Касьцёл Сьвятога Апостала Андрэя (Слонім)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятога Апостала Андрэя
Касьцёл Сьвятога Андрэя
Краіна	Беларусь
Места	Слонім
Каардынаты	53°05′51″ пн. ш. 25°19′48″ у. д. / 53.0975° пн. ш. 25.33° у. д. / 53.0975; 25.33Каардынаты: 53°05′51″ пн. ш. 25°19′48″ у. д. / 53.0975° пн. ш. 25.33° у. д. / 53.0975; 25.33
Канфэсія	Каталіцкая царква
Эпархія	Гарадзенская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	барокавая архітэктура^[d] і Ракако
Дата заснаваньня	XV ст.
Статус	Ахоўная зона
Касьцёл Сьвятога Апостала Андрэя на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятога Апостала Андрэя
Касьцёл Сьвятога Апостала Андрэя на Вікісховішчы

Касьцёл Сьвятога Апостала Андрэя — помнік архітэктуры XVIII ст. у Слоніме. Знаходзіцца за ракой Шчарай у прадмесьці Замосьці, на пляцы Льва Сапегі. Дзейнічае. Твор архітэктуры віленскага барока. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Утвараў адзіны архітэктуры комплекс з будынкамі шпіталя і плябаніі (не захавалася).

Гісторыя рэдагаваць

Вялікае Княства Літоўскае рэдагаваць

У 1490 годзе з ініцыятывы вялікага князя Казімера ў Слоніме пачалі будаваць драўляны касьцёл, які асьвяцілі ў 1493 годзе.

У 1593 годзе з фундацыі старосты слонімскага Льва Сапегі пры касьцёле пачалі працаваць шпіталь і школа. У вайну Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай (1654—1667) касьцёл зруйнавалі, набажэнствы праводзіліся ў старой капліцы. У 1775 годзе на месцы драўлянага збудавалі мураваны касьцёл^[1].

Пад уладай Расейскай імпэрыі рэдагаваць

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Слонім апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзейнічаць. За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе касьцёл атрымаў значныя пашкоджаньні.

Найноўшы час рэдагаваць

У 1920-я гады помнік аднавілі. Па Другой Сусьветнай вайне савецкія ўлады зачынілі касьцёл, які пазьней выкарыстоўвалі пад саляны склад.

У 1990 годзе касьцёл вярнулі каталікам, пачалася рэстаўрацыя помніка. У 1993 годзе адноўлены касьцёл наноў асьвяцілі.

Архітэктура рэдагаваць

Плябанія, 1930-я гг.

Помнік архітэктуры віленскага барока. Гэта 1-нэфавая 2-вежавая базыліка пад 3-схільным дахам. Паміж яруснымі вежамі, завершанымі фігурнымі купаламі-банямі, узвышаецца шчыт, які плаўна пераходзіць у бакавыя валюты каля асновы. Роўніца галоўнага фасада ўвагнута-пукатая: лінія сьцяны выгінаецца ў пяці заломах, пазначаных пілястрамі. Фасад мае ярусны характар і ўпрыгожваецца нішамі з разьбянымі драўлянымі скульптурамі эвангелістаў Пятра і Паўла ў дынамічных разваротах. Партал галоўнага ўваходу, вокны і фігурны шчыт маюць акруглы абрыс. Бакавыя фасады ў прасьценках падзяляюцца роўнічнымі адзінарнымі пілястрамі.

Унутры касьцёла высокі нэф (14,1 м) перакрываецца цыліндрычнымі скляпеньнямі на папружных арках зь люнэтамі. Прэзьбітэрыюм аддзяляецца ад яго бакавымі ляпнымі алтарамі і парталам. Да алтарнай часткі далучаюцца бакавыя квадратныя ў пляне закрысьціі. Прастора інтэр’ера асьвятляецца высокімі аркавымі аконнымі праёмамі. У паўночнай частцы на трох арках з гранёнымі апорамі і крыжовых скляпеньнях умацоўвацца хоры, кулісы якіх маюць ілюзорны пэрспэктыўны росьпіс у тэхніцы грызайль. Інтэр’ер упрыгожваюць алтары і амбон, а таксама фрэскавы росьпіс скляпеньняў.

Галерэя рэдагаваць

Гістарычная графіка рэдагаваць

Старая графіка
Невядомы мастак, 1915 г.
Л. Морыс, 16 кастрычніка 1915 г.
Р. Янас, 1916 г.
В. Слюнчанка, 1 верасьня 1975 г.

Гістарычныя здымкі рэдагаваць

Старыя здымкі
К. Бранеўскі, 1912 г.
1915 г.
А. Бадроў, 1915 г.
1916 г.

1916 г.
1917 г.
1917 г.
1915—1918 гг.

Ч. Ясьман, 1925 г.
К. Бранеўскі, 1930-я гг.
К. Бранеўскі, 1930-я гг.
К. Бранеўскі, 1930-я гг.

1933 г.
К. Бранеўскі, 1935 г.
1937 г.
да 1939 г.

Сучасныя здымкі рэдагаваць

Сучасны стан
Агульны выгляд
Фігура апостала
Фігура апостала
Інтэр’ер

Крыніцы рэдагаваць

^ Габрусь Т., Церашчатава В. Слонімскі Адрэеўскі касцёл // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 443.

Літаратура рэдагаваць

Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць

Касьцёл Сьвятога Апостала Андрэя ў Слоніме, Radzima.org

[1] Габрусь Т., Церашчатава В. Слонімскі Адрэеўскі касцёл // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 443.

[1]