Валь
Валь — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
| Валь лац. Val | |
| Wal | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Іншыя формы | |
| Вытворныя формы | Вела |
| Зьвязаныя імёны | Валейка, Валіла, Валін, Валант, Валат, Вальгун, Валімонт Гервала, Тоўтвал |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Валь» | |
Паходжаньне
рэдагавацьВала або Валь (Walo, Wal, Wall) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -вал- паходзіць ад гоцкага *wala 'тыя, хто выдужаў на полі бітвы', walisa 'праўдзівы, лю́бы', waljan 'выбраць' або германскага wala < *wal(a)ha- 'чужы, валійскі'[2][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Валейка (Валіка), Валіла, Валін, Валант (Валянт), Валат, Валімонт, Гервала, Тоўтвал. Адзначаліся германскія імёны Waleicho (Walica), Walilo, Walin, Waland, Wallath, Walamunt, Gerwala, Teodwal.
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Walinus[4].
У Прусіі бытавала імя Waliot[b] (1383 год)[6].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: чоловековъ… а Паца Валевича (3 сакавіка 1523 году)[7]; Мартинъ Валевичъ (1528 год)[8]; з роду Уркшевичовъ… Валю Янушковичу (15 верасьня 1568 году)[9]; сюло Вонъдзянске… Павелъ Валевичъ з братомъ своимъ Касъпромъ (5 ліпеня 1596 году)[10]; sioło Szyksniancy… Jakub Waliewicz… Янюля Валевича (21 сакавіка 1599 году)[11]; Josephus Walewicz (XVII ст.)[12]; Christophorus Walewicz (1702 год)[13]; Mathias Walewicz (1718 год)[14]; Catarina de Domo Waliowna (1760—1790 гады)[15][c].
Носьбіты
рэдагаваць- Марцін Валевіч — бяржанскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
Валевічы (Walewicz) — літоўскія шляхецкія роды зь Вільні, Віленскага і Ашмянскага паветаў[26].
Валі — літоўскі шляхецкі род[27].
На гістарычнай Наваградчыне існуе вёска Валеўка, у былым Жамойцкім старостве — Валішкі.
Заўвагі
рэдагаваць- ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае брак адэкватнага тлумачэньня іменнай асновы -вал- зь летувіскай мовы[3]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Valot (Walloth)[5]
- ^ Таксама:
- Валута: Юстын Уладзіслававіч Валута (Волуто) — селянін з ваколіцаў Смолваў, які меў у валоданьні зямлю на 1882 год[16]
- Валунт (адзначалася старажытнае германскае імя Walund[17]): Gertruda Wałuntowa (1703 год)[18];
- Вольбер (адзначалася германскае імя Wolber, Wolbero[19]): на гістарычнай Ашмяншчыне існуе вёска Вольберавічы;
- Вольман (адзначалася старажытнае германскае імя Walman[20]): przez mie Jachima Wolmana (9 студзеня 1600 году)[21], Theodor Walman (31 сакавіка 1681 году)[22];
- Вальмін: nobilibus dominis… Alberto Volmynowycz (9 жніўня 1474 году)[23], у актах Вялікага Княства Літоўскага ўпамінаўся маёнтак Вальмінішкі (Вольминишки) ва Ўпіцкім павеце[24];
- Валымер (адзначалася старажытнае германскае імя Valamer[25]): на гістарычнай Амсьціслаўшчыне існавала вёска Валымерава
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1514—1515.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 219.
- ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 24.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 277.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1521.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 114.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 25 (1387—1546). — Vilnius, 1998. P. 240.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 169.
- ^ Jablonskis K. Archyvinės smulkmenos // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 416.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 428.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 511, 513.
- ^ Maciejauskienė V. Gruzdžių pavardės: istorija ir dabartis // Lietuvos valsčiai. Kn. 17, 2010. P. 3.
- ^ Pasvalio Šv. Jono Krikštytojo parapijos jungtuvių įrašai 1697—1705 m., Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
- ^ Pasvalio Šv. Jono Krikštytojo parapijos jungtuvių įrašai 1706—1729 m., Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
- ^ Walkowiak J. Współczesne nazwiska Polaków o możliwej genezie litewskiej nieobecne w LPŽ, poświadczone w kartotece antroponimicznej LKI // Onomastica (Wrocław). T. 64, 2020. S. 222.
- ^ Алфавитный список землевладельцев Ковенской губернии. — Ковна, 1882. С. 70.
- ^ Nielsen O. Olddanske personnavne. — Kjøbenhavn, 1883. S. 104.
- ^ Kryniczyn lata 1697—1703 rejestr chrztów kościelnych
- ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 2006. S. 514, 535.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1519.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 531.
- ^ Lietuvos inventoriai XVII a. — Vilnius, 1962. P. 338.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 333.
- ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 171.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1519.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 362, 839.
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на В, Згуртаваньне беларускай шляхты