«Gazeta Grodzieńska» (па-беларуску: «Гарадзенская газэта») — першае пэрыядычнае выданьне на тэрыторыі сучаснае Беларусі. Выходзіла ў пэрыяд з 1776 па 1783 гг.[1] Вядомыя №№: 1776, травень; 1777—1778 зьвестак няма; 1779, № 1—53; 1780, № 2—52 (28 сьнежня); 1781— 1783 зьвестак няма[2].

Gazeta Grodzieńska
Тып газэта
Заснаваная 1776, травень
Закрытая 1783
Мова польская
Штаб-кватэра Гародня
Gazeta Grodzieńska у Вікісховішчы

Ініцыятарам выхаду газэты стаўся гарадзенскі староста Антоні Тызэнгаўз. Выданьне друкавалася ў ягонай друкарні на польскай мове раз у тыдзень на двух старонках фарматам 15х20 см (у некаторых выпадках аб’ём павялічваўся ўдвая).

У перадавых артыкулах абмяркоўваліся надзённыя грамадзка-палітычныя праблемы, што на той час было рэдкай зьявай. Выданьне пісала, у прыватнасьці, аб прыгнёце на захопленых Прусіяй польскіх землях, рабоце сойму, выбарах дэпутатаў. Выходзілі матэрыялы аб міжнародных падзеях, напрыклад, аб вайне за незалежнасьць у Паўночнай Амэрыцы, канфліктах паміж Аўстрыяй і Прусіяй, аб наведаньні расейскай імпэратрыцай Кацярынай ІІ Полацку. Газэта публікавала інфармацыю пра падзеі ў Горадні (канцэрт і ілюмінацыя ў студзені 1779, публічныя экзамэны ў школе ў 1780). Зьмяшчаліся аб’явы аб выдадзеных кнігах, зьбеглых прыгонных, продажы і арэндзе маёмасьці і інш.

Па патрабаваньні караля Рэчы Паспалітай Станіслава Аўгуста Панятоўскага ў Горадні была ўведзеная пасада газэтнага цэнзара, пад націскам якога рэдакцыйныя артыкулы часам замяняліся паведамленьнямі зь іншых выданьняў.

Апошні выяўлены нумар газэты ад 28 сакавіка 1780.

  1. ^ Indeks rzeczowy (пол.). Polska Bibliografia Literacka. Праверана 4 лістапада 2009 г.
  2. ^ Газеты Беларусі, 1776—1975: Рэтрасп. бібліягр. паказ. / Склад. Л. М. Няхайчык і інш.; Навук. рэд. В. У. Скалабан. — Менск: Нацыянальная кніжная палата Беларусі, 2003. — С. 192 (№ 1568). — 322 с. — 700 ас. — ISBN 985-6020-28-X

Літаратура

рэдагаваць

  • F. M. S. Czasopisma polskie. // Encyklopedyja Powszechna. — Warszawa: Nakład, druk i własność S.Orgelbranda, Księgarza i Typografa, 1861. — Т. 6 (Cul. — Den.). — С. 333.
  • Łojek, Jerzy. «Gazeta Grodzieńska» 1776-1783.  (пол.) // Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego. — Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, 1966. — Т. 5. — № 2. — С. 5—44. — ISSN 0035—7669.