Сід Кампэадор
Радрыґа «Ваяр» (гішп. Rodrigo el Campeador; 1040, в. Вівар, цяпер правінцыя Бургас, аўтаномная супольнасьць Кастылія і Леон, Гішпанія — 1099, Валенсія, цяпер Гішпанія) — князь Валенсіі (1094—1099), леґендарны герой Рэканкісты. Поўнае імя: Эль Сыд та Радрыґа Дыяс дэ Вівар, дзе Сыд ад арабскага «Сыдзі» — валадар[3].
| Радрыґа «Ваяр» Сыд Кампэадор | |
| Князь | |
|---|---|
.jpg) | |
| Конная статуя (Сан-Дыега, штат Каліфорнія, ЗША) | |
| Князь Валенсіі | |
|
17 чэрвеня 1094 — 10 ліпеня 1099 | |
| Каранацыя | 17 чэрвеня 1094 |
| Папярэднік | Яфар бен Абд Алах бен Яхаф |
| Наступнік | Хімэна Дыяс(en) |
| Асабістыя зьвесткі | |
| Імя пры нараджэньні | Радрыґа Дыяс |
| Нарадзіўся | 1040, вёска Вівар(en), Каралеўства Кастылія |
| Памёр | 10 ліпеня 1099, Валенсія |
| Пахаваны | 10 ліпеня 1099, Сабор Дзевы Марыі(es), Бургас (Гішпанія) |
| Нашчадкі | Сын: Дыега Радрыгес(es) (1075—1097); дочкі: Крысьціна Радрыгес(es) (нар. 1076), Марыя Радрыгес(es) (1080—1105) |
| Жонка | Хімэна Дыяс (1046—1116) |
| Бацька | Дыега Лаінэс(en) (1023—1058) |
| Подпіс |
 |
Служыў пры двары кастыльскага караля Санча II, а пасьля ягонае сьмерці — Альфонса VI, пры якім стаў галоўнокамандуючым кастыльскага войску. На чале кастыльскага войска ваяваў супраць Леона і Галісіі, якімі кіравалі браты Санча II, і супраць маўрытанскай дзяржавы ў Андалюзіі. З 1080 году — у выгнаньні. У 1094 годзе захапіў Валенсію ды стаў ейным валадаром.
Набыў леґендарных рысаў ды шанаваўся за адважнага рыцара, які яднаў харобрасьць ды гуманнасьць. Пасьля свае сьмерці ў 1099 годзе Сыд ператварыўся на народнага героя, апяванага ў паэмах ды песьнях.
У культурыРэдагаваць
- «Мой Сыд»(es) (1207) — гішпанская эпічная паэма з 3 песьняў
- «Сыд»(fr) (1637) — трагікамэдыя францускага драматурга П'ера Карнэля (1606—1684)
- «Сыд»(fr) (1885) — опэра францускага кампазытара Жуля Маснэ(fr) (1842—1912)
- «Эль Сыд»(en) (1961) — кінадрама амэрыканскага рэжысэра Энтані Мана(fr) (1906—1967)
- «Сыд»(fr) (1962) — тэлефільм францускага рэжысэра Рожэ Іглесі(fr) (1920—2012)
- «Прыгоды маленькага Сыда»(es) (1980) — тэлефільм японскага рэжысэра Фуміё Куракавы
- «Легенда пра Сыда»(es) (2003) — мультфільм гішпанскага рэжысэра Хасэ Позо(es) (нар. 1967)
Таксама «Эль Сыд» зьяўляўся ў якасьці ваяводы ў 4 гістарычных стратэгічных відэагульнях на ангельскай мове: «Эпоха імпэрыяў 2: заваёўнікі» (1999, ЗША), «Medieval II: Total War»(en) (2006, Ангельшчына), «Civilization V»(en) (2010, ЗША) і «Crusader Kings II»(en) (2012, Швэцыя).
ГалерэяРэдагаваць
Статуя 1954 г. у Бургасе (2006 г.)
Статуя ў Саборы Дзевы Марыі 16 ст.(Бургас, 2012 г.)
Мэдальён 1734 г. на Галоўнай плошчы Саляманкі (аўт.суп. Кастылія і Леон)
У кнізе «Партрэты знакамітых гішпанцаў» (1791).
«Першы вычын Сыда» (Хуан Вісэнс Коц(es), 1864)
Сыд абезгалоўлівае графа Лазана Гомэса (мініятура 1344 г.)
«Сьвятаагатынская клятва» (Арманда Мэнокаль(es), 1889)
У 10-м томе «Гісторыі гісторыкаў сьвету»(es) (1907 г.)
Фігура «Вялікагаловага волата»(es) Сыда (Бургас, 2007 г.)
Куфар Сыда ў Саборы Дзевы Марыі (Бургас, 2010 г.)
Помнік 1784 г. «Сонейка Сыда» на месцы ягонага дому (Бургас, 1892 г.)
_01.jpg)
.jpg)
.jpg)
КрыніцыРэдагаваць
- ^ а б Bell A. Encyclopædia Britannica (брыт. анг.) — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
- ^ а б Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
- ^ Мігель дэ Сэрвантэс. Хітрамудры ідальга Дон Кіхот Ламанчаскі // ПрайдзіСьвет, 2010 г. Праверана 14 верасьня 2015 г.