Царква Сьвятога Мікіты (Зьдзітава)

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Царква Сьвятога Мікіты (неадназначнасьць).

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Сьвятога Мікіты
Царква Сьвятога Мікіты, аўтэнтычны выгляд
Краіна	Беларусь
Вёска	Зьдзітава
Каардынаты	52°11′47″ пн. ш. 24°03′32″ у. д. / 52.19639° пн. ш. 24.05889° у. д. / 52.19639; 24.05889Каардынаты: 52°11′47″ пн. ш. 24°03′32″ у. д. / 52.19639° пн. ш. 24.05889° у. д. / 52.19639; 24.05889
Канфэсія	Беларускі экзахат
Эпархія	Берасьцейская і Кобрынская япархія
Архітэктурны стыль	заходнепалеская школа дойлідзтва
Першае згадваньне	1502
Дата заснаваньня	1502
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Царква Сьвятога Мікіты на мапе Беларусі ± Царква Сьвятога Мікіты Царква Сьвятога Мікіты
Царква Сьвятога Мікіты на Вікісховішчы

Царква́ Сьвято́га Мікі́ты — помнік архітэктуры XVI—XVIII стагодзьдзяў у Зьдзітаве. Знаходзіцца ў цэнтры вёскі, на правым беразе ракі Мухаўца. Пры пабудове была ў юрысдыкцыі Сьвятога Пасаду, цяпер — у валоданьні Маскоўскага патрыярхату. Твор традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока, мастацкае аблічча якога пацярпела ў выніку надбудовы купала-цыбуліны. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Утварае адзіны ансамбль з званіцай.

Гісторыя рэдагаваць

Царква па надбудове купала-цыбуліны

Вялікае Княства Літоўскае рэдагаваць

Царкву ў Зьдзітаве збудавалі ў 1502 годзе з дрэва, па чым неаднаразова перабудоўвалі, у тым ліку ў 1787 годзе.

Пад уладай Расейскай імпэрыі рэдагаваць

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Зьдзітава апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, царква працягвала дзеяць як уніяцкая. Аднак па гвалтоўнай ліквідацыі Ўніяцкай царквы ў 1839 годзе расейскія ўлады адабралі будынак царквы ў Сьвятога Пасаду і перадалі ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскага патрыярхату).

Найноўшы час рэдагаваць

У 1990-я гады ў выніку рэканструкцыі замест купала-бані паставілі бляшаны купал-цыбуліну, заменены ў 2010-я гады на пазалочаны з сучасным 8-канцовым маскоўскім крыжам.

Архітэктура рэдагаваць

Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока. У шырыню складае 9,4 мэтра, 15,65 мэтра ў даўжыню і 6 мэтраў у вышыню. Складаецца з трох прастакутных аб’ёмаў: асноўнага, бабінца і апсыды. Дах гонтавы, шматскатны, завершаны невялікім барабанам з купалам. З бакоў да апсыды далучаюцца вузкія невысокія рызьніцы пад аднасхільным дахам. У XIX ст. каля ўваходу паставілі каркасны тамбур. Сьцены вэртыкальна ашаляваныя і ўмацаваныя сьцяжкамі. Вокны высокія, прастакутныя.

Каля царквы разьмяшчаецца 2-ярусная каркасная драўляная званіца, квадратная ў пляне, пад шатром. Комплекс характарызуецца манумэнтальнасьцю, удалымі прапорцыямі і архітэктурна-мастацкай выразнасьцю^[1].

Крыніцы рэдагаваць

^ Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 223.

Літаратура рэдагаваць

Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.

[1] Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 223.

[1]