Гагары

Гага́ры (па-лацінску: Gavia) — род вадаплаўных птушак з монатыповага атраду гагарападобных (па-лацінску: Gaviiformes). Уяўляюць зь сябе кампактную групу блізкароднасных відаў, што заўважна вылучаюцца між астатніх птушак. У сусьветнай фаўне налічваецца агулам 5 відаў гагараў.

Гагары
Ціхаакіянская гагара (Gavia pacifica) — роднасны від для чорнавальлёвага гагача (G. arctica)
Клясыфікацыя
Царства	Жывёлы
Тып	Хордавыя
Кляса	Птушкі
Атрад	Гагарападобныя
Сямейства	Гагаравыя
Род	Гагары
Віды
Гагара беладзюбая (Gavia adamsii) Гагара ціхаакіянская (Gavia pacifica) Гагара чырвонавальлёвая (Gavia stellata) Гагара палярная (Gavia immer) Гагач чорнавальлёвы (Gavia arctica)
Бінамінальная намэнклятура
Gavia
Гагары на Віківідах  Гагары ў Вікісховішчы ITIS 174468 · NCBI 37038

Нягледзячы на падабенства назваў гагары і гагі, гэта птушкі розных атрадаў — гагарападобныя і гусепадобныя адпаведна, і вонкава яны вельмі адрозьніваюцца.

Характарыстыка

Вадаплаўныя птушкі памерам з гуся ці буйную качку, ад якіх адрозьніваюцца востраканцавой (не пляскатай) дзюбай. Даўжыня гагарападобных ад 53 да 91 см, размах крылаў ад 106 і 152 см, маса ад 1 да 6,4 кг. У палёце крылы выглядаюць параўнальна маленькімі, ногі выдаюцца далёка назад, нібыта замест хваста, шыя крыху прагінаецца ўніз. Ад паганак адрозьніваюцца большымі памерамі, у шлюбны пэрыяд — адсутнасьцю падоўжанага пер’я на галаве. Найбольш заўважнае анатамічнае адрозьненьне — будова ног (у гагараў тры пярэднія пальцы злучаныя перепонкай, тады як у паганак няма. Цэўка вельмі ўшчыльненая.

Апярэньне брушнога боку белае, а верхняга чорнае зь белым або шэравата-бурае. На галаве і шыі прысутнічае характэрны для кожнага віду малюнак. У маладых птушак, а таксама ў дарослых у пэрыяд зімоўляў, гэтага малюнку няма, а афарбоўка апярэньня больш манатонная — белы ніз і цёмны верх.

Гагары настолькі прыстасаваныя да воднага асяродзьдзя, што па сушы перасоўваюцца зь вялікай цяжкасьцю, і ўбачыць іх на беразе атрымоўваецца вельмі рэдка. Зазвычай гагары ня ходзяць, а сьлізгаюць на ступнях, з-за чаго ствараецца ўражаньне, што яны поўзаюць на бруху. Гагары нават сьпяць на вадзе і наведваюць сушу толькі ў пэрыяд гняздоўлі.

Голас

Голас вельмі гучны і разнастайны, складаецца з пранізьлівых лямантаў і стогнаў. У пэрыяд гняздоўлі характэрны гучны вокліч «га-га-га-ррра». У чырвонавальлёвай гагары гэты вокліч выдаюць абодва партнэры, у іншых відаў — толькі самец.

Вокліч перасьцярогі ў чорнадзюбай, чырвонавальлёвай і ціхаакіянскай гагараў — гэта карканьне, падобнае да варонінавага, у беладзюбай і палярнай гагараў гэты гук найбольш нагадвае віскатлівы сьмех.

Распаўсюд

Чырвонавальлёвая гагара

Насяляюць тундравую і лясную зоны Эўропы, Азіі і Паўночнай Амэрыкі, дзе распаўсюджаныя на поўнач да самых аддаленых выспаў. У Азіі пражываюць таксама па стэпавых азёрах і на азёрах высокагорных хрыбтоў Паўднёвай Сыбіры.

Зімуюць па берагох незамярзальных мораў. У Эўропе гэта Паўночнае і Балтыйскія моры, а таксама поўнач Міжземнага мора. У Амэрыцы гэта ўзьбярэжжа Ціхага акіяну на поўдзень да Каліфарнійскае паўвыспы і ўзьбярэжжа Атлянтычнага акіяну да Флорыды. У Азіі гэта ўзьбярэжжа Кітаю да выспы Хайнань.

Літаратура

• Козлова Е. В., Гагарообразные, трубконосые, в кн.: Фауна СССР, т. 1, в. 3, М. — Л., 1947.

Вонкавыя спасылкі

Гагары — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў