Б

	Літара кірыліцы Б
	Бб
	Выява
	◄ Ю Я А Ә Б В Г Ґ Д ►
Беларускі альфабэт:
	◄ Э Ю Я А Б В Г Ґ Д ►
У лацінцы	B · b
Зьвесткі
Тып	асноўная кірыліца, альфабэтны;
Гук	[b] · [p] · [β]
Назва ў Юнікодзе	cyrillic capital letter be; cyrillic small letter be
Юнікод	Б: U+0411; б: U+0431
HTML	Б: Б; б: б
UTF-16	Б: 0x0411; б: 0x0431
URL-код	Б: %D0%91; б: %D0%B1
	усе сымбалі · лацінка · кірыліца · грэцкія · дыякрытыкі · валюты · дапамога

Б, б (бэ; курсіў: Б б) — другая літара ўсіх альфабэтаў на кірылічнай аснове^[1].

Характарыстыка

Беларуская кірылічная рукапісная літара Б зь „Лемантара для школаў і хатняга навучаньня“^[2]

Б / б, кап.: б лац.: B / b · бел. араб.: بْ
Назва	па-беларуску: бэ
Пазыцыя	2 (у беларускім альфабэце)
Гук	зычны^[3]
МФА	[b]^[4]
Прыклад	бегаць

Гісторыя

Літара паходзіць з кірылічнай Б («Букі»), утворанай графічным відазьмяненьнем В («вѣдѣ»), што ўзьнікла на аснове грэцкай устаўнай В («бэта»). У старабеларускую графіку перайшла з старажытнарускага пісьменства. Абазначала зычныя гукі «б», «б’», пры аглушэньні «п» («бубенъ», «хлебъ»). Ня мела лічбавага значэньня, бо лічбавае значэньне «два», уласьцівае грэцкай «бэце», перайшло на кірылічную літару В. У рукапісах XIV—XVII стагодзьдзяў у сувязі з функцыянаваньнем розных пісьмовых школ і выкарыстаньнем розных тыпаў пісьма (устаў, паўустаў, скорапіс) ужывалася ў некалькіх варыянтах, якія дапамагаюць вызначыць час і месца напісаньня помнікаў. У XVI ст., дзякуючы выдавецкай дзейнасьці Ф. Скарыны, акрамя рукапіснай, набыла й друкаваную форму, стала адрозьнівацца малая й вялікая, хоць ужываньне вялікай літары ва ўласных імёнах, геаграфічных назвах і пачатку сказаў было яшчэ непасьлядоўным. У сучаснай беларускай мове абазначае шумныя звонкія выбухныя зычныя гукі «б», «б’», а пры аглушэньні «п» («барва», «белы», «грыб»). Бывае вялікая й малая, мае рукапісную й друкаваную форму. Выкарыстоўваецца ў афіцыйных абрэвіятурах (БССР, ТБМ). Пры клясіфікацыйным падзеле мае значэньне «другі» (пункт «Б»), пры лічбавай нумарацыі — дадатковае значэньне для разьмежаваньня прадметаў пад адным нумарам (квадрат № 6 б).

Лічбавае значэньне

У стараславянскай і царкоўнаславянскай мовах ня мае лічбавага значэньня.

Крыніцы

^ Б (Букі)
^ J. H. Lemantar dla škołaŭ i chatniaha navučańnia = Лемантар для школаў і хатняга навучаньня. — Нью-Ёрк / Менск: Zaranka, 1964 / 2012. — С. 43, 67. — 97 с.
^ Б. Тарашкевіч. Беларуская граматыка для школ. Вільня: Беларуская друкарня ім. Фр. Скарыны, 1929. — Выданне пятае, пераробленае і пашыранае. — Мн.: «Народная асвета», 1991 [факсімільн.].
^ Канвэртар МФА. // Б. Baltoslav.eu. Праверана 10 сьнежня 2023 г.

[1] Б (Букі)

[2] J. H. Lemantar dla škołaŭ i chatniaha navučańnia = Лемантар для школаў і хатняга навучаньня. — Нью-Ёрк / Менск: Zaranka, 1964 / 2012. — С. 43, 67. — 97 с.

[3] Б. Тарашкевіч. Беларуская граматыка для школ. Вільня: Беларуская друкарня ім. Фр. Скарыны, 1929. — Выданне пятае, пераробленае і пашыранае. — Мн.: «Народная асвета», 1991 [факсімільн.].

[4] Канвэртар МФА. // Б. Baltoslav.eu. Праверана 10 сьнежня 2023 г.

[1]

[2]

[3]

[4]