Ян XXIII

Папа сьвяты́ Ян XXIII (па-лацінску: Ioannes XXIII), народжаны Анджэлё Джузэпэ Ранкальлі (па-італьянску: Angelo Giuseppe Roncalli, [ˈandʒelo dʒuˈzɛppe roŋˈkalli]; 25 лістапада 1881, Сота іль Монтэ, Бэргама, Каралеўства Італія — 3 чэрвеня 1963, Ватыкан) — 261-ы Папа Рымскі (28 кастрычніка 1958 — 3 чэрвеня 1963).

Папа сьвяты
Ян XXIII

Ioannes XXIII
Папа Рымскі
Oboedientia et Pax
Царква	Рымска-каталіцкая царква
Пачатак папства	28 кастрычніка 1958
Канец папства	3 чэрвеня 1963
Папярэднік	Піюс XII
Наступнік	Павал VI
Іншыя пасады	Тытулярны арцыбіскуп Арэаполісу (1925—1934) Пасланьнік у Баўгарыі (1925—1931) Апостальскі візытатар у Баўгарыі (1931—1934) Тытулярны арцыбіскуп Мэсэмбрыі (1934—1953) Апостальскі візытытар у Турэччыне (1934—1944) Апостальскі візытытар у Грэцыі (1934—1944) Апостальскі нунцый у Францыі (1944—1953) Кардынал-сьвятар Санта Прыскі (1953—1958) Патрыярх Вэнэцыі (1953—1958)
Пасьвечаньні
Ардынацыя	10 жніўня 1904  Джузэпэ Чэпэтэльлі
Кансэкрацыя	19 сакавіка 1925  Джаваньні Таччы Парчэльлі
Кардынальства	12 студзеня 1953  Піюс XII
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні	Анджэлё Джузэпэ Ранкальлі
Нарадзіўся	25 лістапада 1881 Сота іль Монтэ, Італія
Памёр	3 чэрвеня 1963 (81 год) Апостальскі палац, Ватыкан
Пахаваны	Tomb of John XXIII[d]
Дэнамінацыя	Каталіцкая царква
Бацькі	Джаваньні Батыста Ранкальлі[d]
Адукацыя	Папская рымская сэмінарыя[d] Рымскі ўнівэрсытэт Ля-Сапіенца
Заняткі	рыма-каталіцкі ксёндз, пераходны дыякан
Дэвіз	Obedientia et Pax (Паслушэнства і мір)
Подпіс
Герб
Сьвяты́
Дзень памяці	11 кастрычніка 4 чэрвеня (Англіканская царква Канады, Эвангельская лютэранская царква ў Амэрыцы)
Шанаваны ў	Рымска-каталіцкая царква Англіканская царква Канады Эвангельская лютэранская царква ў Амэрыцы
Бэатыфікацыя	3 верасьня 2000 Плошча сьвятога Пятра, Ватыкан  Янам Паўлам II
Кананізацыя	27 красавіка 2014 Плошча сьвятога Пятра, Ватыкан  Францішкам
Патрон	Папскіх пасланцоў
Ян XXIII у Вікісховішчы
Іншыя папы па імені Ян

Пасьля пакладзеньня ў сьвятары 10 жніўня 1904 служыў на розных пасадах у Баўгарыі, Грэцыі, Турэччыне, Францыі. 12 студзеня 1953 папа Піюс XII паставіў яго кардыналам. 28 кастрычніка 1958 у 76-гадовым узросьце абраны папам. Упершыню больш чым за 500 гадоў абраў сабе імя Ян, што канчаткова разьвязала спрэчку пра нумарацыю імёнаў, якая існавала з-за наяўнасьці антыпапаў.

Намагаўся мадэрнізаваць каталіцкую царкву. У час каранацыі не дазволіў япіскапам цалаваць ягоныя калені і стопы, а толькі пярсьцёнак. Першы Папа пасьля 1870, які правёў афіцыйную сустрэчу па-за Ватыканам (наведваньне зьняволеных у турме). Склікаў Першы сынод для Рымскай дыяцэзіі ў Лятэранскім саборы, адначасова першы сынод у гісторыі Рыму (24—31 студзеня 1960). Склікаў Другі Ватыканскі сабор (11 кастрычніка 1962), на якім абмяркоўваліся рэформы каталіцкай царквы, аднак не дажыў да ягонага сканчэньня. У першы раз прыняў на аўдыенцыі англіканскага архіяпіскапа. Выступаў за мірнае суіснаваньне дзяржаваў розных сыстэмаў у часе халоднай вайны. За свой пантыфікат заслужыў мянушку «добры Папа».

Ян XXIII быў пахаваны ў гротах пад Базылікай сьвятога Пятра. 18 лістапада 1965 ягоны наступнік папа Павал VI паклаў пачатак ягонай кананізацыі, абвясьціўшы яго слугою Божым. 20 сьнежня 1999 папа Ян XXIII абвешчаны вялебным, 3 верасьня 2000 — багаслаўлёным. Пасьля бэатыфікацыі рэшткі цела перанесеныя ў сабор сьв. Пятра. 27 красавіка 2014 абвешчаны сьвятым.

Дзень памяці Яна XXIII адзначаецца ня ў дзень ягонае сьмерці, як звычайна, а 11 кастрычніка, у дзень пачатку Другога ватыканскага сабору. Англіканская царква Канады і Эвангельская лютэранская царква ў Амэрыцы адзначаюць ягоны дзень 4 чэрвеня.