Іван Замоцін
Іва́н Іва́навіч Замо́цін (па-расейску: Иван Иванович Замотин; 1 лістапада 1873, Крывулін, цяпер Цьвярская вобласьць, Расея — 25 траўня 1942, Горкі) — беларуска-расейскі літаратуразнавец. Акадэмік Беларускай акадэміі навук (1928).
Іван Іванавіч Замоцін | |
| Иван Иванович Замотин | |
 | |
| Дата нараджэньня | 1 лістапада 1873 |
|---|---|
| Месца нараджэньня | |
| Дата сьмерці | 25 траўня 1942 (68 гадоў) |
| Месца сьмерці | |
| Месца вучобы | |
| Занятак | літаратуразнаўца |
| Навуковая сфэра | літаратуразнаўства |
| Месца працы | |
| Навуковая ступень | доктар філялягічных навук (1934) |
Жыцьцяпіс
рэдагавацьНарадзіўся ў вёсцы Крывуліне Бежацкага павета Цьвярской губэрні.
У 1893 годзе скончыў з залатым мэдалём Пскоўскую гімназію, у 1897 годзе Пецярбурскі гісторыка-філялягічны інстытут.
Пачаў працу ў гімназіях Санк-Пецярбургу й Варшавы. У 1904 годзе атрымаў навуковую ступень магістра. У тым жа годзе ён становіцца прыват-дацэнтам Імпэратарскага Варшаўскага, а потым Пецярбурскага ўнівэрсытэтаў. З 1908 году прафэсар Імпэратарскага Варшаўскага ўнівэрсытэту, у 1917 годзе ўжо Данскага ўнівэрсытэту.
З 1922 году прафэсар Беларускага дзяржаўнага унівэрсытэту ў Менску. За два гады дасканала вывучыў беларускую мову. Адзін з пачынальнікаў беларускага літаратуразнаўства XX стагодзьдзя. Першы загадчык катэдры беларускае літаратуры і этналёгіі БДУ. Акадэмік Беларускай акадэміі навук (1928), сябар-карэспандэнт АН СССР (1929), доктар філялягічных навук (1934). Адначасова з 1925 году працаваў у Інбелкульце, з 1929 году ў БелАН. У 1931—1933 гадах дырэктар Інстытуту літаратуры і мастацтва БелАН. З 1931 годе прафэсар Менскага вышэйшага пэдагагічнага інстытуту. Складальнік і рэдактар выданьняў Максіма Багдановіча, Алеся Гаруна, Паўлюка Труса, Цёткі й інш.
Арыштаваны ДПУ БССР 4 красавіка 1938 году па адрасе: вул. Савецкая, д. 19, кв. 3. 5 жніўня 1939 году, паводле пастановы калегіі АДПУ СССР, асуджаны як «удзельнік контррэвалюцыйнай арганізацыі» да зьняволеньня ў лягерах тэрмінам на 8 гадоў. Знаходзіўся ў Комі АССР. Памёр 25 траўня 1942 году ў турэмным шпіталі ў Горкім.
Пасьмяротна рэабілітаваны судовай калегіяй у крымінальных справах Вярхоўнага суда БССР 18 красавіка 1956 году. Асабовая справа № 5890-с з фатаздымкам захоўваецца ў архіве КДБ Беларусі.
Навуковая дзейнасьць
рэдагавацьАўтар працаў па гісторыі расейскае літаратуры XVIII—XX стагодзьдзяў. Найбольш значныя працы прысьвечаныя расейскаму рамантызму 1820—1830-х гадоў ва ўзаемасувязі з заходнеэўрапейскай літаратурай, станаўленьню рэалістычнага мэтаду ў расейскай літаратуры 1840—1860-х гадоў (творчасьць Вісарыёна Бялінскага, Мікалая Чарнышэўскага, Івана Тургенева, Фёдара Дастаеўскага, Льва Талстога)[1]. Напісаў шэраг працаў па гісторыі беларускай літаратуры пачатку XX ст.: «Пуціны беларускай літаратуры (Якуб Колас — „Новая зямля“)» (1924), «Паэма Якуба Класа „Сымон-музыка“ як аўтахарактарыстыка» (1924), «Беларуская драматургія, ч. I — Драматычныя творы Я. Купалы» (1927), «М. Багдановіч. Крытыка-біяграфічны нарыс» (1927) і інш[2].
Працуючы выкладчыкам ВНУ, Замоцін распрацоўваў пытаньні мэтодыкі вывучэньня беларускае літаратуры ў новай школе. Сярод настаўнікаў-філёлягаў асабліва папулярнымі былі два выпускі ягоных мэтадычных нарысаў «Мастацкая літаратура ў школьным выкладаньні» (1927—1928)[2].
Памяць
рэдагавацьНа будынку Беларускага пэдагагічнага ўнівэрсытэту ў Менску ўсталяваная памятная дошка на гонар Івана Замоціна.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Памяці вучонага. Замоцін Іван Іванавіч. nasb.gov.by. Праверана 28-8-2019 г. Архіўная копія ад 28-8-2019 г.
- ^ а б Замоцін Іван Іванавіч. elib.bspu.by. Праверана 28-8-2019 г. Архіўная копія ад 28-8-2019 г.
Літаратура
рэдагаваць- Замоцін Іван Іванавіч // Прафесары і дактары навук Беларускага Дзяржаўнага Універсітэта / Склад. А. А. Яноўскі. — Мн.: БДУ, 2001. — с. 101—339 с.
- Маракоў Л. У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 1. Абрамовіч—Кушаль. — Смаленск: 2003 Т. 1. — 480 с. — ISBN 985-6374-04-9
- Маракоў Л. У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 3. Кніга 2. — Мінск: 2005 Т. 3. — 480 с.