Эрнэста Сабата

Эрнэста Сабата (па-гішпанску: Ernesto Sábato; 24 чэрвеня 1911 — 30 красавіка 2011) — аргентынскі пісьменьнік, эсэіст, мастак.

Эрнэста Сабата
Ernesto Sábato
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	24 чэрвеня 1911 Рохас, правінцыя Буэнас-Айрэс, Аргентына
Памёр	30 красавіка 2011 (99 гадоў) Santos Lugares[d], Трэс-дэ-Фэбрэра[d], Буэнас-Айрэс, Аргентына
Дзеці	Mario Sábato[d] і Jorge Federico Sabato[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пісьменьнік, эсэіст, мастак
Гады творчасьці	1945 — сакавік 2004
Кірунак	экзыстэнцыялізм
Жанр	раман, эсэ
Мова	гішпанская мова
Дэбют	«Індывід і сусьвет» (1945)
Прэміі	Ерусалімская прэмія (1989)
Узнагароды	ганаровы доктар Унівэрсытэту Мурсіі[d] (1989) Menéndez Pelayo International Prize[d] (1997) Gold Medal of the Círculo de Bellas Artes[d] (2002) Gran Premio de Honor de la SADE[d] (1974) Q130852616? (2002)
Подпіс
Эрнэста Сабата ў Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў шматдзетнай сям’і (дзясяты з адзінаццаці дзяцей). Вучыўся на фізыка-матэматычным факультэце Нацыянальнага ўнівэрсытэту Ла-Платы, прымаў актыўны ўдзел у моладзевым камуністычным руху, быў дэлегатам Брусэльскага антыфашысцкага кангрэсу (1934).

У 1934—1935 спрабаваў пісаць у Парыжы раман «Бязгучная крыніца» (часткова апублікаваны).

У 1938 абараніў у Буэнас-Айрэсе доктарскую дысэртацыю па касьмічнай радыеактыўнасьці, атрымаў стыпэндыю для працы ў Лябараторыі Жоліё-Кюры ў Парыжы, дзе, сярод іншага, зблізіўся зь сюррэалістамі. У 1939 пераехаў з Францыі ў ЗША, дзе працаваў у тэхналягічным інстытуце Масачусэтсу, у 1940 вярнуўся ў Буэнас-Айрэс, выкладаў ва ўнівэрсытэце. У выніку вострага экзыстэнцыяльнага крызісу ў 1943 адышоў ад навукі. Пасьля газэтных і часопісных выступаў супраць дыктатуры Хуана Пэрона быў змушаны ў 1945 пакінуць выкладаньне.

26 студзеня 2006 г., разам з Габрыелем Гарсія Маркесам, Эдуарда Галеана, Паблё Міланэсам, Фрэйем Бэта й іншымі вядомымі дзеячамі культуры, выступіў з патрабаваньнем пра падаваньне незалежнасьці Пуэрта-Рыка.

Творчасьць

З 1941 супрацоўнічаў з часопісам «Сур», блізкім Борхэсу й яго кругу. Дэбютнай кнігай Сабата стала складанка філязофскіх эсэ «Індывід і сусьвет» (1945, першая прэмія гораду Буэнас-Айрэс і ганаровая прэмія Зьвязу пісьменьнікаў Аргентыны). У 1948 зьявіўся яго экзыстэнцыялісткі раман «Тунэль», які выклікаў вялікую цікавасьць у Аргентыне й за мяжой (ініцыятарам выданьня ў Францыі быў Альбэр Камю; кнігу тут жа перавялі больш на дзясятак моў, экранізаваная ў 1952, 1977 і 1987, спэктакль Д.Грэма-Янга па ёй быў паказаны на Эдынбурскім тэатральным фэсьце ў 2004 годзе). Два іншых рамана — «Пра герояў і магілы» (1961, папулярнай стала кампазыцыя па яго матывах «Раманс пра сьмерць Хуана Лавалье» на музыку Эдуарда Фала; іншая частка рамана экранізаваная ў 1979 Марыё Сабата, сынам пісьменьніка) і «Авадон-зьнішчальнік» (1974, Вялікая прэмія Зьвязу пісьменьнікаў Аргентыны) — умацавалі славу Сабата як аднаго з найбуйнейшых раманістаў Лацінскай Амэрыкі.

Сабата — мастак

У апошнія гады з-за мэдычнай забароны пісаць і чытаць Сабата займаецца толькі жывапісам. Яго выставы праходзілі ў Парыжы, Мадрыдзе, Сан-Паўлу.

Прызнаньне

• Прэмія Мэдычы (Італія, 1977).
• Прэмія «Мігель дэ Сэрвантэс» (Гішпанія, 1984).
• Ерусалімская прэмія (1989, Ізраіль).
• Ганараваны чалец Ордэна францускага легіёну (1987)
• Ганаровы доктар унівэрсытэту Мурсіі (Гішпанія), Расарыё (Аргентына), Турынскага ўнівэрсытэту (Італія) і інш.

У 1983—1984 па даручэньні прэзыдэнта краіны Раўля Альфонсіну ён узначальваў Нацыянальную Камісію па справе пра масавае зьнікненьне людзей пры ваеннай дыктатуры 1976—1983 (справаздача пра рассьледаваньне «Ніколі больш» апублікаваны ў 1984).

Вонкавыя спасылкі

Эрнэста Сабата — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў