Жан дэ ля Вадэр
Жан дэ Ля Вадэр (па-француску: Jane de La Vaudère, сапраўднае імя Жанна Скрыў; 15 красавіка 1857, Парыж, Францыя — 26 ліпеня 1908, Парыж, Францыя) — француская пісьменьніца, паэтка, драматургіня, публіцыстка.
| Жан дэ Ля Вадэр | |
| фр. Jane de La Vaudère | |
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Імя пры нараджэньні | Жанна Скрыў, фр. Jeanne Scrive |
| Псэўданімы | Жан дэ Ля Вадэр |
| Нарадзілася | 15 красавіка 1857 Парыж |
| Памерла | 26 ліпеня 1908 Парыж |
| Пахаваная | Парыж, Манпарнаскія могілкі |
| Бацькі | Гаспар-Леанар Скрыў[d] |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | Пісьменьніца, паэтка, драматургіня |
| Гады творчасьці | 1889-1908 |
| Кірунак | Упадніцтва, натуралізм |
| Жанр | Раман, навэля, верш, п'еса |
| Мова | Француская |
| Дэбют | 1889 |
| Значныя творы | L'Anarchiste (1893), Les Demi-sexes (1897), Les Androgynes (1903) |
| Подпіс | 
|
Жыцьцяпіс
рэдагавацьЖан дэ Ла Вадэр нарадзілася ў Парыжы на вуліцы д'Энфэр, 13, 15 красавіка 1857 году. Па бацьку яна была флямандкай, па маці - эльзаскай, яна паходзіла з багатай буржуазіі. Яна – малодшая дачка Барб Элізабэт Вэйгель (1822-1870) і Гаспара-Леанара Скрыва (1815-1861), выбітнага ваеннага хірурга, які быў галоўным лекарам францускай арміі падчас Крымскай вайны і адным з галоўных прапагатараў анэстэзіі хляраформам[1].
Рана асірацеўшы ад бацькі і маці, яна была перададзеная пад апеку сваёй бабулі па бацькоўскай лініі Сафі Скрыў-Дэбонт (1787-1878), якая дала ёй выдатную адукацыю ў кляштары сясьцёр Нотр-Дам дэ Сіён[2].
Ва ўзросьце 18 гадоў, 29 красавіка 1875 году, яна выйшла замуж у Ле-Мане за Каміля Гастона Крапэза (1848-1912), які атрымаў у спадчыну ад сваёй маці замак дэ Ля Вадэр у Парынье-л'Эвэк у Сарце[3].
Аднак менавіта ў Парыжы яна жыла спачатку на вуліцы Ля Баэці, 39, потым на плошчы Тэрн, 9, дзе прымала па серадах, у добра аформленай кватэры ў духу fin de siècle[4].
Памерла 26 ліпеня 1908 году. Пахаваная ў Парыжы на Манпарнаскіх могілках[5].
Творчасьць
рэдагаваць
Яе рамантычная, эклектычная работа ўяўляе сабой дух і стыль Пекнай эпохі. Яна удзельнічала як у натуралізьме, так і ў літаратурным дэкадэнтызьме, а таксама ейная творчасьць уключае ў сябе фантастычныя гісторыі, дасьледаваньні нораваў, а таксама выдумкі, якія знаходзяцца на Ўсходзе або ў зьніклых цывілізацыях. Да гэтага трэба дадаць зборнікі вершаў, тэатральныя творы рознага аб'ёму, апавяданьні і артыкулы ў розных газэтах[6].
Маючы вялікую аўдыторыю да Першай сусьветнай вайны, творы Жан дэ Ля Вадэр перакладаліся на нямецкую, партугальскую, гішпанскую, чэскую, вугорскую мовы. Пасьля вайны была амаль цалкам забытая, пакуль да ейнай багатай літаратурнай спадчыны не адрадзіўся інтарэс, дзякуючы аднаўленьню дасьледаваньняў па літаратуры канца 19 ст., а таксама гендэрных штудыяў[7].
Яна аўтарка каля сарака твораў. Напісала больш за трыццаць раманаў і зборнікаў апавяданьняў, чатыры зборнікі паэзіі і дзясятак п'есаў, апэрэтаў, камэдыяў і драмаў[8].
Творы
рэдагаваць.jpg)
• Les Heures perdues, Paris: A. Lemerre, 1889.
• L'Éternelle Chanson [mentionné par l'Académie française], Paris: P. Ollendorff, 1890.
• Minuit, Paris: P. Ollendorff, 1892.
• Évocation, Paris: P. Ollendorff, 1893.
• Royauté morte, conte fantastique en 1 acte, Paris, la Nouvelle Revue, 1897.
• L'Anarchiste, Paris: P. Ollendorff, 1893.
• Les Sataniques, Paris: P. Ollendorff, 1897.
• Les Mousseuses, Paris, E. Flammarion, 1901.
• La Mystérieuse, Paris: E. Flammarion, 1902.
Раманы
рэдагаваць• Mortelle Étreinte, Paris, P. Ollendorff, 1891.
• Rien qu'amante!, Paris, P. Ollendorff, 1894.
• Le Droit d'aimer, Paris, P. Ollendorff, 1895.
• Le Centenaire d'Emmanuel, Genève: Impr. suisse, 1896.
• Ambitieuse, Paris, P. Ollendorff, 1894.
• Les Demi-sexes, Paris, P. Ollendorff, 1897.
• Le Sang, Paris, P. Ollendorff, 1898.
• Les Frôleurs, roman dialogué, Paris, P. Ollendorff, 1899.
• Trois fleurs de volupté, roman javanais, Paris, E. Flammarion, 1900.
• Le Mystère de Kama, roman magique indou, Paris, E. Flammarion, 1901.
• L'Amazone du roi de Siam, Paris, E. Flammarion, 1902.
• Les Androgynes, roman passionnel, illustré de 25 compositions de Maurice Neumont, Paris, A. Méricant, 1903.
• Les Courtisanes de Brahma, Paris, E. Flammarion, 1903.
• L'Expulsée, Paris, E. Flammarion, 1903.
• Le Harem de Syta, roman passionnel, Paris, A. Méricant, 1904.
• L'Amante du Pharaon (mœurs antiques). [Illustrations de Ch. Atamian] Paris, J. Tallandier, 1905.
• Confessions galantes, en collaboration avec Théo-Critt (pseudonyme de Théodore Cahu); illustré de 60 compositions de Préjelan; Paris, A. Méricant, 1905.
• L'Invincible Amour! roman, Paris, A. Méricant, 1905.
• La Porte de félicité, Paris: E. Flammarion, 1905.
• La Sorcière d'Ecbatane, roman fantastique, Paris, E. Flammarion, 1906.
• La Vierge d'Israël, roman de mœurs antiques, Paris, A. Méricant, 1906.
• La Cité des sourires, roman japonais, illustré par Raphael Kirchner, Paris, Librairie des publications modernes, 1907.
• Le Peintre des frissons, roman parisien, Paris, E. Flammarion, 1907.
• Les Prêtresses de Mylitta, roman babylonien, Paris, A. Méricant, 1907.
• Le Rêve de Mysès, roman d'amour de mœurs antiques, Paris, Librairie d'art technique, 1907.
• L'Élève chérie, roman parisien, Paris, Bibliothèque générale d'édition, 1908.
• Sapho, dompteuse, Paris, A. Méricant, 1908.
• Les Audacieux, Paris, A. Méricant, 1909.
Драматургія
рэдагаваць• Le Modèle, comédie en 1 acte, en vers, Paris, A. Lemerre, 1889.
• Pour une nuit d'amour! drame en 1 acte, d'après le conte d'Émile Zola [Paris, Grand-Guignol, 16 mai 1898, Paris, P. Ollendorff, 1898.
• Trois Mousmés, (sous le pseudonyme de Jean Scrive, en collaboration avec Félicien Champsaur, musique de Georges Chartron), 1898.
• Victor Hugo. Grande scène dramatique, Paris, Librairie théâtrale, 1904.
• Pour le flirt! saynètes mondaines [15 comédies et fantaisies lyriques], Paris, E. Flammarion, 1905.
• Dupont sera élu! comédie électorale en 1 acte, Paris, G. Ondet, 1906.
• Le Virage, comédie en 4 actes, 1906.
• Mademoiselle de Fontanges, pièce en 4 actes, en vers..., Paris, A. Méricant, 1909.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Guy Ducrey, «Jane de La Vaudère. Le sang et la science», Cahiers de Littérature française, Décadents méconnus, VII-VIII, mars 2009, p. 144-160.
- ^ Sharon Larson, Resurrecting Jane de La Vaudère. Literary Shapeshifter of the Belle Epoque, Pennsylvania State University Press, 2022.
- ^ Sharon Larson, Resurrecting Jane de La Vaudère. Literary Shapeshifter of the Belle Epoque, Pennsylvania State University Press, 2022.
- ^ Gérard Peylet, La Littérature fin de siècle, de 1884 à 1898 : entre décadence et modernité, Vuibert, 1990.
- ^ Francesco Rapazzini, «La penna ribelle di una donna. Jane de La Vaudère», Charta n. 123, settembre-ottobre 2012, p. 60-65.
- ^ Geneviève De Viveiros, «Lettres inédites de Jane de La Vaudère à Émile Zola: de la société des gens de lettres à Pour une nuit d'amour!», Les Cahiers naturalistes, no 81, septembre 2007, p. 231-242.
- ^ Claudine Brécourt-Villars, Petit Glossaire raisonné de l'érotisme saphique 1880-1930, Paris, Jean-Jacques Pauvert, 1980.
- ^ Geneviève De Viveiros, Jane de La Vaudère (1857-1908): une femme de lettres fin-de-siècle, Mémoire de maîtrise, Université de Toronto, 2003.
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць
Жан дэ ля Вадэр — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў