Уладзімер (Украіна)
места ў Валынскай вобласьці Ўкраіны
(Перанакіравана з «Уладзімір-Валынскі»)
Уладзі́мер (па-ўкраінску: Володимир) — места абласнога падпарадкаваньня ў Валынскай вобласьці Ўкраіны, на рацэ Лузе. Адміністрацыйны цэнтар Уладзімер-Валынскага раёну. Плошча 16,05 км². Насельніцтва на 2023 год — 38 000 чал.
| Уладзімер лац. Uładzimier | |||||
| укр. Володимир | |||||
| |||||
| |||||
| Першыя згадкі: | 988 | ||||
| Магдэбурскае права: | 17 ліпеня 1509 | ||||
| Краіна: | Украіна | ||||
| Вобласьць: | Валынская | ||||
| Плошча: | 16,05 км² | ||||
| Вышыня: | 174 м н. у. м. | ||||
| Насельніцтва (2009) | |||||
| колькасьць: | 38 429 чал. | ||||
| шчыльнасьць: | 2394,33 чал./км² | ||||
| Часавы пас: | UTC+2 | ||||
| летні час: | UTC+3 | ||||
| Тэлефонны код: | +380-3342 | ||||
| Паштовыя індэксы: | 44700—44709 | ||||
| КОАТУУ: | 0710200000 | ||||
| Геаграфічныя каардынаты: | 50°50′53.002″ пн. ш. 24°19′19.999″ у. д. / 50.84805611° пн. ш. 24.32222194° у. д.Каардынаты: 50°50′53.002″ пн. ш. 24°19′19.999″ у. д. / 50.84805611° пн. ш. 24.32222194° у. д. | ||||
Уладзімер на мапе Ўкраіны   Уладзімер | |||||
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |||||
| Меская рада | |||||
Знаходзіцца за 72 км ад Луцку. Чыгуначная станцыя на лініі Ковель — Чырванаград.
Гісторыя
рэдагаваць- 988: першы пісьмовы ўспамін у Аповесьці мінулых часоў; быў цэнтрам Уладзімера-Берасьцейскай праваслаўная япархіі.[1]
- XII стагодзьдзе: сталіца ўдзельнага Валынскага княства, з 1199 — Галіцка-Валынскага княства.[1]
- 1322: у складзе Вялікага Княства Літоўскага.
- 1469, 1491, 1495, 1499: набегі заволскіх і крымскіх татараў на Ўладзімер.
- 17 ліпеня 1509: атрымаў Магдэбурскае права і герб з выявай Сьв. Георгія на кані, які дзідай коле цмока.[1]
- 1554: у месьце збудавалі драўляны касьцёл Сьвв. Яўхіма і Ганны.
- 1565-1566: у Валынскім ваяводзтве, цэнтар павету.
- 1569: паводле ўмоваў Люблінскай уніі перайшоў да Каралеўства Польскага.
- XVII стагодзьдзе: ва Ўладзімеры працавала друкарня.
- 1719: у месьце пачала сваю дзейнасьць місія езуітаў (з 1772—1773 — рэзыдэнцыя).
- XVIII стагодзьдзе: Уладзімерская базылянская школа пачала называцца калегіюмам, мела 6 клясаў.
- 1751: касьцёл Сьвв. Яўхіма і Ганны (з 1752 — мураваны) перайшоў да ордэна капуцынаў.
- 1780: у месьце збудавалі мураваную вуніяцкую капліцу Сьв. Язафата Кунцэвіча.
- 1795: у выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, цэнтар павету Валынскай губэрні.
- 1921: згодна з Рыскай мірнай дамовай увайшоў у склад міжваеннай Польскай Рэспублікі, цэнтар павету Валынскага ваяводзтва.
- 1939: у складзе Ўкраінскай ССР.
- 23 чэрвеня 1941 — 20 ліпеня 1944: знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй.
Насельніцтва
рэдагаваць- XIX стагодзьдзе: 1861 год — 5905 чал., у тым ліку 810 каталікоў і 3953 юдаісты.[2]
- XX стагодзьдзе: 1911 год — 15 621 чал., зь их 7060 юдаістаў (45,2%), 6610 праваслаўных (42,31%), 1901 каталікоў (12,17%); 1935 год — 21 177 чал., зь іх 11 210 палякаў (41,25%), 10 406 габрэяў (38,29%), 5025 украінцаў (18,49%), 536 прадстаўнікоў іншых нацыянальнасьцяў (1,97%); 1970 год — 28 тыс. чал.[3]; 1991 год — 40,3 тыс. чал.[4]
- XXI стагодзьдзе: 2009 год — 38 429 чал.
Славутасьці
рэдагаваць- Будынак вайсковага камісарыяту (былы Афіцэрскі сход, 1900)
- Будынак гістарычнага музэю (1912)
- Земляныя валы старажытнарускага гарадзішча (X—XIII стагодзьдзі)
- Камяніца генэрала Чарнаглазава (узор драўлянай архітэктуры, 1879)
- Касьцёл езуітаў (1776, цяпер царква Раства Хрыстова)
- Касьцёл Сьв. Яўхіма і Ганны (1772)
- Кірха (1929, цяпер царква Сьв. Язафата)
- Кляштар дамініканаў (1789)
- Ладамірскія могілкі (магілы вядомых месьцічаў, магілы ваяроў расейскага і савецкага войска)
- Царква Сьв. Георгія (вайсковы храм, 1908)
- Царква Сьв. Міколы (1780)
- Царква-ратонда Сьв. Васіля (XIII—XIV стагодзьдзі)
- Усьпенская царква (Мсьціславаў храм, 1156—1160) — найстаражытнейшы храм Валыні, пахавальня галіцка-валынскіх князёў
Галерея
рэдагаваць-
Усьпенская царква -
Інтэр’ер царквы -
Былы касьцёл езуітаў -
Васільеўская царква-ратонда
Месты-сябры
рэдагавацьАсобы
рэдагаваць- Агатангел Крымскі (1871—1942) — украінскі гісторык, пісьменьнік і перакладнік, адзін з арганізатараў Акадэміі навук Украіны (1918)
- Язафат Кунцэвіч (1580—1623) — беларускі царкоўны дзяяч, сьвяты пакутнік
- Аляксандар Цынкалоўскі (1898—1983) — гісторык, археоляг, краязнавец
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б в Валерый Паўднякоў. Уладзімір // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 686
- ^ Włodzimierz // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIV: Worowo — Żyżyn. — Warszawa, 1895. S. 169
- ^ Владимир-Волынский // Большая советская энциклопедия, 3-е изд.: в 30 т. / Гл. ред. А.М. Прохоров. — М.: Сов. энциклопедия, 1969—1978.
- ^ Владимир-Волынский // Большой энциклопедический словарь / Гл. ред. В. П. Шишков. — М.: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998. — 640 с.: ил. ISBN 5-85270-262-5.