Ёзэф Доў Салавейчык
- Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Салавейчык.
Ёзэф Доў-Бэр ха-Леві Салаве́йчык (па-габрэйску: יוסף דב הלוי סולובייצ'יק; па-ангельску: Joseph Ber (Yosef Dov, Yoshe Ber) Soloveitchik; 27 лютага 1903, Пружаны, Гарадзенская губэрня Расейскай імпэрыі — 9 красавіка 1993, Бостан, ЗША) — адзін з найбуйнейшых галахістаў і жыдоўскіх мысьляроў XX стагодзьдзя, лідэраў артадаксальнага жыдоўства ЗША.
Ёзэф Доў-Бэр ха-Леві Салавейчык | |
יוסף דב הלוי סולובייצ'יק | |
Газэтнае фота, 1957 | |
Дата нараджэньня | 27 лютага 1903 |
---|---|
Месца нараджэньня | Пружаны, Гарадзенская губэрня |
Дата сьмерці | 9 красавіка 1993 (90 гадоў) |
Месца сьмерці | Бостан |
Пэрыяд | Філязофія XX стагодзьдзя |
Кірунак | Заходняя філязофія, жыдоўская філязофія |
Асноўныя зацікаўленасьці | Галаха, Тора у-мада, рэлігійны сіянізм |
Значныя ідэі | Чалавек галахі як найвышэйшы тып у рэлігійнай антрапалёгіі, два Адамы ў Стварэньні сьвету, стварэньне Ізраілю — голас Усявышняга |
Аказалі ўплыў | Майманід, Імануіл Кант |
Наступнікі | рр. Давід Хартман, Аарон Ліхтэнштайн |
Вучні | Аарон Ліхтэнштайн[d] і Hershel Reichman[d] |
Жыцьцяпіс
рэдагавацьРаў Салавейчык нарадзіўся ў Пружане Гарадзенскай губэрні 12 адару 5663 року паводле жыдоўскага календара, што адпавядае 11 сакавіка 1903 року паводле грыгарыянскага календара[1]. У 1913 сям’я пераехала ў Хаславічы, дзе ягоны бацька Машэ заняў пост рабіна.
Ёзэф Доў навучаўся ў мэламэда Баруха Райсбэрга. Да 22-гадовага ўзросту вывучаў Тору і Талмуд пад кіраўніцтвам бацькі. Глыбокі ўплыў на рабі Ёзэфа аказаў таксама ягоны дзед, рабі Хаім, адзін з кіраўнікоў знакамітай Валожынскай яшывы. Маці, у дзявоцтве Пэся Файнштайн, надала сыну любоў да літаратуры.
У 1920 сям’я пераехала ў Варшаву, дзе бацька ачоліў новую рабінскую сэмінарыю «Тахкемоні» (іўр. «Умудры мяне»). У 1924 року р. Ёзэф Доў Салавейчык паступіў у Вольны польскі ўнівэрсытэт, дзе тры рокі вывучаў палітычныя навукі. У 1926 пераехаў у Бэрлін, каб працягнуць адукацыю і пазьбегнуць прызыву ў польскае войска. У 1932 абараніў доктарскую дысэртацыю па тэме «Крыніца чыстых ведаў і асноваў рэальнасьці» — эпістэмалёгія і мэтафізыка Германа Когена[1].
У 1931 ажаніўся з Тоняй Лявіт (1904—1967) і ў наступным року пераехалі ў ЗША. Тут ён стаў рабінам жыдоўскае рады Бостану.
У 1935 р. Салавейчык накіраваўся ў Палестыну, дзе вылучыў сваю кандыдатуру на пост галоўнага рабіна Тэль-Авіва. Зладзіў там сэрыю выступаў, аднак на ролю рабіна быў абраны р. Машэ Авігдор Аміель (1883—1946) з Антвэрпэну[1].
У 1937 р. Салавейчык заснаваў у Бостане школу «Майманідэс», якая стала першай жыдоўскай школай Новай Ангельшчыны і дзейнічае да цяперашняга часу. Па сьмерці бацькі ў 1941 Ёзэф Доў быў прызначаны кіраўніком Сэмінарыі ў Нью-Ёрку і заставаўся на гэтай пасадзе да сыходу ў адстаўку з прычыны хваробы ў 1985 року.
Памёр 8 красавіка 1993 року.
Сям’я
рэдагавацьЗ жонкай Тоняй мелі трох дзяцей.
|
Бібліяграфія
рэдагавацьНа іўрыце
рэдагаваць- שיעורים לזכר אבא מרי (урокі, прысьвечаныя гадавіне сьмерці бацькі).
- קובץ חידושי תורה (Зборнік камэнтараў на Тору) — артыкулы ў суаўтарстве з бацькам (р. Машэ Салавейчыкам).
- סדר עבודת יום הכיפורים (Парадак службы на Ём-Кіпур) — урокі па сямі першых разьдзелах трактата Ёма Бабілёнскага Талмуду.
- חידושי הגר"מ והגרי"ד (на ідышы: טאג-בוך) (хідушым р. Машэ і р. Ёсэфа Дова) — галахічныя камэнтары ў суаўтарстве з бацькам.
- איגרות הגרי"ד (Пасланьні р. Ёсэфа Дова) — галахічныя камэнтары (хідушым), якія ён адсылаў бацьку ў 20-я і 30-я рокі.
- הלכות סת"ם (Законы перапісчыкаў сьвятых тэкстаў) — урокі, запісаныя і апрацаваныя з запісаў і канспэктаў вучняў.
- שיעורי הגרי"ד על יו"ד
- שיעורי הגרי"ד על מצוות התלויות בארץ
- שיעורי הגרי"ד עך הלכות אבלות והלכות ט' באב
- רשימות שיעורים על בבא קמא, סוכה, שבועות ונדרים
- איש ההלכה — גלוי ונסתר (Чалавек Галахі — бачны і схаваны)
- איש האמונה הבודד (Адзінокі вернік) — пра душэўныя пакуты сучаснага чалавека (у першую чаргу жыда) і іхнім магчымым вырашэньні. Улучае артыкул קול דודי דופק (Голас каханага кліча).
- על התשובה (Пра пакаяньне)
- דברי הגות והערכה (Прамовы пра развагі і меркаваньні) — зборнік філязофскіх артыкулаў
- חמש דרשות (Пяць пропаведзяў)
- דברי השקפה (Прамовы пра сьветапогляд)
- בסוד היחיד והיחד (У тайне па адным і разам)
- אדם ועולמו (Чалавек і ягоны сьвет)
- ימי זיכרון (Дні памяці)
- מן הסערה (З буры)
- אדם וביתו (Чалавек і ягоны дом) — лекцыі пра сямейнае жыцьцё.
- עבודה שבלב (Служэньне сэрцам) — лекцыі пра малітву.
- זמן חירותנו (Час свабоды нашае) — лекцыі пра Пэсах і Пасхальную Хагаду.
На ідышы
рэдагаваць- דרשות און כּתבֿים — Yiddish Drashos and Writings: 1949—1958 (дрошес ун ксовим). Prepared for publication by David E. Fishman. KTAV Publishing House: Jersey City, 2009. ISBN 160280124X[2]
- Rav Soloveitchik's Yiddish Tapes (1955—1979)[3]
Па-ангельску
рэдагаваць- «The Sacred and the Profane» (1945). Reprinted as «Sacred and Profane, Kodesh and Chol in World Perspective», Gesher, Vol. 3#1, p5-29, 1966. This article has been reprinted with expdanded notes in Jewish Thought, Volume 3 #1, p55-82, 1993
- «Message to a Rabbinical Convention», 1959
- «Confrontation», in «Tradition», vol. 6, no. 2 (1965)
- «The Lonely Man of Faith», in «Tradition», vol. 7, no. 2 (1965)
- «Shiurei HaRav: A conspectus of the Public Lectures of Rabbi Joseph B. Soloveitchik», edited by Joseph Epstein (NY Hamevasser).
- «Reflections of the Rav: essons in Jewish Thought» (adapted from lectures, 1979)
- «Halachic Man» (translated by Lawrence Kaplan, 1983)
- «Soloveitchik on repentance» (translation, 1984)
- «The Halachic Mind: An Essay on Jewish Tradition and Modern Thought», edited by SETH PRESS, distributed by FREE PRESS, London 1986, ISBN 0-684-86372-3
- «Man of Faith in the Modern World» (adapted by r. Besdin) (1989)
- «Kol dodi dofek: It is the Voice of the Beloved That Knocketh» (translated by Lawrence Kaplan), 1992
- Confrontation, Tradition 6:2 p5-9, 1964. Reprinted in «A Treasury of Tradition», Hebrew Publishing Co, NY, 1967.
- «The Community», p7-24; «Majesty and Humility», p25-37; «Catharsis», p38-54; «Redemption, Prayer and Talmud Torah», p55-73; «A Tribute to the Rebbetzin of Talne», p73-83 are all printed in Tradition 17:2, Spring, 1978.
- «Several of Soloveitchik’s responsa for the RCA Halakha commission are contained in Challenge and mission: the emergence of the English speaking Orthodox rabbinate», L. Bernstein, Shengold, NY, 1982.
- «Fate and Destiny: From Holocaust to the State of Israel», Ktav Publishing, Hoboken NJ 1992 and 2000.
Па-расейску
рэдагаваць- «Одинокий верующий человек»
- «Голос Любимого зовет»
- «Община Завета»
- «О раскаянии»
Крыніцы і заўвагі
рэдагаваць- ^ а б в Aaron Rakeffet-Rothkoff. The Rav. The world of Rabbi Jоseph B. Soloveitchik // Biography, bibliography, memoiries, historical studies. — KTAV publishing house, 1999.
- ^ דרשות און כּתבֿים(недаступная спасылка)
- ^ Rav J.B. Soloveitchik's Yiddish Tapes
Літаратура
рэдагаваць- Краткая еврейская энциклопедия. — Иерусалим: Изд. О-ва по исследованию еврейских общин, 1976—2005.
- Aaron Rakeffet-Rothkoff. The Rav. The world of Rabbi Jоseph B. Soloveitchik // Biography, bibliography, memoiries, historical studies. — KTAV publishing house, 1999.
Вонкавыя спасылкі
рэдагавацьЁзэф Доў Салавейчык — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў