Гран-пры Гішпаніі

этап чэмпіянату сьвету Формулы-1

Гран-пры Гішпа́ніі (па-гішпанску: Gran Premio de España, па-каталянску: Gran Premi d’Espanya) — гонка Формулы-1 на трасе Барсэлёна-Каталюнья ў Гішпаніі. Адна з найстарэйшых гонак у аўтамабільным спорце, якая ладзіцца з 1913 року. У 1927 стала адным з этапаў Сусьветнага чэмпіянату вытворцаў, з 1935 — чэмпіянату Эўропы, з 1951 — Формулы-1.

Гран-пры Гішпаніі
Барсэлёна-Каталюнья
Гісторыя
Праведзеныя гонкі 64
Першая гонка 1913
Лідэр (гоначнік) Сьцяг Нямеччыны Міхаэль Шумахер
Сьцяг Вялікабрытаніі Льюіс Гэмілтан (6)
Лідэр (канструктар) Сьцяг Італіі Фэрары (12)
Траса
Працягласьць кола 4,657 км
Працягласьць гонкі 307,236 км
Колькасьць колаў 66
Сэзон 2023 году
Поўл-пазыцыя
Подыюм
Найхутчэйшае кола
Вонкавыя спасылкі
circuitcat.com/en/ (анг.)​ (гішп.)​ (кат.)​ (фр.)

Мінуўшчына

рэдагаваць

Упершыню гонка, якую можна лічыць першым Гран-пры Гішпаніі, адбылася ў 1913 року. Адбылася яны не паводле цяперашняй колцавай схемы, а проста на 300-кілямэтровым адцінку дарогі між Гўадарамай і Вальядалідам. Першым пераможцам стаў Карляс дэ Саляманка(d) на Ролс-Ройсе. Празь цікавасьць да аўтагонак вырашылі збудаваць сталую трасу каля Сыджэсу, першае Гран-пры на якой адбылося ў 1923 року. Аднак пасьля гэтага зь фінансавых праблемаў давялося шукаць іншую трасу.

У 1926 року Гран-пры Гішпаніі перамясьцілася на кола ў Лясартэ пад Більбао. Гонка 1927 року увайшла ў каляндар Сусьветнага чэмпіянату вытворцаў Міжнароднай асацыяцыі прызнаных аўтамабільных клюбаў, аднак усяго на адзін сэзон. Гонкі 1928—1929 рокаў прайшлі паводле правілаў для спартовых аўтамабіляў, а наступныя тры гады давялося прапусьціць празь фінансавыя ды палітычныя праблемы. Адроджанае ў 1933 Гран-пры праз тры гады зноўку зьнікла, гэтым разам праз Грамадзянскую вайну.

Толькі ў 1951 року, ужо з утварэньнем формульных гонак, правядзеньне Гран-пры Гішпаніі ўзнавілася на вулічнай трасе ў Барсэлёне. Першым пераможцам таго году стаў аргентынец Хуан Мануэль Фанхіё на Альфа Рамэо. Ізноўку правядзеньне гонкі ў два наступныя гады спынілася празь фінансавыя праблемы. У 1954 року брытанец Майк Готарн на Фэрары спыніў дамінацыю Мэрсэдэсаў, а ўжо праз год гонка зноўку была скасаваная пасьля страшэннай катастрофы на 24 гадзінах Ле-Ману, пасьля якой былі скасаваныя ня толькі гішпанская, але і мноства іншых гонак. Болей на вуліцы Пэдральбэс побач з ходнікамі гонкі ніколі ня ладзілі.

У 1960-х Гішпанія збудавала новую гоначную трасу на поўнач ад Мадрыду — Хараму, а таксама пасіліла меры бясьпекі на вулічнай трасе Мантжуік у Барсэлёне. Першая гонка на Хараме адбылася ў 1967 року, а з 1968 яна ўвайшла ў каляндар Формулы-1. Было вырашана, што Харама будзе прымаць Гран-пры ў цотныя гады, а хутчэйшая траса Мантжуік — у няцотныя. У 1975 на апошняй здарылася трагедыя. Яшчэ падчас трэніравальных заездаў высьветлілася, што агароджы ўздоўж вуліцаў слаба замацаваныя, і кіроўцы адмовіліся ўдзельнічаць у гонцы. Арганізатары, аднак, прыгразілі, што не аддадуць баліды, калі гонка не адбудзецца. Каманды і кіроўцы былі вымушаныя саступіць, аднак Эмэрсан Фітыпальдзі ўсё адно скончыў удзел, праехаўшы адно кола. А на 26-м коле аўтамабіль Рольфа Штомэльна вылецеў з трасы праз агароджу, забіўшы пяцёх гледачоў. Гонка была спыненая на 30-м коле, за яе былі налічаныя толькі палову ад звычайных пунктаў.

З наступнага году Гран-пры Гішпаніі на стала замацавалася ў Хараме. У 1980 року літаральна наконадні гоначнага ўік-энду прэзыдэнт Міжнароднай фэдэрацыі спартовых аўтамабіляў зьнянацку выключыў Гран-пры Гішпаніі з заліку чэмпіянату; тады ўсе заводзкія каманды (Альфа-Рамэо, Рэно, Фэрары) адмовіліся ўдзельнічаць у гонцы. Дзякуючы гэтаму штрайку пераможцам стаў Алан Джонс зь «Ўільямсу».

У 1982 року арганізатары аддалі перавагу правядзеньню гольфавага спаборніцтва, таму на чатыры гады правядзеньне Гран-пры зноўку спынілася. У 1985 року мэр Хэрэсу з мэтай разьвіцьця турызму заклаў у сваім мястэчку новую гоначную трасу, якая была гатовая ўжо да наступнага году. Першае Гран-пры ў Хэрэсе адзначылася зацятай барацьбой Айртана Сэны з Найджэлам Мэнсэлам, дзе пераможцу Сэну аддзялілі ад другога месца толькі 0,014 сэкунды. Мэнсэл узяў рэванш праз год. Апошні раз гонка ў Хэрэсе адбылася ў 1990 року (хоць пазьней ён двойчы прымаў эўрапейскія Гран-пры). Падчас трэнавальнага заезду у аварыю трапіў гоначнік Лотасу Мартын Донэлі, які пасьля гэтага скончыў выступы ў Формуле.

З 1991 року Гран-пры Гішпаніі пераехала на новую трасу ў Мамэлё каля Барсэлёны, дзе і ладзіцца дагэтуль бесьперапынна. Нават у пандэмійны 2020 рок гонка ня была скасаваная, толькі перанесеная на пазьнейшы тэрмін.

Толькі два гішпанцы выйгравалі Гран-пры Гішпаніі: Карляс дэ Саляманка ў 1913 ды Фэрнанда Алёнса ў 2006 і 2013 роках. Яшчэ двойчы перамагалі гішпанамоўныя гоначнікі: Хуан Мануэль Фанхіё (1951) ды Пастар Мальданада (2012).

Пераможцы

рэдагаваць
 
Хэрэс, выкарыстоўваўся ў 1986—1990
 
Харама, выкарыстоўвалася ў 1967—1968, 1970, 1972, 1974, 1976—1981
 
Мантжуік, чаргаваўся з Харамай у 1969, 1971, 1973, 1975
 
Пэдральбэс, выкарыстоўваўся ў 1951 і 1954
 
Лясартэ, выкарыстоўвалася ў 1926—1930, 1933—1935
 
Сыджэс-Тэрамар, выкарыстоўвалася ў 1923
 
Гўадарама, выкарыстоўвалася ў 1913
 
Мапа ўсіх трасаў, дзе ладзіліся Гран-пры Гішпаніі

Ружовае тло азначае, што гонка не ўваходзіць у каляндар Чэмпіянату сьвету Формулы-1.
Жоўтае тло азначае, што гонка ўваходзіла ў даваенны чэмпіянат Эўропы.
Зялёнае тло азначае, што гонка ўваходзіла ў даваенны Сусьветны чэмпіянат вытворцаў.

Рок Гоначнік Канструктар Месца Справаздача
1913   Карляс дэ Саляманка Ролс-Ройс Гўадарама Справаздача *
1914

1922
Ня ладзілася
1923   Альбэр Дыво Санбім Сыджэс-Тэрамар Справаздача
1924

1925
Ня ладзілася
1926   Барталямэа Канстантыні Бугаці Лясартэ Справаздача
1927   Рабэр Бэнуаст Дэляж Лясартэ Справаздача
1928   Люі Шырон Бугаці Лясартэ Справаздача *
1929   Люі Рыгаль(d)[1][2] Альфа-Рамэо Справаздача *
1930   Акільле Варцы Мазэраці Справаздача
1931

1932
Ня ладзілася
1933   Люі Шырон Альфа-Рамэо Лясартэ Справаздача
1934   Люіджы Фаджолі Мэрсэдэс-Бэнц Справаздача
1935   Рудольф Карачыёла Мэрсэдэс-Бэнц Лясартэ Справаздача
1936

1950
Ня ладзілася
1951   Хуан Мануэль Фанхіё Альфа-Рамэо Пэдральбэс Справаздача
1952

