Канстанцін Вераніцын

Канстанцін Васілёў Вераніцын (13 чэрвеня 1834, Астраўляны, Віцебскі павет, Віцебская губэрня — 26 жніўня 1903, Пецярбург) — беларускі пісьменьнік, адзін з заснавальнікаў новай беларускай літаратуры. Аўтар сатырычна-гумарыстычнай паэмы «Тарас на Парнасе».

Канстанцін Вераніцын
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	13 чэрвеня 1834 Астраўляны, Віцебскі павет, Віцебская губэрня
Памёр	26 жніўня 1903 Пецярбург
Пахаваны	Мітрафаніеўскія могілкі (Санкт-Пецярбург)[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пісьменьнік, чыноўнік
Жанр	паэзія
Мова	беларуская мова і расейская мова
Значныя творы	«Тарас на Парнасе» «Два д'яўлы»
Творы на сайце Knihi.com
Канстанцін Вераніцын у Вікісховішчы

Біяграфія

Паходзіў з прыгонных сялянаў памешчыкаў Бондыравых. Спачатку яго прозьвішча было Васільеў. У 1851 годзе, пасьля атрыманьня «вольнай» ад свайго пана Васіля Бондырава, ён прыпісаўся ў мяшчане і выбраў сабе прозьвішча «Вераніцын».

Вучыўся ў Гарадоцкай парафіяльнай школе, Віцебскай гімназіі (1845—1852) і два гады ў Пецярбурскай мэдыка-хірургічнай акадэміі, адкуль яго адлічылі ў 1854 годзе. У 1857 паступіў у Горы-Горацкі інстытут адразу на трэці курс, і ў 1859 г. у ліку найлепшых студэнтаў скончыў яго са званьнем агранома, напісаўшы дысэртацыю «О белорусском хозяйстве». Пэўны час працаваў выкладчыкам у Маладзечанскай настаўніцкай сэмінарыі, потым служыў у Пецярбургу ў апараце Міністэрства шляхоў зносінаў. У 1900 выйшаў у адстаўку ў чыне стацкага саветніка. Яго найвядомейшая паэма «Тарас на Парнасе» складалася за часам пецярбурскага ды горацкага побыту.

Вераніцын памёр 13 (26) жніўня 1903 г. у Лясным пад Пецярбургам ад паралічу з прычыны кровазьліцьця ў мозг, пахаваны на Мітрафаніеўскіх могілках (не захаваліся). Зьвесткі пра сьмерць Вераніцына ўстанавіў у 2019 годзе Антон Францішак Брыль.

Творы

У рукапісных сшытках фальклёрных і літаратурных твораў Аляксандра Рыпінскага яму прыпісваюцца паэмы «Тарас на Парнасе» (тэкст з паметай: 1855, 15 красавіка, Гарадок) і «Два д’яўлы» (з паметай: 7.4.1860, Масква). Моўныя асаблівасьці й рэаліі несумненна сьведчаць пра сувязь апошняга твора зь Віцебскам, а таксама пра тое, што аўтарства абедзьвюх паэмаў належыць адной асобе. На карысьць аўтарства К. Вераніцына сьведчыць таксама яго біяграфія.

Ушанаваньне памяці

Валун з мэмарыяльнай дошкай, прысьвечаны паэме «Тарас на Парнасе» (Гарадок)

У 2001 годзе на радзіме К. Вераніцына ў Астраўлянах і Гарадку пастаўленыя мэмарыяльныя знакі ў гонар паэмы «Тарас на Парнасе» й яе верагоднага аўтара.

Літаратура

• Самы славуты ананім // Наша Ніва, 13 чэрвеня 2009
• Вераніцын Канстанцін Васільевіч
• Гаравы, Л. Лес Канстанціна Вераніцына / Л. Гаравы // Народнае слова. – 1999.
• Кісялёў, Г. Канстанцін Вераніцын / Г. Кісялёў // Памяць : Гарадоцкі р-н : гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / уклад. С.І. Садоўская ; рэдкал. Н.А. Бурунова [і інш.]. – Мн., 2004. – С. 154-155.
• Подлипский, А. Витебские корни «Тараса» / А. Подлипский // Народнае слова. – 1996.
• Цвірка, К. Канстанцін Вераніцын (1834—1904) / К. Цвірка // Камяні тых сядзібаў : шляхі паэтаў XIX ст. – Мн., 2004. – С. 285

Вонкавыя спасылкі

Канстанцін Вераніцын — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў