Рэфлюксная хвароба
Рэфлюксная хвароба (анг. reflux — вяртаньне) — закідваньне страўнікавага зьмесьціва ў стрававод і ротавую поласьць, што раздражняе сьлізьніцу стрававода.
| Рэфлюксная хвароба | |
 Рэнтген закіда рэчыва са страўніка ў стрававод (2009 г.) | |
| Сынонімы | кіслотны рэфлюкс, гастраэзафагеяльная рэфлюксная хвароба (ГЭРХ) |
|---|---|
| Спэцыяльнасьць | гастраэнтэралёгія |
| Сымптомы | кіслая пякотка, смыленьне ў грудзях |
| Ускладненьні | язвавая хвароба, бранхіт |
| Працягласьць | 6-8 месяцаў |
| Прычыны | парушэньне замыканьня ніжняй страваводнай сьціскальніцы |
| Фактары рызыкі | атлусьценьне, кіла і тытунепаленьне |
| Мэтад дыягностыкі | эндаскапія і замер кіслотнасьці стрававода |
| Прафіляктыка | 5-разовае сталаваньне, шпацыр пасьля ежы, выключэньне алькаголю і кавы |
| Лячэньне | аднова напругі страваводнай сьціскальніцы, нэўтралізаваньне салянай кісьлі |
| Лекі | процігістамінны і процікіслотны сродкі |
| Частасьць | звыш 10% людзей |
| Рэфлюксная хвароба ў Вікісховішчы | |
Узьнікае з прычыны парушэньня замыканьня ніжняй страваводнай сьціскальніцы пасьля праходу харчовай кашыцы па страваводзе ў страўнік[1]. Тады кіслае зьмесьціва страўніка замест руху ўніз у кішачнік можа наадварот патрапіць уверх у стрававод. Асяродзьдзе страваводу ёсьць слабакіслым (або нэўтральным), таму апёк паступова выклікае запаленьне страваводу. Ускладненьне хваробы выклікае ацёк, эрозію і язву з крывацёкамі[2]. Часам шматслойны плоскі эпітэлій стрававода перараджаецца ў кішачны цыліндрычны эпітэлій (стрававод Барэта), што ёсьць перадракам. Хвароба найчасьцей даходзіць да раку стрававода ў краінах Азіі, дзе ўжываюць празьмерна гарачую ежу і мае пашырэньне рассмоктваньне насваю. Іншым ускладненьнем бывае хранічны бранхіт і бранхіяльная астма, бо стрававод злучаецца з гартаньню, трахеяй і дыхнікамі. Такая пагроза існуе, калі кіслае зьмесьціва страўніка з бактэрыямі падымаецца да ротавай поласьці, якое тады закідваецца праз трахею ў дыхнікі[3].
У 1925 годзе ўпершыню апісалі праявы хваробы, якую ў 1935 годзе амэрыканскі гастраэнтэроляг Ашэр Ўінкэльстайн назваў рэфлюкснай.
Папярэджаньне
рэдагавацьПрадухіленьню хваробы спрыяе прыём ежы 4-5 разоў на дзень дробнымі порцыямі. Пасьля сталаваньня варта рабіць прагулку працягласьцю 20-40 хвілінаў. Карысна пазьбягаць прыёму ежы лежачы. Таксама варта ўнікаць вострай, вэнджанай і салёнай ежы, бо тая ёсьць сакагоннай і выклікае ўтварэньне вялікай колькасьці салянай кісьлі. Адначасна карысна адмовіцца ад спажываньня вырабаў, якія пашыраюць, аслабляюць і расслабляюць ніжнюю страваводную сьціскальніцу. У прыватнасьці варта адмовіцца ад тытунепаленьня праз разбуральнае ўзьдзеяньне нікатыну і іншых прадуктаў тытунёвага дыму на стрававод. У сувязі з падобнай шкодай карысна пазьбягаць усялякіх алькагольных напояў. Таксама варта выключыць каву праз наяўнасьць кафэіну. Урэшце карысным ёсьць сон з прыўзьнятай галавой[3].
Чыньнікі
рэдагавацьУзьнікненьню хваробы спрыяе пасьпешлівы прыём ежы, атлусьценьне, маларухомы лад жыцьця, злоўжваньне алькаголем, паленьне і малакроўе[3].
Праявы
рэдагавацьХвароба выяўляецца празь пякотку і смыленьне ў грудзях. Таксама адзначаецца боль у языку і дзяснах, прыступ спазмы ў дыхніках[3]. Суправаджаецца кіслай адрыжкай і кіслым прысмакам у роце[1].
Дыягназ
рэдагавацьДля вывучэньня закідаў страўнікавай сакрэцыі ў стрававод зонд з капсуламі апускаюць праз нос у стрававод і страўнік, дзе вымяраюць частасьць і шчыльнасьць закідаў. Для ўнутранага агляду страваводнай сьціскальніцы і пашкоджаньня (запаленьня, ацёка і язвы) стрававода выкарыстоўваюць эндаскоп[3].
Лячэньне
рэдагавацьЦягам 6-8 месяцаў ажыцьцяўляецца прыём процігістамінных лекаў для адновы напругі ніжняй страваводнай сьціскальніцы і процікіслотных лекаў для зьмяншэньня кіслотнасьці ў страваводзе праз нэўтралізаваньне сакрэцыі салянай кісьлі. Пры ўскладненьні напругу ніжняй страваводнай сьціскальніцы павышаюць шляхам плястычнай апэрацыі[3] (фундаплікацыя).
Беларусь
рэдагавацьНа 2014 год каля 20% дарослага насельніцтва Беларусі цярпела ад рэфлюкснай хваробы[1].
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б в Сьвятлана Барысенка. Што ядзім? Як выпіваем // Зьвязда : газэта. — 14 жніўня 2014. — № 152 (27762). — С. 1, 4. — ISSN 1990-763x.
- ^ Сьвятлана Барысенка. Страваваньне без пакут // Зьвязда : газэта. — 28 чэрвеня 2012. — № 123 (27238). — С. 3. — ISSN 1990-763x.
- ^ а б в г д е Сьвятлана Барысенка. Пякотка можа прывесьці да раку // Краіна здароўя. — 14 студзеня 2009. — № 1 (115). — С. 6.
 |
Гэта — накід артыкула па мэдыцыне. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |