Македонская мова

паўднёваславянская мова

Македо́нская мо́ва (саманазва: македонски jазик) — адна з моваў паўднёваславянскай групы славянскае галіны індаэўрапейскай моўнай сям’і.

Македонская
македонски
Ужываецца ў Паўночнай Македоніі, Сэрбіі, Грэцыі, Альбаніі, Баўгарыі[1][2]
Рэгіён Балканы
Колькасьць карыстальнікаў 2 мільёны
Клясыфікацыя Індаэўрапейская сям'я
Афіцыйны статус
Афіцыйная мова ў Паўночнай Македоніі
Рэгулюецца Інстытут македонскай мовы «Крстэ Пэткаў Місіркаў»
Статус: 1 дзяржаўная[d][3]
Пісьмо македонскі альфабэт[d] і кірыліца
Коды мовы
ISO 639-1 mk
ISO 639-2(Б) mac
ISO 639-2(Т) mkd
ISO 639-3 mkd
SIL MKJ

На македонскай мове гаворыць блізу 2 мільёнаў чалавек, яна зьяўляецца дзяржаўнай мовай Паўночнай Македоніі, а таксама прызнанай мовай нацыянальнай меншасьці ў Альбаніі, носьбіты жывуць таксама ў Грэцыі і Сэрбіі.

Націск у македонскіх словах прыпадае пераважна на трэці ад канца склад (у двухскладовых — на другі ад канца). У адрозьненьне ад большасьці славянскіх моваў македонская (як і баўгарская) мае значна рэдукаваную склонавую парадыгму. З усіх ускосных склонаў захаваліся клічны ды рэшткі роднага-вінавальнага (Genetivus-Accusativus) склону. У македонскай мове тры тыпы постпазыцыйных артыкляў, якія ўжываюцца ў залежнасьці ад кантэксту і аддаленасьці аб’екта. Складаная сыстэма дзеяслоўных часоў. Асноўных прошлых часоў два — аорыст і імпэрфэкт (адпавядаюць беларускаму закончанаму і незакончанаму трываньню).

Гісторыя

рэдагаваць

Літаратурная македонская мова пачала фармавацца ў час нацыянальнага адраджэньня ў канцы XIX стагодзьдзя. Вялікае значэньне для гэтага працэсу мела дзейнасьць братоў Міладзінавых і, перш за ўсё, Крстэ Пэткава Місіркава, які ў 1903 годзе ў кнізе «Аб македонскім пытаньні» зрабіў першую спробу кадыфікацыі македонскай мовы. Афіцыйна македонская мова была кадыфікавана ў 1945 годзе і асновай для яе сталіся ўсходні і цэнтральны македонскія дыялекты. Некаторая блізкасьць да геаграфічна суседняй баўгарскай мовы дае падставы некаторым лінгвістам (пераважна баўгарскім) высоўваць тэзісы пра статус македонскае мовы як адных з дыялектаў баўгарскай (гл. палітычны статус македонскай мовы).

Альфабэт

рэдагаваць

Выкарыстоўваецца кірылічны альфабэт з дадатковымі графэмамі Ѓ, S, J, Љ, Њ, Ќ, Џ:

Аа Бб Вв Гг Дд Ѓѓ Ее Жж Зз Ѕѕ Ии Јј Кк Лл Љљ Мм Нн Њњ Оо Пп Рр Сс Тт Ќќ Уу Фф Хх Цц Чч Џџ Шш

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць

  Македонская мовасховішча мультымэдыйных матэрыялаў