Валеры Жыскар д’Эстэн

Валеры́ Рэнэ́ Мары́ Жыска́р д’Эстэ́н (па-француску: Valéry René Marie Georges Giscard d’Estaing; 2 лютага 1926, Кобленц, Нямеччына — 2 сьнежня 2020, Атон, Францыя) — дзяржаўны і палітычны дзеяч Францыі. 20-ты Прэзыдэнт Францускай Рэспублікі (1974—1981).

Валеры Жыскар д’Эстэн
прэзыдэнт Францыі[d]
27 траўня 1974 — 21 траўня 1981
Папярэднік	Жорж Пампіду
Наступнік	Франсуа Мітэран[d]
дэпутат Нацыянальнага сходу Францыі[d]
2 красавіка 1986 — 14 траўня 1988
мэр Шамальеру[d]
15 верасьня 1967 — 19 траўня 1974
Папярэднік	Pierre Chatrousse[d]
Наступнік	Claude Wolff[d]
генэральны дарадца Францыі[d]
1982 — 1988
Наступнік	Yves Dousset[d]
міністар эканомікі, фінансаў і прамысловасьці Францыі[d]
2 сакавіка 1974 — 27 траўня 1974
Папярэднік	Валеры Жыскар д’Эстэн
Наступнік	Jean-Pierre Fourcade[d]
дэпутат Эўрапейскага парлямэнту
25 ліпеня 1989 — 9 чэрвеня 1993
міністар эканомікі, фінансаў і прамысловасьці Францыі[d]
6 красавіка 1973 — 2 сакавіка 1974
Папярэднік	Валеры Жыскар д’Эстэн
Наступнік	Валеры Жыскар д’Эстэн
міністар эканомікі, фінансаў і прамысловасьці Францыі[d]
7 ліпеня 1972 — 6 красавіка 1973
Папярэднік	Валеры Жыскар д’Эстэн
Наступнік	Валеры Жыскар д’Эстэн
міністар эканомікі, фінансаў і прамысловасьці Францыі[d]
23 чэрвеня 1969 — 7 ліпеня 1972
Папярэднік	François-Xavier Ortoli[d]
Наступнік	Валеры Жыскар д’Эстэн
міністар эканомікі, фінансаў і прамысловасьці Францыі[d]
7 сьнежня 1962 — 8 студзеня 1966
Папярэднік	Валеры Жыскар д’Эстэн
Наступнік	Мішэль Дэбрэ
міністар эканомікі, фінансаў і прамысловасьці Францыі[d]
15 красавіка 1962 — 7 сьнежня 1962
Папярэднік	Валеры Жыскар д’Эстэн
Наступнік	Валеры Жыскар д’Эстэн
міністар эканомікі, фінансаў і прамысловасьці Францыі[d]
18 студзеня 1962 — 15 красавіка 1962
Папярэднік	Wilfrid Baumgartner[d]
Наступнік	Валеры Жыскар д’Эстэн
дэпутат Нацыянальнага сходу Францыі[d]
9 сьнежня 1958 — 9 лютага 1959
Наступнік	Guy Fric[d]
дэпутат Нацыянальнага сходу Францыі[d]
6 сьнежня 1962 — 7 студзеня 1963
Папярэднік	Guy Fric[d]
Наступнік	Guy Fric[d]
дэпутат Нацыянальнага сходу Францыі[d]
3 красавіка 1967 — 30 траўня 1968
Папярэднік	Guy Fric[d]
Наступнік	Валеры Жыскар д’Эстэн
дэпутат Нацыянальнага сходу Францыі[d]
11 ліпеня 1968 — 22 ліпеня 1969
Папярэднік	Валеры Жыскар д’Эстэн
Наступнік	Jean Morellon[d]
дэпутат Нацыянальнага сходу Францыі[d]
2 красавіка 1973 — 5 траўня 1973
Папярэднік	Jean Morellon[d]
Наступнік	Jean Morellon[d]
дэпутат Нацыянальнага сходу Францыі[d]
24 верасьня 1984 — 1 красавіка 1986
дэпутат Нацыянальнага сходу Францыі[d]
23 чэрвеня 1988 — 4 лістапада 1989
дэпутат Нацыянальнага сходу Францыі[d]
2 красавіка 1993 — 21 красавіка 1997
Папярэднік	Claude Wolff[d]
Наступнік	Валеры Жыскар д’Эстэн
дэпутат Нацыянальнага сходу Францыі[d]
12 чэрвеня 1997 — 18 чэрвеня 2002
Папярэднік	Валеры Жыскар д’Эстэн
Наступнік	Люі Жыскар д’Эстэн[d]
генэральны дарадца Францыі[d]
1958 — 1974
Папярэднік	Joseph Bal[d]
Наступнік	Pierre Madeuf[d]
французскі сукнязь Андоры[d]
27 траўня 1974 — 21 траўня 1981
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся:	2 лютага 1926(1926-02-02)[…] Кобленц, Райнлянд-Пфальц
Памёр:	2 сьнежня 2020(2020-12-02) (94 гады) Атон[d]
Партыя:	Саюз за францускую дэмакратыю[d] Нацыянальная фэдэрацыя незалежных рэспубліканцаў[d]
Сужэнец:	Ганна-Эймона Жыскар д’Эстэн[d]
Дзеці:	Люі Жыскар д’Эстэн[d], Валеры-Ганна Жыскар д’Эстэн[d], Анры Жыскар д’Эстэн[d] і Жасынта Жыскар д’Эстэн[d]
Бацька:	Эдмон Жыскар д’Эстэн[d]
Маці:	Мэ Барду[d]
Адукацыя:	Політэхнічная школа (Парыж)[d] Ліцэй Людовіка Вялікага[d] Нацыянальная школа адміністрацыі[d] (1951) Ліцэй Жансон-дэ-Саі[d]
Узнагароды:	прэмія Карла Вялікага[d] (29 траўня 2003) мэдаль Робэрта Шумана[d] (1993) Прэмія Нансэна[d] (1979) прэмія Эвальда фон Кляйста[d] (2014) прэмія Вірылё[d] (2009) вялікі магістр ордэна Ганаровага легіёну[d] Honorary member of the Athens Academy[d] (1979)
Валеры Жыскар д’Эстэн у Вікісховішчы

