Дзень вызваленьня Беларусі ад белапалякаў
Дзень вызвале́ньня Белару́сі ад белапаля́каў — дзяржаўнае сьвята ў БССР. Да 1939 року гэта было галоўнае ідэалагічнае сьвята БССР.
_(2).jpg) | |
| Сьвяткуецца | Беларуская ССР |
|---|---|
| Дата | 11 ліпеня |
| Пэрыядычнасьць | штогадовае |
| Першае сьвяткаваньне | 1921 |
| Апошняе сьвяткаваньне | 1940 |
Мінуўшчына рэдагаваць
11 ліпеня 1920 року Чырвоная Армія выгнала зь Менску польскае войска. На беларуска-польскую мяжу бальшавікі выйшлі 26 ліпеня, а 31 ліпеня ў Менск прыбыў ўрад БССР і была абвешчаная незалежнасьць ССРБ. Нягледзячы на гэта, памятная дата стала адзначацца фактычна ў дзень вызваленьня Менску.
У першыя гады 11 ліпеня ня мела статусу сьвята, а зьяўлялася проста памятным днём. На першую гадавіну вызваленьня ад «белапалякаў» у менскім гарадзкім тэатры абвясьцілі стварэньне БДУ. З 1923 року 11 ліпеня афіцыйна стаў непрацоўным днём пад назвай «дзень вызваленьня Менску з-пад белапольскай акупацыі». Да пачатку 1930-х сьвята стала называцца «днём вызваленьня Савецкай Беларусі ад белапалякаў».
У 1927 року быў зацьверджаны новы герб БССР, на якім у гонар 7-й гадавіны перамогі над Польшчай сонечныя прамяні былі падзеленыя прамежкамі на 7 аднолькавых пучкоў.
У 1930 року ў Камароўскім парку (цяпер Чалюскінцаў) быў адкрыты Ўсебеларускі стадыён імя 10-годзьдзя вызваленьня Беларусі ад белапалякаў (не захаваўся). У 1931 адкрытае клінічнае мястэчка на Барысаўскім тракце (цяпер 1-я гарадзкая клінічная больніца). У 1932 у будынку Чырвонага касьцёлу адкрыты Дзяржаўны польскі тэатар імя 11 ліпеня. У 1933 быў закладзены падмурак Дзяржаўнага тэатру опэры і балету. У 1935 сьвята адзначалася найбольш шырока: Міхаіл Калінін узнагародзіў БССР ордэнам Леніна, у Менску адбыліся ўрачыстыя шэсьці калектываў прадпрыемстваў усяе БССР. У 1938 року быў зьняты аднайменны фільм пра вызваленьне Менску ад белапалякаў.
Пасьля далучэньня да БССР Заходняй Беларусі дата 11 ліпеня стала неактуальнай. Апошні раз яе адзначылі на 20-годзьдзе, у 1940 року. З пачаткам нямецка-савецкай вайны сьвяткаваньне спынілася.
Вуліцы рэдагаваць
У Гародні існуе вуліца 11 Ліпеня.
Глядзіце таксама рэдагаваць
Вонкавыя спасылкі рэдагаваць
- Алесь Кіркевіч. «Прыквел» 17 верасня: галоўнае і забытае свята БССР да 1939 года // Будзьма беларусамі!. — 11.07.2021.