Лешэк Дунін-Баркоўскі
Алякса́ндар (Ле́шэк) Фэрдынанд Ду́нін-Барко́ўскі гербу Лебедзь[1] (па-польску: Aleksander (Leszek) Dunin-Borkowski, 11 студзеня 1811, вёска Гарадок(uk), цяпер Залешчыцкі раён, Тарнопальская вобласьць — 30 лістапада 1896, Львоў) — польскі публіцыст, палітычны дзяяч.
Жыцьцяпіс
рэдагавацьНарадзіўся ў багатай шляхецкай сям’і. Атрымаў хатняе выхаваньне. Пазьней разам са старэйшым братам Юзэфам навучаўся ў львоўскай гімназіі.
Даведаўшыся пра пачатак паўстаньня 1830—1831, браты накіраваліся ў Польшчу. Лешэк прымаў удзел у паўстаньні ў чыне падпаручніка, быў ад’ютантам генэрала Яна Крукавецкага. У бітве пад Радамам быў паранены.
Пасьля сканчэньня паўстаньня пражываў у Караляўцы, дзе вывучаў санскрыт. Вярнуўшыся ў Львоў, распачаў актыўную літаратурную дзейнасьць.
Падчас вясны народаў у 1848 року — адзін з кіраўнікоў львоўскага Нацыянальнага камітэту(pl), рэдактар ліста імпэратару Фэрдынанду I, у якім былі выкладзеныя патрабаваньні палякаў[2]. Па сканчэньні рэвалюцыі нейкі час пражываў у Дрэздэне і Познані.
З 1850 року зноў у Галіччыне, але цягам дзесяці гадоў не праяўляў грамадзкае актыўнасьці. Пасьля прызнаньня аўтаноміі Галіччыны(pl) вярнуўся да публіцыстычнай і палітычнай дзейнасьці. Дэпутат Галіцкага сойму(pl) (1861—1872). Ініцыятар стварэньня і прэзыдэнт (1867—1884) Кракаўскага таварыства заахвочваньня мастакоў.
Творчасьць
рэдагавацьПісаў аповесьці, публіцыстычныя артыкулы, перакладаў зь некалькіх моваў.
Найлепшай з працаў стала нізка сатырычных фэльетонаў «Parafiańszczyzna», першы зь якіх апублікаваны 1 сакавіка 1843 ў «Часопісе парыскіх мод»(pl). У 1843 року выдаў ва Ўроцлаве I том «Parafiańszczyzny», у 1849 року ў Познані выйшаў II том. Кніга асуджала найвышэйшыя слаі галіцыйскага грамадзтва. Ужо пасьля выхаду першага тому ў Галіччыне выбухнуў вялізны літаратурны скандал. Рэакцыя каталіцкага духавенства была настолькі рэзкаю, што ў другім томе Баркоўскі больш не закранаў «набожную» тэматыку.
Сярод іншых твораў: «Kozak», «Orły z Herburtów» (1838), «Niepowieści i nierozprawy» (1846), «Cymbalada» (1845, 1848)[3].
Увайшоў у гісторыю польска-ўкраінскіх і польска-расейкіх стасункаў сваім афарызмам (1861): «Niema Rusi — jest Moskwa i Polska!»[4][5][6][7][8][9]. Гэты афарызм ляканічна выказаў погляды тае (даволі значнай) часткі эўрапейскай[10] і асабліва польскай інтэлігенцыі, якая «прымала як нешта цьвёрда ўсталяванае» тэорыю[11][12][13] Францыска Духінскага і падзяляла ягоныя погляды на неабходнасьць адзінства «арыйскіх» Польшчы й Русі (Украіны) супраць «туранскай» Масквы (Масковіі).
Крыніцы і заўвагі
рэдагаваць- ^ Aleksander Leszek Ferdynand hr. Dunin-Borkowski z Borkowic h. Łabędź (пол.)
- ^ Ф. И. Свистун. Прикарпатская Русь подъ владѣниемъ Австріи. Часть первая. Львов, 1895. — Стр. 257—259.
- ^ Borkowski Dunin Leszek (пол.)
- ^ Jacek Kloczkowski. Jak rozwiązać spór polsko — ukraiński? (пол.)
- ^ Ф. И. Свистун. Прикарпатская Русь подъ владѣниемъ Австріи. Часть вторая (1850—1895). Львов, 1896. — Стр. 155.
- ^ Іван Франко. Українська література в 1904 році (укр.)
- ^ Микола Легкий. Чотири маловідомі праці Івана Франка. Українське літературознавство. Зб. наук. праць, 2006, вип. 68, с. 366—399
- ^ Иван Франко. Южнорусская литература (рас.)
- ^ Дідицький Богдан (Феодосій) Андрійович (укр.)
- ^ Н. Я. Данилевский. Россия и Европа.
- ^ В. М—н. Духинский (Франциск). (ЭСБЭ) (рас.)
- ^ Іван Лисяк-Рудницький. Францішек Духінський та його вплив на українську політичну думку (укр.)
- ^ Ф. И. Свистун. Прикарпатская Русь подъ владѣниемъ Австріи. Часть вторая (1850—1895). Львов, 1896. — Стр. 105
Літаратура
рэдагаваць- Ryszard Sadaj. Kto był kim w Galicji. — Kraków: 1993. — ISBN 83-7081-089-6
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- Parafiańszczyzna Т. I(недаступная спасылка) на бачыне Польскай інтэрнэт-бібліятэкі
На гэты артыкул не спасылаюцца іншыя артыкулы Вікіпэдыі. Калі ласка, прастаўце спасылкі на яго ў іншых артыкулах. |