзія Ціндао
Архітэктурны стыль	нэараманскі
Аўтар праекту	Альфрэд Фрэбэль, SVD
Дата заснаваньня	1934
Будаваньне	1931—1934 гады
Асноўныя даты: кансэкраваная — 1934
Апошні плябан	біскуп Язэп Лі Міншу
Статус	катэдра
Стан	дзейная
Катэдра сьвятога Міхала на мапе Кітаю Катэдра сьвятога Міхала
Катэдра сьвятога Міхала на Вікісховішчы

Катэ́дра сьвято́га Міха́ла (па-кітайску: 圣弥爱尔大教堂, піньінь: Shèng Mí'ài'ěr Dàjiàotáng) — каталіцкі касьцёл у Ціндао (правінцыя Шаньдун, Кітай). Помнік нэараманскай архітэктуры, збудаваны нямецкімі місіянэрамі Слова Божага ў старой частцы Ціндао — Шынаньскім раёне. У пачатку 1950-х рокаў усе замежныя місіянэры былі выгнаныя з Кітаю, а ў часе Культурнай рэвалюцыі (1966—1976) катэдра была закрытая і пашкоджаная. У 1981 кітайскія ўлады аднавілі касьцёл і адкрылі яго для набажэнстваў; з 1992 будынак занесены ў Сьпіс гісторыка-культурных славутасьцяў Шаньдунскай правінцыі.

Мінуўшчына

Пасьля паразы Кітаю ў Першай опіюмнай вайне краіна «нераўнапраўнымі дамовамі» была гвалтоўна адкрытая для замежнага гандлю; тут атабарыліся брытанскія, францускія, амэрыканскія, партугальскія, нямецкія, японскія ды расейскія кампаніі. У дамоўных портах паўставалі замежныя клюбы, цэрквы, іпадромы, непадкантрольныя мясцовым уладам.

У 1898 року нямецкі ўрад падпісаў дамову, паводле якой атрымліваў у арэнду на 99-гадовы тэрмін тэрыторыю плошчай 552 км² у імпэрскай правінцыі Шаньдун з адміністрацыйным цэнтрам у Ціндао. Тады гэта была маленькая рыбацкая вёска, якую немцы ператварылі ў падабенства нямецкіх местаў з шырокімі дарогамі, мураванымі жылымі раёнамі, электрыфікацыяй, каналізацыяй і водаправодам. За кароткі тэрмін тэрыторыя стала лідэрам у Кітаі паводле колькасьці школаў і студэнтаў на душу насельніцтва.

У 1882 року ў Кітаі зьявіліся браты першага нямецкага місіянэрскага ордэну Слова Божага. У Ціндао яны зьявіліся ў 1899 року, калі набылі тут зямлю для будаўніцтва храму. У 1902 быў збудаваны будынак місіі, а дагэтуль набажэнствы адбываліся ў часовай капліцы побач з даасісцкім храмам, у якім жыў біскуп Ціндао. Да 1907 у ордэне налічвалася 35 378 каталікоў і 36 367 катэхетаў.

Пляны па збудаваньні касьцёлу былі перарваныя японскай акупацыяй у пачатку Першай сусьветнай вайны. Толькі ў 1922 року Ціндао вярнуўся пад кітайскую юрысдыкцыю. У 1925 року была заснаваная апостальская прэфэктура Ціндао. У 1931 року пачалося ўзьвядзеньне касьцёлу, але не ў першапачатковым гатычным, а ў нэараманскім стылі паводле праекту айца Альфрэда Фрэбэля. Пасьля прыходу да ўлады ў Нямеччыне Адольф Гітлер забараніў вывад грошай за мяжу, і будаўніцтва працягвалася ўласнымі коштамі дыяцэзіі, з-за чаго давялося спрасьціць першапачатковы плян. Будаўніцтва скончылася ў 1934 року, і 28 кастрычніка катэдра была асьвячаная ў імя арханёла Міхала.

Пасьля Другой сусьветнай вайны выбухнула грамадзянская (1946—1949), і 2 чэрвеня 1949 року ў Ціндао ўвайшла Народна-вызвольная армія Кітаю. Біскуп Ціндао пераехаў на Тайвань увасьлед за ўрадам Гаміньдану.

Пасьля ўсталяваньня камуністычнага рэжыму Кітай пачаў пазбаўляцца заходняй культуры і тавараў. У пачатку 1950-х з краіны былі выгнаныя практычна ўсе місіянэры, іхнія ўстановы закрытыя. У 1953 року, адбыўшы 22 месяцы турмы, быў дэпартаваны ў Нямеччыну і біскуп дыяцэзіі Ціндао. Катэдра была закрытая ўладамі, хоць фактычна біскуп Аўгустын Ольбэрт заставаўся на пасадзе да свайго скону ў 1964 року. З 1955 пачаліся арышты мясцовых каталіцкіх сьвятароў, манахаў і вернікаў.

У часе Культурнай рэвалюцыі (1966—1976) зь вежаў катэдры сьвятога Міхала былі зьнятыя крыжы; хунвэйбіны зьнішчылі арган з 2400 трубаў, які зьяўляўся другім паводле памераў у Азіі; у будынку царквы разьмясьціўся склад. Зьнятыя крыжы былі схаваныя каталікамі.

У 1979 року IX зьезд Цэнтральнага камітэту Камуністычнай партыі асудзіў Культурную рэвалюцыю. Пасьля гэтага кітайскі ўрад вылучыў грошы на аднаўленьне сьвятыні. Былі вырабленыя новыя крыжы для шпіляў, і касьцёл быў паўторна адкрыты для набажэнстваў у красавіку 1981 року. У 1988 року дзяржаўнае Патрыятычнае згуртаваньне кітайскіх каталікоў прызначыла без папскай згоды біскупам Ціндао Поля Ханя Сірана. У 1992 катэдра ўнесеная ў Сьпіс мясцовых гісторыка-культурных славутасьцяў Шаньдунскай правінцыі.

У траўні 1999 року царква была адкрытая для турыстаў, за выключэньнем часу правядзеньня набажэнстваў. У 2005 року падчас водаправодных працаў у зямлі былі знойдзеныя арыгінальныя крыжы, закапаныя недалёка ад касьцёлу. Цяпер яны захоўваюцца ў паўночным трансэпце.

З 2000 року біскупам Ціндао зьяўляецца Лі Міншу (у сьвятарстве «Язэп»), які ў 1963—1968 роках быў увязьнены за веру ў працоўным лягеры.

Архітэктура

Экстэр’ер

Катэдра стаіць на ўзвышэньні ў цэнтры старога места Ціндао, па адрасе вуліца Чжэцзян, 15 (раней Брэменская) на ўсходнім баку вуліцы Чжуншань, у раёне Шынань(zh). Храм збудаваны ў нямецкім рамантычным стылі, у пляне мае форму крыжа — да цэнтральнага нэфу з абодвух бакоў прыбудаваныя меншыя; з усходняга боку знаходзіцца паўкруглая апсыда.

Даўжыня катэдры складае 65,9 м, шырыня трансэпту — 37,6 м, вышыня — 18 м. Вежы вышынёй 56 м з шпілямі(de), на якіх пастаўленыя крыжы 4,5 м вышынёю. У адной зь вежаў знаходзіцца вялікі звон, у трох астатніх — меншыя.

Фасад вышынёю 30 м мае тры парталы з ружай над цэнтральным зь іх. Матэрыялы будынку — жалезабэтон і граніт, дах пакрыты чырвонай дахоўкай.

Інтэр’ер

Інтэр’ер храма

Агульная плошча падлогі катэдры сьвятога Міхала складае 2740 м². Слупы ды аркі нэараманскага храму выкананыя ў нэаклясычным стылі. Над 12-мэтровым нэфам і трансэптам знаходзіцца кесонная столя. Вузкія скляпеньні над бакавымі нэфамі такія нізкія, што нэфы падобныя да крытых аркадаў. Хроставая купель і статуі падпісаныя па-ангельску і кітайску.

На ўсходнім канцы нэф пераходзіць у высокую апсыду. Бакавыя нэфы працягваюцца вакол яе, утвараючы арку. Ніжэй аркі пад арнамэнтаваным балдахінам разьмешчаны галоўны алтар. На ківорыі лацінскі надпіс Venite Adoremus Dominum (бел. Прыйдзіце пакланіцца Госпаду). У прэзьбітэрыюме стаіць другі, пераносны альтар, на якім адбываецца большасьць набажэнстваў.

Фрэска на купале апсыды паказвае сядзячага на воблаку Ісуса, зь німбу якога выходзяць чырвоныя і залатыя промні. Зь верхняга воблака на яго паглядае Бог Айцец у выглядзе сівабародага чалавека ў трыкутным німбе. Пад ім лётае голуб у белым німбе, які прадстаўляе Сьвяты Дух, давяршаючы Троіцу. Над Хрыстом лётаюць чатыры херувімы. Па правы бок ад яго сядзіць маці Марыя, па левы бок — сьвяты Ян Хрысьціцель. Разам з Хрыстом на воблаку сядзяць па тры анёлы, а крыху далей ад Марыі й Яна на сваіх аблоках кленчаць і кадзяць анёлы. Унізе карціны надпіс «Gloria in Excelsis Deo».

Да Алімпійскіх гульняў 2008 року ў касьцёле быў усталяваны 12-мэтровы арган коштам 700 тыс. эўра.

Вонкавыя спасылкі

Катэдра сьвятога Міхала (Ціндао) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў