Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (Трокі)
Помнік сакральнай архітэктуры | |
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі
| |
Краіна | Летува |
Места | Трокі |
Каардынаты | 54°38′34.30″ пн. ш. 24°56′04″ у. д. / 54.6428611° пн. ш. 24.93444° у. д.Каардынаты: 54°38′34.30″ пн. ш. 24°56′04″ у. д. / 54.6428611° пн. ш. 24.93444° у. д. |
Канфэсія | каталіцтва |
Архітэктурны стыль | барока, сармацкае барока[d] і готыка |
Заснавальнік | Вітаўт |
Дата заснаваньня | 1409 |
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі | |
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі на Вікісховішчы |
Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (Фарны) — помнік архітэктуры XV—XVIII стагодзьдзяў у Троках. Знаходзіцца ў цэнтры места пры гістарычнай Касьцельнай вуліцы. Дзее. Твор гатычнай архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага і сталага або «сармацкага» барока. Аб’ект Рэгістру культурных каштоўнасьцяў Летувы.
Троцкі Фарны касьцёл мае тытул малой базылікі, тут захоўваецца цудоўны абраз Маці Божай Троцкай.
Гісторыя
рэдагавацьВялікае Княства Літоўскае
рэдагавацьМураваны парафіяльны касьцёл у Троках фундаваў у 1409 годзе вялікі князь Вітаўт[1]. На гравюры Тамаша Макоўскага выяўляецца як гатычная зальная пабудова пад 2-схільным дахам зь вежай-сыгнатуркай у цэнтры.
За часамі вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай (1654—1667) у 1655 годзе будынак касьцёла атрымаў значныя пашкоджаньні.
У 1700 годзе пры касьцёле стварылі капліцу-пахавальню Ромэраў. У 1718 годзе касьцёл асьвяцілі па рэканструкцыі ў стылі барока.
Пад уладай Расейскай імпэрыі
рэдагавацьПа трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Трокі апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзеяць. У 1796 годзе будынак касьцёла аднавілі па пажары 1794 году. У 1822, 1840, 1858 і 1867 гадох праводзіліся рамонты.
Найноўшы час
рэдагавацьЗа савецкім часам набажэнствы ў касьцёле не перапыняліся. 3 верасьня 2017 году касьцёл атрымаў тытул малой базылікі ад Папы Францішка.
Архітэктура
рэдагавацьАдзін з найбольш раньніх касьцёлаў у Вялікім Княстве Літоўскім, мае пэўныя рысы будаўнічага прымітыву: моцна перакошаны плян асноўнага аб’ёму і апсыды. Сваёй структурай набліжаецца да Мерацкага і Кейданскага Фарных касьцёлаў.
Ад пачатку гэта была зальная пабудова, падзелеая на тры нэфы чатырма крыжападобнымі ў сечыве слупамі. Цэнтральны нэф адпавядае сваёй шырынёй прэзьбітэрыюму, які заканчваўся 5-граннай апсыдай. З правага боку да апсыды далучалася закрысьція. У канструкцыйна важных месцах сьцены ўмацоваліся контрфорсамі. Тарцовыя сьцены завяршаліся прыступкавымі франтонамі. Па рэканструкцыі ў стылі барока — гэта 2-вежавая базыліка[2].
Галерэя
рэдагавацьГістарычная графіка
рэдагаваць-
К. Тызэнгаўз, 1-я пал. XIX ст.
-
А. Адам, 4 ліпеня 1812 г.
-
Я. Главацкі, 1822 г.
-
Х. Брэслаўэр, 1846 г.
-
А. Ромэр, 1850—1897 гг.
-
Ю. Азямблоўскі, 1851—1878 гг.
-
С. Вараб'ёў, 1855 г.
-
С. Вараб'ёў, 1855—1856 гг.
-
А. Ромэр, 1869 г.
-
І. Трутнеў, 1870 г.
-
Н. Орда, 1875—1877 гг.
-
1887 г.
Гістарычныя здымкі
рэдагаваць-
Ю. Чаховіч, 1880—1886 гг.
-
Ю. Чаховіч, 1888 г.
-
С. Флёры, 1888 г.
-
М. Астанковіч, 1890-я гг.
-
каля 1900 г.
-
1902 г.
-
да 1915 г.
-
да 1915 г.
-
да 1915 г.
-
1915 г.
-
1917 г.
-
1925—1930 гг.
-
Г. Паддэмбскі, 1930 г.
-
1931 г.
-
Я. Булгак, 1934 г.
-
Я. Булгак, да 1939 г.
Сучасныя здымкі
рэдагаваць-
Галоўны фасад
-
З боку апсыды
-
Алтар і амбон
-
Хоры
Крыніцы
рэдагаваць- ^ ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 669.
- ^ ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 670.
Літаратура
рэдагаваць- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0