1953
Ня ладзілася
1954   Майк Готарн Фэрары Пэдральбэс Справаздача
1955

1966
Ня ладзілася
1967   Джым Кларк Лотас-Козўарт Харама Справаздача
1968   Грэм Гіл Лотас-Форд Харама Справаздача
1969   Джэкі Ст’юарт Матра-Форд Мантжуік Справаздача
1970   Джэкі Ст’юарт Марч-Форд Харама Справаздача
1971   Джэкі Ст’юарт Тырэл-Форд Мантжуік Справаздача
1972   Эмэрсан Фітыпальдзі Лотас-Форд Харама Справаздача
1973   Эмэрсан Фітыпальдзі Лотас-Форд Мантжуік Справаздача
1974   Нікі Ляўда Фэрары Харама Справаздача
1975   Ёхэн Мас Макларэн-Форд Мантжуік Справаздача
1976   Джэймз Гант Макларэн-Форд Харама Справаздача
1977   Марыё Андрэці Лотас-Форд Справаздача
1978   Марыё Андрэці Лотас-Форд Справаздача
1979   Патрык Дэпае Ліж’е-Форд Справаздача
1980   Алан Джонз Ўільямз-Форд Харама Справаздача
1981   Жыль Вільнёў Фэрары Харама Справаздача
1982

1985
Ня ладзілася
1986   Айртан Сэна Лотас-Рэно Хэрэс Справаздача
1987   Найджэл Мэнсэл Ўільямз-Хонда Справаздача
1988   Ален Прост Макларэн-Хонда Справаздача
1989   Айртан Сэна Макларэн-Хонда Справаздача
1990   Ален Прост Фэрары Справаздача
1991   Найджэл Мэнсэл Ўільямз-Рэно Каталюнья Справаздача
1992   Найджэл Мэнсэл Ўільямз-Рэно Справаздача
1993   Ален Прост Ўільямз-Рэно Справаздача
1994   Дэйман Гіл Ўільямз-Рэно Справаздача
1995   Міхаэль Шумахэр Бэнэтан-Рэно Справаздача
1996   Міхаэль Шумахэр Фэрары Справаздача
1997   Жак Вільнёў Ўільямз-Рэно Справаздача
1998   Міка Хякінэн Макларэн-Мэрсэдэс Справаздача
1999   Міка Хякінэн Макларэн-Мэрсэдэс Справаздача
2000   Міка Хякінэн Макларэн-Мэрсэдэс Справаздача
2001   Міхаэль Шумахэр Фэрары Справаздача
2002   Міхаэль Шумахэр Фэрары Справаздача
2003   Міхаэль Шумахэр Фэрары Справаздача
2004   Міхаэль Шумахэр Фэрары Справаздача
2005   Кімі Райканэн Макларэн-Мэрсэдэс Справаздача
2006   Фэрнанда Алёнса Рэно Справаздача
2007   Фэліпэ Маса Фэрары Справаздача
2008   Кімі Райканэн Фэрары Справаздача
2009   Джэнсан Батан Brawn-Мэрсэдэс Справаздача
2010   Марк Ўэбэр Рэд Бул-Рэно Справаздача
2011   Сэбастыян Фэтэль Рэд Бул-Рэно Справаздача
2012   Пастар Мальданада Ўільямз-Рэно Справаздача
2013   Фэрнанда Алёнса Фэрары Справаздача
2014   Льюіс Гэмілтан Мэрсэдэс Справаздача
2015   Ніка Розбэрг Мэрсэдэс Справаздача
2016   Макс Вэрстапэн Рэд Бул-ТАГ Гоер Справаздача
2017   Льюіс Гэмілтан Мэрсэдэс Справаздача
2018   Льюіс Гэмілтан Мэрсэдэс Справаздача
2019   Льюіс Гэмілтан Мэрсэдэс Справаздача
2020   Льюіс Гэмілтан Мэрсэдэс Справаздача
2021   Льюіс Гэмілтан Мэрсэдэс Справаздача
2022   Макс Вэрстапэн Рэд Бул-Рэд Бул Справаздача
2023   Макс Вэрстапэн Рэд Бул-Хонда Справаздача
Крыніцы:[3][4][5]

* Гонка спартовых аўтамабіляў
† Афіцыйна названая Гран-пры КАКГ

  1. ^ Cómo se desarrolló el GP de España 1929 (гішп.) Mundo Deportivo Архіўная копія ад 25 December 2021 г.
  2. ^ Rigal, sobre Alfa Romeo, fue el ganador de la carrera (гішп.) Mundo Deportivo Архіўная копія ад 25 December 2021 г.
  3. ^ Spanish GP. ChicaneF1. Архіўная копія ад 9 December 2021 г.
  4. ^ Grand Prix winners 1894–2019 Forix. Autosport. Архіўная копія ад 17 August 2017 г.
  5. ^  Higham, Peter The Guinness Guide to International Motor Racing. — London, England: Motorbooks International, 1995. — P. 435. — ISBN 978-0-7603-0152-4

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць