Запароская Сеч, Казацкая рэспубліка — палітычная і вайскова-адміністрацыйная арганізацыя ўкраінскага казацтва, якая ўтварылася ў першай палове XVI стагодзьдзя.

Колішняя дзяржава
Запароская Сеч
лац. Zaparoskaja Sieč
укр. Запорізька Січ
Сьцяг Герб[a]
XVI стагодзьдзе — XVIIІ стагодзьдзе
Сталіца Хортіца, Старая Сеч, Новая Сеч
Афіцыйная мова Стараўкраінская
Афіцыйная рэлігія праваслаўе
Наступнік:
Гетманшчына
  1. ^ Герб Войска Запароскага зь летапісу Рыгора Грабянкі, які прысьвяціў яму песьню «Славуты воін Войска Запароскага», «Войська Запорозького воїн знаменитий»
Казакі пішуць пісьмо да султана. Карціна І. Рэпіна, 1878—1891.

Гісторыя

рэдагаваць
 
Желта-серым пазначана Запароская Сеч

Знаходзілася на тэрыторыі Запарожжа, каля вострава Хортыца. Узьнікненьне Запораскай сечы было абумоўлена калянізацыяй Сярэдняга Прыдняпроўя фэадаламі Вялікага княства Літоўскага, пашырэньнем прыгоннага і нацыянальнага гнёту, і прабуджэньнем самасьвядомасьці ўкраінскага народу. За першыя дзесяцігодзьдзі XVI стагодзьдзя Сечы ўдалося падпарадкаваць сваёй уладзе значную тэрыторыю Сярэдняга Прыдняпроўя і зазваць значную частку казакоў на свой бок, прыток якіх значна павялічыўся пасьля ўтварэньня Рэчы Паспалітай (1569). Войска Сечы ўзначаліла барацьбу ўкраінскага народу супраць Рэчы Паспалітай. Пасьля злучэньня Ўкраіны з Расеяй, Запароская Сеч захоўвалася расейскімі ўладамі для абароны паўднёвых граніц ад набегаў крымскіх татараў. У сувязі з прызнаньнем крымскім ханам расейскага падданства (1774) асноўная ваенная функцыя Запароскай Сечы страціла сваё значэньне. У 1775 Кацярына II сваім указам скасавала Запароскую Сеч. Частка запарожцаў зьбегла ў Асманскую імпэрыю, частка была пераселеная Кацярынай II на Кубань (Кубанскія казакі).

Вайсковы лад

рэдагаваць
 
Ёзэф Брандт, Абоз Запарожцаў

Войска дзялілася на палкі і сотні. Сотня ўяўляла сабой тактычную адзінку войска колькасьцю 180 чалавек. Полк складаўся з трох сотняў агульнай колькасьцю 540 чалавек. Агульнараспаўсюджаным сродкам падчас стэпавых паходаў у запарожцаў быў табар, гэта значыць, чатырохвугольны шэраг вазоў, які мог усталёўвацца ў некалькі шэрагаў і змацоўваўся ланцугамі.

Казацкі полк у 1610 годзе налічваў каля 2000 казакоў, дзяліўся на 4 роты, па 500 казакаў у кожнай. Роты дзяліліся на сотні, а сотні на курэні. На чале палка стаяў палкоўнік, пад ім абозны і пісар. На чале роты стаяў ратнік, на чале сотняў — сотнік, а на чале курэняў — атаман. У 1625 годзе казакі дзяліліся на 6 палкоў, у 1648 на 23.

Глядзіце таксама

рэдагаваць

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць