Мікола Хаўстовіч
Мікола Хаўстовіч (10 жніўня 1959, вёска Млынка, Слуцкі раён, Менская вобласьць, БССР, СССР) — беларускі і польскі літаратуразнаўца, перакладнік гісторык беларускай літаратуры, выкладнік БДУ, прафэсар Варшаўскага ўнівэрсытэту[1].
Мікола Хаўстовіч | |
| Дата нараджэньня | 10 жніўня 1959 |
|---|---|
| Месца нараджэньня | вёска Млынка, Слуцкі раён, Менская вобласьць, БССР, СССР |
| Месца вучобы | Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт |
| Занятак | гісторык, літаратуразнаўца, гісторык літаратуры, перакладнік, прафэсар унівэрсытэту, літаратар |
| Навуковая сфэра | Літаратуразнаўства, беларусіка, пераклад |
| Месца працы | Варшаўскі ўнівэрсытэт, катэдра беларусістыкі |
| Вядомы як | дасьледнік творчасьці Яна Баршчэўскага і беларускай літаратуры 19 ст. |
| Навуковая ступень | Доктар філялягічных навук (2003), прафэсар (2009) |
ЖыцьцяпісРэдагаваць
Нарадзіўся ў 1959 г. на Случчыне. Скончыў Беліцкую СШ у 1976 г. Служыў у войску.
У 1980-1985 гг. вучыўся на філялягічным факультэце БДУ. У 1985-1988 гг. працаваў настаўнікам на Случчыне. У 1988-1991 гг. вучыўся ў асьпірантуры пры катэдры беларускае літаратуры, пасьля - выкладнік названае катэдры. З 1993 г. выкладнік, старшы выкладнік, дацэнт катэдры гісторыі беларускае літаратуры. З 2000 г. - загаднік катэдры гісторыі беларускае літаратуры[2].
У 1993 г. абараніў кандыдацкую дысэртацыю "Беларускі літаратурна-грамадзкі рух 30-40 гг. ХІХ ст." , а ў 2003 г. - доктарскую дысэртацыю "Мастацкі мэтад Яна Баршчэўскага і развіцьцё беларускай літаратуры 30-40 гг. ХІХ ст."[3]
Дасьледуе беларускую літаратуру XVIII-ХІХ стагодзьдзяў. У кастрычніку 2005 года камандзіраваны на катэдру беларусістыкі Варшаўскага унівэрсытэту[4].
Аўтар каля 300 публікацыяў, у тым ліку шматлікіх манаграфіяў[5]. Перакладае з польскай мовы[6].
Жыве і працуе ў Варшаве.
Абраныя працыРэдагаваць
● Новыя аспекты праграмы па беларускай літаратуры XVIII-XIX стагоддзяў: Вучэбна-метадычны дапаможнік. - Мінск: БДУ, 1994. - 54 с. (У сааўтарстве).
● ХІХ стагоддзе: Навукова-літаратурны альманах / Уклад., уступныя артыкулы, падрыхтоўка тэкстаў, пераклад з польск. мовы і камент. М. Хаўстовіча. - Мінск: БДУ, 1999. - Кн. першая. - 214 с.
● Гісторыя беларускай літаратуры ХІ-ХІХ стст.: Праграма. - Мінск: БДУ, 1999. - 44 с. (У сааўтарстве).
● ХІХ стагоддзе: Навукова-літаратурны альманах / Уклад., уступныя артыкулы, падрыхтоўка тэкстаў, пераклад з польск. мовы і камент. М. Хаўстовіча. - Мінск: БДУ, 2000. - Кн. другая. - 224 с.
● Беларуская літаратура XVIII-XIX стагоддзяў: Зборнік тэкстаў / Склад. і аўтар камент. М.В. Хаўстовіч. - Мн: БДУ, 2000. - 229 с.
● Гісторыя беларускай літаратуры 30-40-х гг. ХІХ ст.: Дапаможнік для студэнтаў філал. спец. вышэйш. навуч. устаноў. - Мінск: БДУ, 2001. - 171 с.
● На парозе забытае святыні: Творчасць Яна Баршчэўскага. - Мінск: ВТАА "Права і эканоміка", 2002. - 186 с.
● Мастацкі метад Яна Баршчэўскага. - Мінск: БДУ, 2003. - 204 с.
● Беларуская літаратура: Хрэстаматыя. Частка першая (другая палова XVIII - першая палова ХІХ стст). Дапаможнік для польскіх студэнтаў па спецыяльнасці "Беларуская філалогія". - Мн., 2006. - 224 с.
● Беларуская літаратура: Хрэстаматыя. Частка другая. (Другая палова ХІХ ст.) Дапаможнік для польскіх студэнтаў па спецыяльнасці “Беларуская філалогія” / Уклад. і камент. М. Хаўстовіча. Мн., 2006. − 204 с.
● Беларуская літаратура: Хрэстаматыя. Частка трэцяя (1901-1920). Дапаможнік для польскіх студэнтаў па спецыяльнасці "Беларуская філалогія". - Мн., 2006. - 305 с.
● Айчына здалёку і зблізку: Ігнацы Яцкоўскі і Аляксандар Рыпінскі. - Мн., 2006. - 280 с.
● Тэкля з Бажымоўскіх Урублеўская і яе літаратурная спадчына // Беларусь і беларусы ў прасторы і часе: Зборнік да 75-годдзя прафесара Адама Мальдзіса / Пад рэд. С. Запрудскага, А. Фядуты, З. Шыбекі. – Мн.: Лімарыус, 2007. – С. 218–234.
● Жыццё і творчасць Рамуальда Падбярэскага. Мн., 2008. – 148 с.
● “Я, хоць і не паэта…” // Arche. 2008. № 7–8. С. 880–923.
● Творчасць Яна Баршчэўскага вачыма рускага чалавека // Arche. 2009. № 4. С. 385–400.
● Аляксандар Рыпінскі: знаёмы і незнаёмы // Arche. 2009. № 5. С. 281–395.
● Літаратурна-выдавецкая дзейнасць Аляксандра Рыпінскага ў Лёндане, [у:] Your Sun Shall Never Set Again, And Yuor Moon Shall Wane No More: Essays in Honor of Fr Alexander Nadson on the Occasion of his Eightieth Birthday and Fiftieth Anniversary of His Priesthood – Сонца тваё не закоціцца, і месяц твой не схаваецца: Зборнік артыкулаў па беларусістыцы і багаслоўі ў гонар 80-годзьдзя з дня нараджэньня і 50-годзьдзя сьвятарства айца Аляксандра Надсана, Мінск 2009, с. 190–203.
● Шляхамі да беларускасці: Нарысы, артыкулы, эсэ, Варшава 2010, 648 с.
● Гісторыя беларускай літаратуры (ХІ-ХІХ стагоддзі): Тыпавая вучэбная праграма для вышэйшых навучальных устаноў /у сааўтарстве, Мінск 2011, 66 с.
● Даследаванні і матэрыялы: Літаратура Беларусі XVIII–XIX стагоддзяў, том першы, Варшава, 2014.
● Даследаванні і матэрыялы: Літаратура Беларусі XVIII–XIX стагоддзяў, том другі, Варшава, 2016.
● Даследаванні і матэрыялы: Літаратура Беларусі XIX – пачатку XX стагоддзя, том трэці, Варшава, 2017.
● Даследаванні і матэрыялы: Літаратура Беларусі канца XVIII–XIX стагоддзя, том чацвёрты, Варшава, 2018.
● Даследаванні і матэрыялы: Літаратура Беларусі XIX – пачатку XX стагоддзя, том пяты, Варшава, 2019.
● Даследаванні і матэрыялы: Літаратура Беларусі XIX стагоддзя, том шосты, Варшава, 2020.
● Даследаванні і матэрыялы: Літаратура Беларусі XIX стагоддзя, том сёмы, Варшава, 2021.
● Даследаванні і матэрыялы: Літаратура Беларусі XIX стагоддзя, том восьмы, Варшава, 2022.
Абраныя перакладыРэдагаваць
● Пільштынова С. Авантуры майго жыцця / Пераклад з польскае мовы, каментарыі. - Мн.: Маст. літ., 1993. - С. 19-379.
● Баршчэўскі Я. Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях / Пераклад з польскае мовы, пасляслоўе, каментарыі. - Мн.: Юнацтва, 1996. - С. 5-261.
● Станкевіч С. Беларускія элемэнты ў польскай рамантычнай паэзіі: V. Балады і рамансы А. Міцкевіча / Пераклад з польскае // Спадчына. - 1998. - № 6. - С. 75-159.
● Равускі Г. Князь Радзівіл Пане Каханку (Раздзел з "Успамінаў Сапліцы) / Пераклад з польскае, каментарыі // Полымя. - 2000. - № 6. - С. 131-150.
● Ходзька І. Успаміны квестара / Пераклад з польскае, каментарыі // Край-Kraj. Дыялог на сумежжы культур: Polonica-Lithuanica-Albaruthenica / Рэд. А. Агееў і Я. Іваноў. - Магілёў: Магілёўск. абл. друкарня, 2000. - С. 167-245.
● Яцкоўскі І. Аповесць з майго часу, або Літоўскія прыгоды (урывак) / пераклад з польскае // Працы кафедры гісторыі беларускае літаратуры Белдзяржуніверсітэта: Навуковы зборнік / Пад агульн. рэд. М. Хаўстовіча. Выпуск восьмы. − Мн.: Права і эканоміка, 2007. − С. 167–237.
● Ходзька І. Успаміны квестара / пер. з польскае мовы, прадмова і камент. – Мн.: Universitas, 2007. – 204 с.
● Ганна Мастоўская. Не заўсёды так робіцца, як гаворыцца / Пераклад і каментар // Працы кафедры гісторыі беларускае літаратуры Белдзяржуніверсітэта: Навуковы зборнік, выпуск дзевяты. Мн., 2008. С. 169–196.
● Яцкоўскі І. Аповесць з майго часу, альбо Літоўскія прыгоды / Пераклад і каментар // Arche. 2008. № 7–8. С. 924–1055.
● Аляксандар Рыпінскі. Беларусь / пераклад з польскае мовы і каментар // Arche. 2009. № 5. С. 202–280.
● Баляслаў Прус. "Лялька" // Arche. 2010. № 4. С. 441–583.
● Ігнацы Яцкоўскі, Аповесць з майго часу, альбо Літоўскія прыгоды / укладане, пераклад, пасляслоўе і каментар, Варшава 2010, 290 с.
КрыніцыРэдагаваць
- ^ Prof. dr hab. Mikalaj Chaustowicz, [у:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI), https://nauka-polska.pl/#/profile/scientist?id=131750&_k=mwpwzr
- ^ Біяграфія
- ^ Біяграфія
- ^ Мікола Хаўстовіч / Часопіс ARCHE-Пачатак, https://web.archive.org/web/20220903135855/https://store.arche.by/authors/608
- ^ Хаўстовіч Мікола Валянцінавіч / Філалагічны факультэт БДУ, https://philology.bsu.by/by/tsentry/1853-kha-stovich-mikola-valyantsinavich
- ^ Мікола Хаўстовіч / ПрайдзіСвет, http://prajdzisvet.org/translators/77-khaustovich-mikola.html