Баявая Ўскалось

Літаратурная сустань «Баява́я Ўскало́сь» — літаратурнае аб’яднаньне беларусаў-эмігрантаў, створанае ў 1949 годзе ў Заходняй Нямеччыне. Зьяўляецца аднаўленьнем нелегальнага заходнебеларускага літаратурнага згуртаваньня «Малада́я Ўскало́сь».

Аднайменны ілюстраваны часопіс выдаваўся як орган літаратурнага аб’яднаньня ў ліпені 1949 — лютым 1950 у Заходняй Нямеччыне, у 1954—81 у Канадзе (Таронта) на беларускай мове.

Стварэньне

У 1937 годзе Сяргей Хмара ў Дзятлаве арганізоўвае літаратурную сустань «Маладая Ўскалось». Плянуе разам са сваімі равесьнікамі і старэйшым слонімскім паэтам Гальяшом Леўчыкам выдаваць аднайменны літаратурны часопіс. Але палякі не дазволілі.

Аднаўленьне

Сяргей Хмара, Васіль Вярбіна, Васіль Вір і Анатоль Кунцэвіч спрабавалі аб’яднаць беларускіх паэтаў у Нямеччыне. Яны падрыхтавалі й вясною 1945 году выдалі літаратурны альманах «Ускалось», але ангельскія самалёты зьнішчылі гэтае выданьне разам з друкарняй. Паэты ж паразьехаліся па розных краінах сьвету.

«Маладая Ўскалось» была адноўленая ўжо як «Баявая Ўскалось» у 1949 годзе ў Заходняй Нямеччыне. Знакам згуртаваньня стала Двупагоня, якая сымбалізавала абарону Беларусі з Захаду і з Усходу.

Часопіс

Асноўны артыкул: Баявая Ўскалось (часопіс)

Часопіс «Баявая Ўскалось» выказваўся за адзінства беларускае культуры, незалежна ад месца пражываньня ейных творцаў, друкаваў творы беларускіх пісьменьнікаў, што жылі ў эміграцыі, у БССР і на Беласточчыне, заходнебеларускую рэвалюцыйную паэзію, хроніку, кнігапіс і інш. Абапіраўся на ідэйную традыцыю Беларускай сялянска-работніцкай грамады. Выйшла 18 нумароў. Рэдактары: Міхась Панькоў (1949—50), Сяргей Хмара (1954—81).

Літаратура

• Туронак Ю. «Баявая ўскалось» // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 2: Аршыца — Беларусцы. — 480 с. — ISBN 985-11-0061-7