Запарожжа (па-ўкраінску: Запоріжжя) — места на паўднёвым усходзе Ўкраіны, на рацэ Дняпро. Адміністрацыйны цэнтар Запароскай вобласьці і Запароскага раёну. Плошча 330 км². Насельніцтва на 2020 год — 731 922 чал.

Запарожжа
укр. Запоріжжя
Запарожжа
Герб Запарожжа Сьцяг Запарожжа
Дата заснаваньня: 1770
Горад з: 1806
Краіна: Украіна
Вобласьць: Запароская
Мэр: Rehina Kharchenko[d][1]
Плошча: 240 км²
Вышыня: 86 м н. у. м.
Насельніцтва
колькасьць:  731 922 чал. (2020)[2]
шчыльнасьць: 3049,68 чал./км² (2020)
нацыянальны склад: украінцы — 70,3%
расейцы — 25,4%
беларусы — 0,7% (2001)
Часавы пас: UTC+2
летні час: UTC+3
Тэлефонны код: +380-61(2)
Паштовыя індэксы: 69000—69499
КОАТУУ: 2310100000
Геаграфічныя каардынаты: 47°51′0″ пн. ш. 35°7′3″ у. д. / 47.85° пн. ш. 35.1175° у. д. / 47.85; 35.1175Каардынаты: 47°51′0″ пн. ш. 35°7′3″ у. д. / 47.85° пн. ш. 35.1175° у. д. / 47.85; 35.1175
Запарожжа на мапе Ўкраіны
Запарожжа
Запарожжа
Запарожжа
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
Запароская меская рада

Знаходзіцца за 444 км на паўднёвы ўсход ад Кіева. Чыгуначны вузел, рачны порт.

Этымалёгія назвы

рэдагаваць

Места атрымала назву Запарожжа з тае прычыны, што яно знаходзілася ніжэй за дняпроўскія парогі (затопленыя ў выніку будаўніцтва ДнепраГЭСа).

Гісторыя

рэдагаваць
  • 1770: заснаваньне Аляксандраўскай фартэцыі, зь якой зьвязваюць пачатак гісторыі сучаснага места; пачатковая назва паселішча — Аляксандраўскі пасад.
  • 1806: атрымаў статус места і назву Аляксандраўск, цэнтар павету.
  • 1919: у складзе ЎССР.
  • 1921: перайменаваньне места на Запарожжа.
  • 1939: цэнтар вобласьці.
  • 18 жніўня 1941 — сьнежань 1943: знаходзілася пад нямецкай акупацыяй.

Насельніцтва

рэдагаваць

Колькасьць

рэдагаваць
  • XIX стагодзьдзе: 1885 год — 6707 чал.[3]; 1897 год — 19 тыс. чал.[4]
  • XX стагодзьдзе: 1923 год — 44 тыс. чал.; 1939 год — 289 тыс. чал.; 1959 год — 449 тыс. чал.; 1971 год — 676 тыс. чал.[5]; 1991 год — 896,6 тыс. чал.[6]
  • XXI стагодзьдзе: 2001 год — 817,9 тыс. чал.[7]; 2020 год — 731 922 чал.[8]
Насельніцтва па роднай мове (2001)
украінская мова расейская армянская беларуская
41,64% 56,83% 0,21% 0,10%

Эканоміка

рэдагаваць

Прадпрыемсты чорнай (камбінат «Запарожсталь», завод «Днепраспэцсталь» і інш.) і каляровай (тытана-магніевы камбінат, алюмініевы завод і інш.) мэталюргіі, машынабудаваньня (электратэхнічнай прамысловасьці; вытворчыя аб’яднаньні «АЎТАЗАЗ», «Маторабудаўнік» і інш.), хімічнай і коксахімічнай, лёгкай, харчовай прамысловасьці.

Працуе Дняпроўская гідраэлектрастанцыя (ДнепраГЭС).

Славутасьці

рэдагаваць
  • Хортыца — найбольшая выспа на Дняпры, на якой у XVII стагодзьдзі месьцілася Запароская Сеч.
  • ДнепраГЭС (1932, 1975)
  • Масты Праабражэнскага (1952)
  • Дзіцячая чыгунка — найдаўжэйшая ўва Ўкраіне (1972)
  • Комплекс забудовы «Соцгорад» (1929—1937)

Месты-сябры

рэдагаваць
  1. ^ а б Відбулась скликана депутатами позачергова сесія міської ради (укр.)Запорізька міська рада.
  2. ^ Статистичний збірник «Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року». — Київ, Державна служба статистики України, 2019 PDF
  3. ^ Александровск // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб, 1890—1907.
  4. ^ Запорожье // Историческая энциклопедия. В 16 т. — М.: Издательство «Советская энциклопедия», 1973—1982.
  5. ^ Запорожье // Большая советская энциклопедия, 3-е изд.: в 30 т. / Гл. ред. А.М. Прохоров. — М.: Сов. энциклопедия, 1969—1978.
  6. ^ Запорожье // Большой энциклопедический словарь / Гл. ред. В. П. Шишков. — М.: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998. — 640 с.: ил. ISBN 5-85270-262-5.
  7. ^ Про кількість та склад населення Запорізької області за підсумками Всеукраїнського перепису населення 2001 року (анг.)
  8. ^ Держстат України  (укр.)

Літаратура

рэдагаваць

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць