Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (Адэльск)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Тройцы
Краіна	Беларусь
Вёска	Адэльск
Каардынаты	53°24′16.56″ пн. ш. 23°45′40.36″ у. д.
Канфэсія	Каталіцкая царква
Эпархія	Гарадзенская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	барока
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі на мапе Беларусі Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі

Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі — помнік архітэктуры канца XVII ст. у Адэльску. Знаходзіцца ў цэнтры колішняга мястэчка. Дзейнічае. Твор традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Гісторыя

Касьцёл, каля 1900 г.

У панараме мястэчка, да 1939 г.

Вялікае Княства Літоўскае

Першы драўляны касьцёл у Адэльску фундаваў у 1490 годзе вялікі князь Казімер. У 1601 годзе з фундацыі караля і вялікага князя Жыгімонта Вазы збудавалі новы драўляны касьцёл. У 1700 годзе паставілі касьцёл, які захаваўся да гэтага часу.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Адэльск апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзейнічаць. У 1808 годзе пры ім збудавалі новую драўляную плябанію. У 1877 годзе каля касьцёла паставілі мураваную званіцу. У 1887 і 1898 гадох праводзіўся рамонт будынка касьцёла. У канцы XIX ст. касьцельны пляц атачылі бутавай агароджай з брамай.

Найноўшы час

За савецкім часам касьцёл не зачыняўся. У 1992 годзе будынак касьцёла грунтоўна адрамантавалі.

Архітэктура

Помнік архітэктуры традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з рысамі стылю барока. Гэта 3-нэфавая базыліка з трансэптам, 5-граннай апсыдай з дзьвюма бакавымі закрысьціямі. У кампазыцыі дамінуе аб’ём цэнтральнага нэфу, перакрыты высокім вальмавым дахам, вільчык якога з боку галоўнага фасада завяршаецца ярусным фігурным купалам на 8-гранным барабане. Вэртыкальна ашаляваныя фасады падзяляюцца падвойнымі аркавымі вокнамі з брусамі-сьцяжкамі з бакощ і апярэзваюцца шырокім карнізам.

Ва ўнутранай прасторы дамінуе высокі цэнтральны нэф, адмежаваны ад бакавых высокімі аркадамі на пяці парах слупоў і расчынены ў апсыду і крылы трансэпту шырокімі аркавымі прасьветамі. Над вузкім нартэксам на двух слупах месьціцца галерэя хораў з арганм. Нэфы і тарцы трансэпта завяршаюцца высокамастацкімі драўлянымі алтарамі, выкананымі ў XVІІІ ст. ў стылі ракако: пілястры і калянады нясуць моцна падзеленыя антаблемэнты, на якіх узвышаюцца фігурныя шчыты з бакавымі валютамі, фігуркамі пуцьці і дэкаратыўнымі вазамі. Галоўны алтар прысьвячаецца Адэльскай Божай Маці. Іншыя алтары (зь левага боку): Сэрца Езуса, Перамяненьня Пана, Сьвятога Антонія Падуанскага і Шкаплернай Божай Маці. У алтарах творы малярства XVІІІ ст.

Касьцельны пляц атачаецца бутавай агароджай з брамай у выглядзе гатычнай 3-пралётнай стральчатай аркады. Каля яе стаіць мураваная званіца суровых крапасных формаў: глухія сьцены 4-граннай вежы пад нізкім шатровым дахам толькі ў верхнім ярусе праразаюцца лучковымі праёмамі.

Галерэя

• Сучасныя здымкі
• 
  Агульны выгляд
• 
  Галоўны фасад
• 
  Бакавы фасад

Літаратура

• Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  412Г000147

• Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі ў Адэльску, Radzima.org