Суахілі

адна з моваў банту

Суахі́лі або Кісуахілі (на суахілі: Kiswahili) — мова групы банту, якая ўжываецца ва ўсходняй Афрыцы. Суахілі выкарыстоўвае лацінскае пісьмо, прынесенае місіянэрамі ў XIX стагодзьдзі. Адна з найбольш значных і распаўсюджаных моваў у Афрыцы. Суахілі выконвала аддаўна ролю «лінгва франка» для народаў Усходняй Афрыкі. Каморская мова, на якой размаўляюць на Каморскіх астравах, часам лічыцца дыялектам суахілі, аднак спэцыялісты клясыфікаюць яе асобнай мовай. У Кеніі і некаторых рэгіёнах Уганды маецца асобная гаворка, якая ўзьнікла на падставе сумесі суахілі і ангельскае мовы.

Суахілі
Swahili, Kiswahili
Ужываецца ў Танзаніі, Кеніі, Уганьдзе, Руаньдзе, Бурундзі, Конга, Самалі, Мазамбіку, на Каморскіх астравох
Рэгіён суахілі[d]
Колькасьць карыстальнікаў 5—10 млн — родная мова, каля 80 млн — другая мова
Клясыфікацыя нігера-кангалескія мовы

 мовы банту
  суахілі

Афіцыйны статус
Афіцыйная мова ў Кеніі, Уганьдзе, Танзаніі
Рэгулюецца Baraza la Kiswahili la Taifa (Танзанія)
Пісьмо лацінскае пісьмо і Swahili Ajami[d]
Коды мовы
ISO 639-1 sw
ISO 639-2(Б) swa
ISO 639-2(Т) swa
ISO 639-3 swa

Ацэначная колькасьць носьбітаў суахілі шырока вар’іруецца ад 50 млн да больш за 100 млн чалавек. Суахілі зьяўляецца нацыянальнай мовай у наступных краінах, як то Танзанія, Кенія, Уганда, Дэмакратычная Рэспубліка Конга і Паўднёвы Судан. Суахілі таксама зьяўляецца адной з працоўных моваў афрыканскага зьвязу і афіцыйна прызнана ў якасьці агульнапрынятай мовы Ўсходне-Афрыканскай супольнасьці.

Суахілі зазнала значны ўплыў арабскае мовы, што зьвязана з важнай роляй арабскіх гандляроў у рэгіёне. Напрыклад, слова kitabu («кніга») паходзіць ад арабскага слова كتاب («kitābu»). Тым ня менш, формай множнага ліку слова «кнігі» на суахілі зьяўляецца vitabu, такім чынам маючы граматыку банту, у якой прэфікс ki- адзіночнага ліку перацякае ў прэфікс vi- для множнага ліку.

У 2018 годзе Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка зацьвердзіла выкладаньне суахілі ў школах як дадатковы прадмет[1]. Выкладаньне пачалося ў 2020 годзе. Улады гэтае краіны спадзяюцца, што мова стане «лінгва франка» для народаў усходняе Афрыкі[2].

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць