Марк (эвангеліст)

	Марк
	Μάρκος
	Марк
Сьвяты
Сьвецкае імя	Ян
Нарадзіўся	I стагодзьдзе
Памёр	25 красавіка 68
Дзень памяці	25 красавіка
Атрыбуты	крылаты леў
	Марк у Вікісховішчы

Марк (па-габрэйску: מרקוס‎, па-старажытнагрэцку: Μάρκος; ? — 25 красавіка 68, Александрыя, Эгіпет) — адзін з чатырох эвангелістаў, першы япіскап александрыйскі і заснавальнік Копцкай царквы.

Жыцьцяпіс

Паводле паходжаньня юдэй. Месца нараджэньня дакладна невядомае; паводле біблейскага паданьня нарадзіўся ў Ерусаліме падчас валадарства Актавіяна Аўгуста; паводле копцкай традыцыі — у Кірэне^[1].

У другім Эвангельлі сустракаецца эпізод зь юнаком, які падчас арышту Ісуса бег за ім увасьлед у адной коўдры ды быў затрыманы рымскімі жаўнерамі, аднак здолеў уцячы голы, пакінуўшы покрыў у руках жаўнера (Мк. 14:51—52). Паводле меркаваньня большасьці дасьледнікаў, гэтым юнаком быў сам аўтар Эвангельля Марк.

Ягоная маці Марыя была гарачай пасьлядоўніцай Ісуса Хрыста, і ейны дом служыў месцам сходак для ягоных прыхільнкаў. Тут Марк далучыўся да хрысьціянскай суполкі і першапачатковае імя Ян замяніў на Марк (у некаторых месцах пісаньня менаваны Ян Марк^[2]). Тутсама хаваўся й апостал Пётар пасьля цудоўнага вызваленьня зь вязьніцы (Дзеі, 12:12).

Яшчэ ў юнацтве браў удзел у мэсіянскай дзейнасьці апосталаў Паўла і Барнабы. Належаў да сямідзесяці апосталаў — вучняў Хрыста — і быў відавочцам некаторых падзей з эвангельскай гісторыі. Зьяўляючыся спадарожнікам апосталаў Паўла і Барнабы, вёў прапаведніцкую дзейнасьць у Антыёхіі (Сырыя), а потым з Барнабам наведаў востраў Кіпр.

Пасьля стаў неадлучным спадарожнікам апостала Пятра, які ў сваім першым пасланьні называе яго сваім духоўным сынам. Калі апостал Пётар знаходзіўся ў рымскім зьняволеньні (60—61), Марк служыў яму як адданы і шчыры вучань. Паводле паданьня, тут апостал Марк напісаў для навернутых у хрысьціянства паганцаў сваё Эвангельле. Пра яго ўхвальна адзываецца і апостал Павал у сваіх пасланьнях.

Мазаіка ў Нэа-Моні

Пасьля пакутніцкай сьмерці Пятра і Паўла ў Рыме Марк пасяліўся ў эгіпецкай Александрыі, дзе заснаваў хрысьціянскую царкву і быў яе першым япіскапам. Прапаведуючы Дабравесьце, падарожнічаў па Лібіі, наведаў унутраныя вобласьці Афрыкі.

Вярнуўшыся ў Александрыю, Марк умацоўваў вернікаў, што абудзіла нянавісьць паганцаў. Прадбачачы хуткую сьмерць, апостал прызначыў сабе пераемнікаў — япіскапа Ананію і трох прэсьбітараў. Падчас аднаго з набажэнстваў язычнікі схапілі, зьбілі яго і кінулі ў вязьніцу. Ранкам 25 красавіка 68 натоўп пацягнуў Марка на суд, аднак па дарозе эвангеліст памёр са словамі «У рукі твае, Госпадзе, аддаю дух мой».

Памяць

Хрысьціянская царква прылічыла яго да сьвятых і лічыць яго аўтарам аднаго з чатырох кананічных Дабравесьцяў.

31 студзеня 829 року мошчы апостала Марка былі перавезеныя з Александрыі ў адмыслова пабудаваны сабор сьвятога Марка ў Вэнэцыі. Пасьля пераносу апостал Марк замяніў сьвятога Тэадора ў ролі нябеснага заступніка Вэнэцыі, а сымбалем места стаў знак эвангеліста — крылаты леў.

Дзень памяці адзначаецца ў дзень ягонае сьмерці 25 красавіка, а ў Вэнэцыі яшчэ й 31 студзеня (дзень перанясеньня мошчаў).

Глядзіце таксама

Крыніцы

^ St. Mark The Apostle, Evangelist (анг.) Coptic Orthodox Chucrh Network Праверана 6 красавіка 2013 г. Архіўная копія ад 2012-11-29 г.
^ Дзеі 12:12; Дзеі, 12:25; Дзеі, 15:37

Літаратура

Скарына Ф. Творы: Прадмовы, сказанні, пасляслоўі, акафісты, пасхалія / Уступ. арт., падрыхт. тэкстаў, камент., слоўнік А. Ф. Коршунава, паказальнікі А. Ф. Коршунава, В. А. Чамярыцкага. — Мн.: Навука і тэхніка, 1990. — 207 с. — 4250 ас. — ISBN 5-343-00151-3

[CopticChurch-1] St. Mark The Apostle, Evangelist (анг.) Coptic Orthodox Chucrh Network Праверана 6 красавіка 2013 г. Архіўная копія ад 2012-11-29 г.

[2] Дзеі 12:12; Дзеі, 12:25; Дзеі, 15:37

[1]

[2]