Дз (дыграф)
кірылічны дыграф
Дз, дз — дыграф, які выкарыстоўваецца ў кірыліцы. Складаецца з двух асобных кірылічных літараў д і з. Пазначае адзін гук — звонкі альвеольны афрыкат [d͡z]; перад /i, j/ пазначае паляталізаваны (памякчаны) [d͡zʲ]. Выкарыстоўваецца ў славянскіх (беларускай і ўкраінскай) і неславянскіх (абазынскай, адыгейскай, асэтынскай, кабардына-чаркескай) мовах. Дыграфу адпавядае лацінская літара Ʒ.
| Дыграф кірыліцы Дз | |
| Дздз | |
| Выява .png) | |
| Беларускі альфабэт: | |
|---|---|
| ◄ Г Ґ Д Дж Дз Е Ё Ж З ► | |
| Зьвесткі | |
| Тып | дыграф |
| Сымбаль немагчыма вывесьці ў сумяшчальных са стандартам кампутарных шрыфтах, бо яго няма ў Юнікодзе. У асобных выпадках замест яго могуць быць скарыстаны падобныя па напісаньні графэмы.
| |
| усе сымбалі · лацінка · кірыліца · грэцкія · дыякрытыкі · валюты · дапамога | |
Мовы
рэдагаваць| Мова | МФА | Заўвагі |
|---|---|---|
| беларуская | /d͡z/ | дзьве асобныя літары, адна фанэма |
| украінская | /d͡z/ | дзьве асобныя літары, адна фанэма |
| абазынская | /d͡z/ | самастойная літара ДЗ, дз |
| адыгейская | /d͡z/ | самастойная літара ДЗ, дз |
| асэтынская | /d͡z/ | самастойная літара ДЗ, дз |
| кабардына-чаркеская | /d͡z/ | самастойная літара ДЗ, дз |
- У беларускай і ўкраінскай мовах на сутыку прэфіксу і кораню слова дз чытаецца як два асобныя гукі (напрыклад: па-беларуску: падземны; па-ўкраінску: підземний).
Іншыя пазначэньні
рэдагавацьУ кірылічных абэцэдах гук [d͡z] таксама пазначаецца як:
- Ӡ — абхаская мова.
- Ѕ — македонская мова.
У некірылічных мовах:
- Ձ — армянская мова
- ძ — грузінская мова
- dz — мовы, якія карыстаюцца лацінкай.
Крыніцы
рэдагавацьЛітаратура
рэдагаваць- Українська радянська енциклопедія. В 12-ти томах / За ред. М. Бажана. — 2-ге вид. — К.: Гол. редакція УРЕ, 1974—1985.
- Півторак Г. П. Ч // Українська мова. Енциклопедія. — К.: Українська енциклопедія ім. М. П. Бажана, 2000.
- Жовтобрюх М. А., Кулик Б. М. Курс сучасної української мови. Частина І. — Киïв: Радянська школа, 1965. — 424 с.
- Жовтобрюх М. А., Русанівський В. М., Скляренко В. Г. Історія української мови. Фонетика. — Киïв: Наукова думка, 1979. — 367 с.
- Press, Ian; Pugh, Stefan. Ukrainian: A Comprehensive Grammar (Routledge Comprehensive Grammars). — London, New York: Routledge, 1999. — 332 с. — ISBN 978-0415150309
- Compendium of the World's Languages. — 3rd edition. — London, New York: Routledge, 2012. — 1984 с. — ISBN 978-0415499699