Жыцьцяпіс

Скончыў Політэхнічны інстытут і Нацыянальны інстытут адміністрацыйных кадраў у Парыжы. У 1956—76 і 1984—89 гадах — сябра Нацыянальнага сходу. У 1962—66 і 1969—74 гадах — міністар эканомікі і фінансаў Францыі.

У 1974—81 гадах — Прэзыдэнт Францыі. У зьнешняй палітыцы выступаў за інтэграцыю Францыі ў Эўрапейскую супольнасьць, падтрымліваў добрыя сувязі з ЗША і СССР. Ва ўнутранай палітыцы імкнуўся зьнізіць узровень беспрацоўя і інфляцыі, кіраваў праграмай мірнага выкарыстаньня атамнай энэргіі. Усталяваў цесныя стасункі з тагачасным канцлерам Нямеччыны Гельмутам Шмітам, і разам яны заклалі асновы адзінай валюты эўра, усталяваўшы Эўрапейскую валютную сыстэму.

Сузаснавальнік і ў 1966—73 гадах — старшыня партыі Нацыянальная фэдэрацыя незалежных рэспубліканцаў. У 1977 годзе заснаваў і з 1988 году ўзначаліў Саюз за францускую дэмакратыю.

Пасьля паразы на прэзыдэнцкіх выбарах у 1981 годзе Валеры Жыскар дʼЭстэн заставаўся актыўным палітыкам, быў дэпутатам і кіраўніком рэгіянальнай рады. З 1989 да 1993 ён быў сябрам Эўрапейскага парлямэнту. Завяршыў сваю палітычную карʼеру Валеры Жыскар дʼЭстэн у 2004 годзе.

Аўтар успамінаў «Улада і жыцьцё» (т. 1—2, 1988—91).

Памёр 2 сьнежня 2020 году ад ускладненьняў, выкліканых COVID-19.

Літаратура

• Жыскар д’Эстэн // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Менск: БелЭн, 1998. — 576 с.: іл. ISBN 985-11-0106-0