Даніель Набароўскі

Даніель Набароўскі (1573; Кракаў, цяпер Польшча — 1640; Вільня, цяпер Летува) — лекар, паэт, перакладчык, дыплямат.

Даніель Набароўскі

Набрам(pl)
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	20 ліпеня 1573 Кракаў, Польскае каралеўства, Рэч Паспалітая
Памёр	1640(1640) Вільня, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая
Рэлігія	Хрысьціянства
Дзейнасьць	паэт

Біяграфія

Нарадзіўся ў зьбяднелай шляхецкай сям’і. У 1590—1593 гг. Слухач Вітэнбэрскага ўнівэрсытэту, вывучаў лацінскую, грэцкую, нямецкую, францускую, італьянскую мовы, мэдыцыну ў Базэлі, у Арлеане ды Страсбуры (1595—1595) антычную літаратуру. Як здольны настаўнік быў прыняты на службу ў сям’ю віленскага ваяводы Крыштофа Радзівіла выкладчыкам заходніх моваў для сына Януша. Потым працаваў настаўнікам у сям’і магнатаў Ляшчынскіх. У 1601 навучаўся мэханіцы ў Падуі (Італія), слухаў лекцыі Галілея, стаў прыхільнікам ягонага вучэньня. На аснове вучэньня Галена напісаў 2 трактаты. З 1602 г. на працягу 30 гадоў быў на службе ў свайго былога выхаванца, Януша Радзівіла, i амаль увесь час жыў у ВКЛ: у Нясьвіжы, Капылі, Станькаве, пад Наваградкам. Ён падтрымліваў ідэю самастойнасьці Вялікага княства Літоўскага, дапамагаў князю рыхтаваць выступленьне пратэстанцкай шляхты супраць караля Жыгімонта III. Пасьля задушэньня выступленьня суправаджаў князя ў эміграцыі. Яшчэ раз вымушаны быў эмігрыраваць у Заходнюю Эўропу разам з князем пасьля ягонай адмовы ўдзельнічаць у паходзе Жыгімонта III на Маскоўшчыну. Пасьля вяртаньня ў ВКЛ неаднаразова езьдзіў з сакрэтнымі дыпляматычнымі даручэньнямі Радзівілаў да эўрапейскіх уладароў. З 1633 г. жыў у Вільні, дзе быў абраны гарадзкім судзьдзём. На працягу ўсяго жыцьця займаўся лекарскай практыкай, удзельнічаў у барацьбе з эпідэміямі ў ВКЛ. Быў вядомы таксама як i паэт. У сваіх вершах i вершаваных лістах адлюстроўваў сацыяльныя супярэчнасьці ў ВКЛ XVI—XVII ст., высьмейваў рэакцыйную шляхту, езуітаў, духавенства. Як пратэстант цярпеў ганеньні з боку каталіцкай царквы. У сваёй практычнай дзейнасьці быў тыповым прадстаўніком гуманістычнага кірунку (у неўраджайны 1628 год адмовіўся спаганяць нядоімку зь сялянаў маёнтка Станькава ля Койданава, якое арандаваў, з-за іхняй беднасьці, выкліканай стыхійнымі бедзтвамі і неўраджаямі. Калі радзівілаўскія рэвізоры прыехалі ў Станькава спаганяць нядоімку зь сялянаў, ён паўстаў на іх абарону і ў скарзе князю Радзівілу пісаў, што рэвізоры «катуюць (сялян), моцна іх прыгнятаючы». Перакладаў з лацінскай (М. Сарбеўскага), італьянскай (Петрарку), нямецкай ды францускай моваў.

Творы

• Poezje. Warszawa. 1961

Літаратура

• Durski J. Daniel Naborowski. Łódź. 1966.
• Грыцкевіч В. Чатыры факелы ў цемры. // Маладосць № 10. Мінск. 1972.
• Грицкевич В. П. С факелом Гиппократа. Из истории белорусской медицины. Минск. 1987. С. 120-123.
• Набароўскі Даніла. // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т.. — Мн.: 1999 Т. 5: М — Пуд. — С. 253..
• Парэцкі Я. І. Набароўскі Даніла. // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т.. — Мн.: 2000 Т. 11: Мугір — Паліклініка. — С. 86—87..
• Валахановіч А. І. Набароўскі Даніла. // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Дзяржынскага р-на. — Мн.: БЕЛТА, 2004. — 704 с.: іл. ISBN 985-6302-64-1..